Контент патне куҫ

Адыгей: версисем пӗр-пӗринчен уйрӑлса тӑни

Каҫӑсене тӳрлет
«Википеди» ирĕклĕ энциклопединчи материал
Интерактивная навигация по истории
← Унчченхи тӳрлетӳМалалли тӳрлетӳ →
Контента кӑларса петӗмӗр Контента хушрӑмӑр
ВизуальныйВикитекст
Max Tenche (Сӳтсе яв | хушни)
1931 тӳрлетӳ
п "автономиллĕ", "социализмлă" стандарт пекех усă куратăп
Max Tenche (Сӳтсе яв | хушни)
1931 тӳрлетӳ
пТӳрлетӗве ӑнлантарман
31-мĕш йĕрке: 31-мĕш йĕрке:
|FSUTC = +0300
|FSUTC = +0300
}}
}}
'''Адыгей''' е '''Адыгей Республики''' ({{lang-ady|Адыгэ Республик}}, {{lang-ru|Республика Адыгея}}) — [[Раççей Федерацийĕ]]н субъекчĕ, республика (патшалăх) унăн йышне. [[Тĕп хула|Тĕп хули]] — [[Майкоп]]. [[Кăнтăр федераци тăрăхĕ|Кăнтăр федераци тăрăхне]] кĕрет, [[Çурçĕр-Кавказ экономика районĕ]]н пайĕ<ref>[[https://web.archive.org/web/20190528090037/https://bigenc.ru/geography/text/3785374|архив дата=2019-05-28 М. Г. Шарце, Г. И. Гладкевич, В. Р. Эрлих]]</ref>.
'''Адыгей''' е '''Адыгей Республики''' ({{lang-ady|Адыгэ Республик}}, {{lang-ru|Республика Адыгея}}) — [[Раççей Федерацийĕ]]н субъекчĕ, республика (патшалăх) унăн йышне<ref>[https://..org// . <>
1. Раҫҫей Федерацийӗ республикасенчен, крайсенчен, облаҫсенчен, федераци пӗлтерӗшлӗ хуласенче, автономиллӗ облаҫран, автономиллӗ округсенчен — Раҫҫей Федерацийӗн пӗр тан правӑллӑ субъекчӗсенчен тӑрать.<br>

2. Республика (патшалӑх) хӑйӗн конституцийӗпе саккунлӑхӗ пур. Край, облаҫ, федераци пӗлтерӗшлӗ хула, автономиллӗ облаҫ, автономиллӗ округ хӑйӗн уставӗпе саккунлӑхӗ пур</ref>. [[Тĕп хула|Тĕп хули]] — [[Майкоп]]. [[Кăнтăр федераци тăрăхĕ|Кăнтăр федераци тăрăхне]] кĕрет, [[Çурçĕр-Кавказ экономика районĕ]]н пайĕ<ref>[[https://web.archive.org/web/20190528090037/https://bigenc.ru/geography/text/3785374|архив дата=2019-05-28 М. Г. Шарце, Г. И. Гладкевич, В. Р. Эрлих]]</ref>.


Республикăн пурте территори [[Краснодар Ен]]пе юнашар вырнаçнă.
Республикăн пурте территори [[Краснодар Ен]]пе юнашар вырнаçнă.

12:05, 4 Пуш уйӑхӗн 2024 вӑхӑтри верси

Адыгей Республики
Адыгэ Республик
Республика Адыгея

Адыгей Республикин ялавĕ Адыгей Республикин гербĕ
Тĕп хули Майкоп
Лаптăкĕ

- Пĕтĕмпе
- шыв пайĕн %.

81

7 792 км²
кăштах кăна

Халăх йышĕ

- Пĕтĕмпе
- Йышлăх

75

497 985[1] çын патнелле (2023)
63,91 çын/км² патнелле

Федераци тăрăхĕ Кăнтăр федераци тăрăхĕ
Экономика регионĕ Çурçĕр Кавказ федераци тăрăхĕ
Регион номерĕ 01
Патшалăх чĕлхисем адыгейле, вырăсла
Пуçлăхĕ Мурат Кумпилов
Хасэ ертӳçи Владимир Нарожный
Гимн Адыгей Республикин гимнĕ
Вăхăт тăрăхĕ ГВ +0300

Адыгей е Адыгей Республики (адыг. Адыгэ Республик, выр. Республика Адыгея) — Раççей Федерацийĕн субъекчĕ, республика (патшалăх) унăн йышне[2]. Тĕп хули — Майкоп. Кăнтăр федераци тăрăхне кĕрет, Çурçĕр-Кавказ экономика районĕн пайĕ[3].

Республикăн пурте территори Краснодар Енпе юнашар вырнаçнă.

1922 çулхи утă уйăхĕн 27-мĕшĕнче Кубань-Хурăтинĕс облаçĕн Майкоп тата Екатеринодар пайĕсен территорисенче Черкес (Адыгей) автономиллĕ облаçĕ пекех туса хунă, 1922 çулхи çурла уйăхĕн 24-мĕшĕнче Черкес (Адыгей) автономиллĕ облаçĕ Адыгей (Черкес) автономиллĕ облаçĕ ятне улăштарнă. 1928 çулхи çурлара Адыгей автономиллĕ облаçĕ ятне улăштарнă, 1991 çулхи утă уйăхĕн 3-мĕшĕнче Адыгей Совет Социализмлă Республики ятне улăштарнă[4][5]. 1992 çулхи пуш уйăхĕн 23-мĕшĕнче хальхи ятне йышăннă[6].

Патшалăх чĕлхисем: адыгейлепе вырăсла.

Географи

Адыгейĕн топографи катти

Истори

Халăх Йышĕ 2002 çулта, пин (* 2012 ҫулхи Кӑрлач уйӑхӗн 26-мӗшӗнче архивланӑ.)
Вырăссем 288,3 (64,5 %)
Адыгсем (Черкессем) 108,1 (24,2 %)
Эрменсем 15,3 (3,4 %)
Украинсем 9,1 (2 %)
Куртсем 3,6
Тутарсем 3,5
Турккăсем 3,4
Беларуссем 1,9
Чикансем 1,8
Грексем 1,7
Азербайджансем 1,4
Нимĕçсем 1,2
Чеченсем 1,1
показаны народы c численностью более 1000 человек

Экономика

Администраци-территори пайланăвĕ

Тĕп статья: Адыгейĕн администрациллĕ-территориллĕ пайланăвĕ


Хальхи Адыгейĕн администраци-территори пайланăвĕ

Адыгей Республикин «Об административно-территориальном устройстве Республики Адыгея» Саккунĕпе, республика малалла администрациллĕ-территориллĕ виçисене кĕртет: 7 район та 2 республика хула округĕ (2 хула республика пĕлтерĕшĕпе юнашар пурăнан вырăнсем)[7][8]:

Культура

Театрсем

Паллă çыннисем

Асăрхавсем

  1. ^ [https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/Bul_MO_2023.xlsx Патшалăх статистикăн Федераллă служби
  2. ^ Раҫҫей Федерацийӗн Конституцийӗ. 1 сыпӑк 5 статья 1 тата 2 пункт:
    1. Раҫҫей Федерацийӗ республикасенчен, крайсенчен, облаҫсенчен, федераци пӗлтерӗшлӗ хуласенче, автономиллӗ облаҫран, автономиллӗ округсенчен — Раҫҫей Федерацийӗн пӗр тан правӑллӑ субъекчӗсенчен тӑрать.
    2. Республика (патшалӑх) хӑйӗн конституцийӗпе саккунлӑхӗ пур. Край, облаҫ, федераци пӗлтерӗшлӗ хула, автономиллӗ облаҫ, автономиллӗ округ хӑйӗн уставӗпе саккунлӑхӗ пур
  3. ^ [дата=2019-05-28 М. Г. Шарце, Г. И. Гладкевич, В. Р. Эрлих]
  4. ^ Закон РСФСР «О преобразовании Адыгейской автономной области в Советскую Социалистическую Республику Адыгея в составе РСФСР».
  5. ^ Республика Адыгея — История.
  6. ^ ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ АДЫГЕЯ от 23 марта 1992 года N 1-1 ОБ ИЗМЕНЕНИИ НАИМЕНОВАНИЯ РЕСПУБЛИКИ СОВЕТСКАЯ СОЦИАЛИСТИЧЕСКАЯ РЕСПУБЛИКА АДЫГЕЯ.
  7. ^ Закон Республики Адыгея «Об административно-территориальном устройстве Республики Адыгея».
  8. ^ Закон «О внесении изменений в Закон Республики Адыгея „Об административно-территориальном устройстве Республики Адыгея“».

Каçăсем

Адыгей Викиампарта?

Шаблон:Адыгей

Çăлкуç — «https://cv.wikipedia.org/w/index.php?title=Адыгей&oldid=819710»