Απόσβεση (λογιστική)
Η απόσβεση στη λογιστική είναι η διαδικασία σύμφωνα με την οποία επιμερίζονται και κατανέμονται κόστη τα οποία προκύπτουν κατά την διάρκεια της χρήσης ενός παγίου περιουσιακού στοιχείου μέσα στον χρόνο. Τέτοια κόστη μπορεί να είναι η φυσική φθορά ενός μηχανήματος ή κτιρίου, απαξίωση ενός ηλεκτρονικού υπολογιστή ή κάποιου λογισμικού κτλ.
Ο ελληνικός όρος «απόσβεση» χρησιμοποιείται επίσης συχνά με διαφορετική σημασία, το οποίο είναι πολλές φορές αιτία σύγχυσης. Δηλαδή εκτός από τη λογιστική απόσβεση, που σημαίνει το «κόστος του πάγιου ενεργητικού ανά χρήση», έχουμε και την απόσβεση δανείου, που σημαίνει απλά «αποπληρωμή». Η απόσβεση αναφορικά με τις πληρωμές τόκων ή δόσεων και τον υπολογισμό αποπληρωμής ενός δανείου δεν σχετίζεται με τη λογιστική απόσβεση. Αυτό το άρθρο αναφέρεται στη λογιστική απόσβεση, και όχι στον υπολογισμό αποπληρωμής δανείου.
Η απόσβεση έχει μακρά ιστορία και χρησιμοποιείται σε πολλούς τομείς της Οικονομίας. Λόγω αυτού, υπάρχουν πολλοί τύποι και χρονικά διαστήματα που εφαρμόζονται μέσα από τον όρο. Υπάρχουν επίσης παράτυπες χρήσεις του όρου. Η πιο συνηθισμένη είναι η σύγχυση μεταξύ της απόσβεσης πάγιων στοιχείων (όπως π.χ. κτηρίων) με την απόσβεση άυλων στοιχείων (όπως π.χ. μιας πατέντας, ή δικαιωμάτων χρήσης κτλ)
Επεξήγηση των εννοιών της απόσβεσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο όρος απόσβεση στα Αγγλικά έχει δύο σημασίες :
- Amortization (αφορά αποσβέσεις άυλων στοιχείων)
- Depreciation (αφορά αποσβέσεις πάγιων στοιχείων)
Στα ελληνικά και οι δύο όροι μεταφράζονται σαν "απόσβεση" Οι δύο όροι είναι παρόμοιοι αλλά όχι ταυτόσημοι (όσο αφορά λογιστικές πράξεις). Πρόκειται στην ουσία για εκτιμήσεις του πόσο "κοστίζουν" στη επιχείρηση τα περιουσιακά της στοιχεία με την πάροδο του χρόνου. Πάγια περιουσιακά στοιχεία, όπως παραδείγματος χάρη ένα κτήριο, σιγά σιγά φθείρονται, με αποτέλεσμα να αξίζουν λιγότερο με τη διάρκεια του χρόνου. Αυτή η διαδικασία της "φθοράς" πρέπει να καταγράφεται, επειδή, αν και λίγο αφηρημένο ως έννοια, αποτελεί και αυτό ένα πραγματικό έξοδο για την επιχείρηση.
Χαρακτηριστικά
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στη ουσία, απόσβεση είναι η εκτίμηση της απώλειας αξίας ενός συγκεκριμένου περιουσιακού στοιχείου. Τώρα η κύρια διαφορά μεταξύ των δύο διαφορετικών σημασιών, είναι πως ο όρος depreciation αναφέρεται σε περιουσιακά στοιχεία που έχουν φυσική υπόσταση (π.χ. κτήριο), ενώ ο όρος amortization αναφέρεται σε άυλα περιουσιακά στοιχεία, όπως π.χ. η εμπιστοσύνη, η υπεραξία, επιχειρηματικά σχέδια ή τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας.
Μεταβλητές απόσβεσης πάγιων περιουσιακών στοιχείων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σε γενικές γραμμές, οι τρεις μεταβλητές που χρησιμοποιούνται στον υπολογισμό των αποσβέσεων είναι: η υπολειμματική αξία, το κόστος περιουσιακού στοιχείου και η διάρκεια της ωφέλιμης ζωής του περιουσιακού στοιχείου. Η υπολειμματική αξία είναι η αξία του περιουσιακού στοιχείου στο τέλος της ωφέλιμης ζωής του. Το κόστος περιουσιακού στοιχείου είναι το κόστος του περιουσιακού στοιχείου για την εταιρεία, και η ωφέλιμη ζωή είναι ο αριθμός των ετών του περιουσιακού στοιχείου δημιουργεί πωλήσεων για την εταιρεία.
Μεταβλητές απόσβεσης άυλων περιουσιακών στοιχείων
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Είναι ουσιαστικά το ίδιο με μεταβλητές αποσβέσεις για τα πάγια, εκτός από την υπολειμματική αξία. Τα περισσότερα άυλα περιουσιακά στοιχεία που αποσβένονται δεν έχουν υπολειμματική αξία, διότι λήγουν στο τέλος της ωφέλιμης ζωής τους.( Αυτό συμβαίνει με τα περισσότερα άυλα περιουσιακά στοιχεία, εκτός από τα εμπορικά σήματα.)
Λειτουργία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Λογιστική λειτουργία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι αποσβέσεις είναι κάτι που απλώνεται με την πάροδο του χρόνου. Ένας λογιστής θα τις καταγράφει ως έξοδο στα αποτελέσματα χρήσης της επιχείρησης. Χρησιμοποιώντας ένα απλό παράδειγμα, μια εταιρεία αγοράζει ένα στόλο φορτηγών παράδοσης για 500.000 δολάρια. Αναμένεται ότι αυτά τα φορτηγά θα φθαρούν και να μεταπωληθούν σε πέντε χρόνια. Ως εκ τούτου, ο λογιστής θα σημειώσει 100.000 δολάρια δαπάνη ανά έτος για το στόλο. Η εκτίμηση αυτή, είναι πιθανόν πιο ακριβής από την εκτίμηση της απόσβεσης για τα άυλα περιουσιακά στοιχεία (amortization). Αυτό συμβαίνει επειδή απόσβεση (amortization) αναφέρεται σε πράγματα που δεν "φθείρονται". Για παράδειγμα, ένα δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για ένα νέο φάρμακο πρόκειται να λήξει σε 20 χρόνια, η εκτίμηση του κόστους του στην επιχείρηση εκπίπτει ως δαπάνη για καθένα από τα έτη αυτά. Με άλλα λόγια, το κόστος της ανάπτυξης του φαρμάκου (που οδήγησε στο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας), είναι απλωμένο την πάροδο του χρόνου.
Ακόμη ένα παράδειγμα : Ας υποθέσουμε ότι μια εταιρεία έχει δαπανήσει 30 εκατομμύρια δολάρια σε ένα τμήμα του ιατρικού εξοπλισμού και ότι το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας (πατέντα) για τον εξοπλισμό διαρκεί 15 χρόνια. Αυτό θα σήμαινε ότι 2 εκατομμύρια δολάρια θα καταγράφονται κάθε έτος ως έξοδο απόσβεσης (amortization).
Τα λογιστικά της απόσβεσης - Πώς παρουσιάζεται στα λογιστικά βιβλία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Σε ένα ισολογισμό η απόσβεση απεικονίζεται με τη λογιστική αξία του περιουσιακού στοιχείου: αρχική τιμή μείον απόσβεση. Για παράδειγμα μια μηχανή που αξίζει €1000 σε ένα χρόνο η αξία της υποτιμάται κατά €300 τον επόμενο χρόνο λόγω παλαιότητας. Στο φύλλο ισολογισμού, το υπόλοιπο (€700) καταγράφεται στο τμήμα περιουσιακών στοιχείων την χρονιά που ακολουθεί.
- Αποτελέσματα χρήσης[2]
Στον λογαριασμό αποτελεσμάτων, η απόσβεση καταγράφεται στις δαπάνες: αναφερόμενη ως το συνολικό ποσό της απόσβεσης. Με τον χρόνο, οι προοδευτικές αποσβέσεις θα έχουν καλύψει την αρχική (ή την κοντινή) αξία του περιουσιακού στοιχείου. Αυτό το οικονομικό ή λογιστικό φαινόμενο είναι γνωστό ως διαγραφή.
Επιχειρησιακή λειτουργία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Στις επιχειρήσεις, η απόσβεση είναι η διανομή για το τι θα ήταν διαφορετικά μια ενιαία κατ' αποκοπή ταμειακή ροή, σε πολλές μικρότερες δόσεις των ταμειακών ροών, όπως καθορίζεται από ένα χρονοδιάγραμμα απόσβεσης.
Προβλήματα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Λογιστική Ερμηνεία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Το κύριο πρόβλημα με αυτές τις έννοιες είναι η μέτρηση. Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς πώς (π.χ.) ένας στόλος φορτηγών θα φθαρεί μέσα σε μια πενταετία, αφού αυτό το είδος της απόσβεσης είναι συχνά άνισο. Δεν υπάρχει καμία αίσθηση της ακρίβειας με αποσβέσεις( στο ότι ένας αριθμός κατανέμεται κατά τη διάρκεια της ζωής του στοιχείου όπως π.χ. ενός διπλώματος ευρεσιτεχνίας ή ενός επενδυτικού σχεδίου). Δεδομένου ότι η απόσβεση μπορεί να χρησιμοποιηθεί και για άλλα πολύτιμα, αλλά άυλα περιουσιακά στοιχεία, όπως η εμπιστοσύνη, τα εν λόγω μέτρα για καταγραφή της φθοράς της αξίας, είναι πολύ γενικά και δεν μπορεί ποτέ να είναι απολύτως ακριβή.
Οφέλη
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ειδικά στις επιχειρήσεις όπου η φυσική εργασία είναι εντατική, είναι πάρα πολύ σημαντικό το γεγονός ότι η φθορά στο φυσικό κεφαλαίο πρέπει να καταγράφεται. Σε τομείς όπως η εξόρυξη, η κατασκευή ή παραγωγή σιδήρου και χάλυβα, οι ακραίες θερμοκρασίες αλλά και άλλες έντονες καταστάσεις, προκαλούν σοβαρές φθορές κεφαλαίου. Η συνεχής προσοχή σε αυτή τη φθορά είναι το πραγματικό όφελος των ακριβών μοντέλων αποσβέσεων. Για την απόσβεση, τα άυλα στοιχεία ενεργητικού, όπως της κοινότητας (που παράγει την εμπιστοσύνη) είναι σημαντικά για τα ορθολογικά επιχειρηματικά μοντέλα και προσδοκίες.
Σημασία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Οι έννοιες αυτές αποδεικνύουν ότι οι επιχειρήσεις δεν είναι μια ακριβής επιστήμη. Οι Επιχειρήσεις, ωστόσο, απαιτούν νούμερα/αριθμούς και τις κατάλληλες λογιστικές διαδικασίες για να λειτουργήσουν. Τα αποτελέσματα αναπτύσσονται ως εκτιμήσεις. Επίσης, η αξία των περιουσιακών στοιχείων δεν παραμένει σταθερή διαχρονικά. Διαχωρίζοντας το κόστος των στοιχείων αυτών κάνουν καλή επιχειρηματική λογική. Η ύπαρξη των αποσβέσεων δείχνει πόσο σημαντικές είναι στις επιχειρήσεις ιδέες όπως η υπεραξία, αν και το να προσπαθείς να αναθέσεις ένα ποσό σε αυτή ακούγεται λίγο περίεργο. Τα περιουσιακά στοιχεία, ωστόσο, έχουν πραγματική επιχειρηματική αξία και, ως εκ τούτου, πρέπει να καταγράφονται.
Mέθοδοι απόσβεσης
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Υπάρχουν πολλές μέθοδοι απόσβεσης,[3] μεταξύ των οποίων:
- Ευθεία γραμμή (γραμμική) - Straight line [4]
- Φθίνοντος υπολοίπου - Declining balance[5]
- Πρόσοδος - Annuity
- Σφαίρας (όλα με τη μία) - Bullet
- Αύξηση υπόλοιπο (αρνητική απόσβεση) - Increasing balance
Οι δύο πιο συνηθισμένοι τρόποι υπολογισμού της απόσβεσης είναι :
- Η Μέθοδος της ευθείας γραμμής και
- Η Μέθοδος των αναγωγών
Η μέθοδος της ευθείας γραμμής
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Πρόκειται για την πιο κοινή μέθοδο που χρησιμοποιείται και είναι σχετικά απλή στην κατανόηση. Η θεωρία αυτή υποθέτει ότι ένα περιουσιακό στοιχείο θα πρέπει να υποτιμηθεί σε ίσα ποσά κάθε χρόνο μέχρι που να φτάσει την υπολειμματική του αξία. Η υπολειμματική αξία είναι η αξία, όπου η επιχείρηση περιμένει να έχει το περιουσιακό στοιχείο, όταν πλέον δεν χρησιμοποιείται. Αυτή η αξία μπορεί συχνά να είναι μηδέν αλλά ρεαλιστικά συνήθως έχει κάποια αξία ακόμα και αν είναι, για παράδειγμα, παλιοσίδερα αξίας €10.
Επιπλέον, πρέπει να προβλεφθεί η αναμενόμενη διάρκεια ζωής του περιουσιακού στοιχείου, π.χ. τα χρόνια που πιστεύεται ότι το περιουσιακό στοιχείο θα είναι χρήσιμο στην επιχείρηση.
Ο τύπος για να υπολογιστεί η απόσβεση κάθε χρόνου χρησιμοποιώντας την μέθοδο της ευθείας γραμμής είναι:
Απόσβεση = Αρχική Αξία (μείον) Υπολειμματική Αξία / Αναμενόμενο χρόνο ζωής
Για παράδειγμα, ένα αυτοκίνητο αγοράστηκε για €16.000 και η επιχείρηση προσδοκεί να χρησιμοποιήσει το όχημα για τέσσερα χρόνια. Η υπολειμματική αξία έχει υπολογιστεί στα €4.000.
Έτσι,
Απόσβεση = €16.000 μείον €4.000 διαιρούμενο δια 4 χρόνια = €3.000 το χρόνο
Αυτό το νούμερο θα εκπέσει από την αξία του περιουσιακού στοιχείου του προηγούμενου χρόνου δίνοντας την καινούργια καθαρή λογιστική αξία (βλέπε τον πίνακα παρακάτω). Ακόμα, αυτό το νούμερο θα προστεθεί στις συνολικές δαπάνες κάθε έτους στο λογαριασμό αποτελεσμάτων.
| Έτος | Ποσό Απόσβεσης | Καθαρό Λογιστικό κέρδος |
|---|---|---|
| 0 | 0 | €16.000 |
| 1 | €3.000 | €13.000 |
| 2 | €3.000 | €10.000 |
| 3 | €3.000 | €7.000 |
| 4 | €3.000 | €4.000 |
Η μέθοδος των αναγωγών
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Η μέθοδος των αναγωγών θεωρεί ότι ένα περιουσιακό στοιχείο χάνει μεγαλύτερη αξία τα πρώιμα χρόνια της διάρκειας της ζωής του. Συνεπώς, χρησιμοποιείται ένα ποσοστό (%) απόσβεσης για αναγωγική αξία, καταλήγοντας σε μείωση της πραγματικής αξίας που χάνεται κάθε χρόνο.
Χρησιμοποιώντας το ίδιο παράδειγμα με το παραπάνω, ένα αυτοκίνητο αγοράζεται για €16.000, με υπολειμματική αξία €4.000 για τέσσερα χρόνια.
Υπάρχουν δύο παράγοντες που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Πρώτα, πρέπει να προσδιοριστεί το ποσοστό απόσβεσης και εάν δεν υπάρχει βεβαιότητα για την διάρκεια ζωής του περιουσιακού στοιχείου, τότε θα πρέπει να υπολογίστεί ένα εύλογο ποσοστό απόσβεσης που δίνει αξία στο συγκεκριμένο περιουσιακό στοιχείο.
Έτσι η απόσβεση και η αποτίμηση του υπολοίπου χρησημοποιότας την μέθοδο αυτή στο προηγούμενο παράδειγμα υπολογήζεται ως εξής:
| Έτος | Ποσό Απόσβεσης | Καθαρό Λογιστικό κέρδος |
|---|---|---|
| 0 | 0 | €16.000 |
| 1 | 4.800 (€16.000 x 30%) | €11.200 |
| 2 | €3.360 (€11.200 x 30%) | €7.840 |
| 3 | €2.352 (€7.840 x 30%) | €5.488 |
| 4 | €1.646 (€5.488 x 30%) | €3.842 |
Παραλλαγές της μεθόδου των αναγωγών είναι όταν το ποσοστό του συντελεστή δεν είναι σταθερός όπως στο παραπάνω παράδειγμα (30%) αλλά ανά έτος μειώνεται (π.χ 30%,25%,20% κτλ) ή αυξάνεται ( 30%, 35%, 40% κτλ).
Δείτε ακόμα
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Παραπομπές-πηγές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ «Ισολογισμός». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Φεβρουαρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ «Κατάσταση αποτελεσμάτων χρήσης». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2011.
- ↑ Μέθοδοι απόσβεσης([http://www.bizhelp365.com/index.php?option=com_content&view=article&id=905:2010-12-21-12-47-34&catid=25:articles-accounting&Itemid=25&lang=el[νεκρός σύνδεσμος] από το bizhelp65.com (Μέθοδοι απόσβεσης])
- ↑ Straight line method
- ↑ Declining balance method
- Απόσβεση: Θεωρητική και Λογιστική Προσέγγιση από bizhelp365.com[νεκρός σύνδεσμος]
- Τι είναι η απόσβεση eHow.com
- Διαφορές στις αποσβέσεις eHow.com
- Ο όρος απόσβεση investopedia
Περαιτέρω βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Βιβλίο Χρηματοοικονομική Λογιστική του Δ. Γκίκα