Challenger (anezka)
Challenger[1] espazio anezka (ingelesez Desafiatzaile edota Erronkari; NASA izendapena: OV-099) NASAko espazio anezka zen, zerbitzuan hasi zen bigarrena izan zen. Bere lehengo hegaldia 1983ko apirilaren 4an izan zen eta 1986ko urtarrilaren 28an azkena. Hamargarren misioa izango zen horretan, espazioratzean suntsitu egin zen, eskifaiako zazpi kideak hil. Hortaz, orotara bederatzi misio burutu zituen.
| Challenger (anezka) | |
|---|---|
 | |
| Fabrikazioa | |
| Fabrikatzailea | Rockwell International (en)  |
| Jatorrizko herrialdea | Ameriketako Estatu Batuak |
| Ekoizpen-lekua | Air Force Plant 42 (en) |
| Historia | |
| Lehen hegaldia | 1983ko apirilaren 4a |
| Deployment | |
| Eraikuntza | 1975eko azaroaren 21a - 1978ko otsailaren 10a |
| Mechanical testing | 1978 - 1979 |
| Transformation | 1979ko urtarrilaren 28a - 1981eko urriaren 21a |
| Contract awarding | 1972ko uztailaren 26a |
| Rollout | 1978ko otsailaren 14a |
| Contract awarding | 1979ko urtarrilaren 1a |
| Rollout | 1982ko ekainaren 30a |
| Delivery | 1982ko uztailaren 5a |
| Maiden flight | 1983ko apirilaren 4a |
| Challenger espazio anezkaren istripua | 1986ko urtarrilaren 28a |
| Kudeatzailea | NASA |
| Jabea | NASA - |
| Honen parte | Space Shuttle program (en) eta space mission (en) |
| Ezaugarriak | |
| Dimentsioak | 17,25 ( ) × 37,24 ( ) m |
| Masa | 79.415 kg eta 70.488 kg |
Endeavour anezkak ordeztu zuen, istripua gertatu zenetik sei urtera, 1992an.
Historia
aldatu"Challenger" izena HMS Challenger izeneko korbeta britainiar batetik datorkio, zeinek 1870ko hamarkadan itsas-inbestigazioak egin zituen.
Eraikuntza
aldatuChallenger anezka STA-099 izeneko egituratik eraikia izan zen, hasiera batean bakarrik proba bat bezala erabilita. STA-O99 ez zegoen hegaldi espazialak egiteko diseinatuta, baina NASAk birziklatzea merkeagoa izango zela pentsatu zuen, Enterprise (OV-101) espazio hegaldirako probez anezka berrekipatzea baino. Challengerrak eta ostean sortutako orbitatzaileek, Columbia anezkak baino babes termikorako lauza gutxiago zituzten; zama-ateetan, hegoen goiko azaleran, eta fuselajearen atzeko aldean kokatutako lauxza gehienak Dupont zuriko Nomex isolamenduagatik ordezkatuak izan ziren.
Aldaketa honi esker, Columbiak baino zama erabilgarriko 1130 kg gehiago eramateko baimena zuen. Modu berean, hegazkin militar eta zibil modernoetan eramaten duten antzeko UHD monitore sistema eramaten ere lehenengo espazio anezka izan zen. Esandako sistema honek lurreratzean kontrol-panela begiratzeko beharra kentzen zuen eta beraz, eskifaiako kideek hegaldian gehiago kontzentratu zitezen.
Hegaldiak
aldatuBere lehen hegaldiaren ostean, NASAko ontzien zamalan animalia bihurtu zen eta gainera, Columbiak baino hegaldi gehiago eginez. 1983 eta 1984. urteetan Challenger STS programako hegaldien %75a egin zituen eta nahiz eta Discovery eta Atlantis espazio anezkak eraiki, oraindik ere 1983 eta 1985 artean hiru aldiz erabili zen. Hain zuzen ere, Discovery eta Challenger anezkak John F. Kennedy zentro espazialean eraberrituak izan ziren Centaur suziriaren goialdeko etapa bere kargan eraman ahal izateko.
Lorpenak
aldatu- Lehenengo emakume estatu batuarra espazioan.
- Lehenengo afroamerikarra espazioan.
- Lehengo kanadarra espazioan.
- 3 Spacelab misio.
- Lehengo gaueko espazioratze eta lurreratzeak.
- Zoritxarrez, misio batean suntsitutako lehengo anezka.
Istripua
aldatu
STS-51-L misioaren bigarren minutuan Challenger lehertu egin zen. Misio hau anezka honen hamargarrena izango zen, baina istripua eduki zuen 1986ko urtarrilaren 28an, suziriaren eskuineko bultzatzaileko O eraztun bat huts egi baitzuen. Eraztun hauek konpresio handi eta errepikatua zela-eta, gaizki funtzionatu zuten. Honen ondorioz, bertatik sua atera zen eta kanpoko erregaia piztu. Kanpoko tankea zeukan hidrogenoa sutan hasi zen, eta euskarriak moztu, mugituz eta Challengerra joz, kontrolik gabe geratuz.
Une horretan, espazio anezka suzko bola bihurtu eta ia guztiz desegin zen. Hala ere, kabina oraindik ez zegoen oso egoera txarrean. Eskifaiako zazpi kideak anezkak ura jotzean hil egin ziren, 3 minutuz erori ostean, 15.000 metro baino gorago baitzeuden.