Odoäker

Odoäker (433 - 493) wie de earste 'barbaarske' kening fan Itaalje nei't de lêste Westromeinske keizer, Romulus Augustulus, yn 476 troch him ôfsetten waard. Dêrfoar wie er oanfierder fan de Germaanske hierlingen yn it Romeinske leger.

Odoäker wie nei alle gedachten de soan fan Edeko, in Skiersk haadling, dy't ûnder Attila tsjinne hie. Om-ende-by 467 waarden de Skieren en Herulen troch de Ostrogoaten yn Pannoanje ferslein en fuortjage. Sy flechten nei Itaalje ta en waarden dêr opnommen yn it Romeinske leger, dat doe benammen bestie út hierlingen. Yn it leger makke Odoäker opgong en hy waard de militêre lieder fan de Germaanske foederaty.

Doe't Orestes, de magister militum fan it Romeinske leger, yn 475 in steatsgreep die en de macht griep, stie Odoäker yn it earstoan oan de kant fan de usurpator. Keizer Julius Nepos waard ferjage nei Dalmaatsje en de soan fan Orestes, Romulus Augustulus, waard as nije keizer op 'e troan setten. Mar doe't de kânsen foar Orestes kearden, makke Odoäker gebrûk fan de situaasje en kaam mei it leger yn opstân. Orestes waard by Ravenna ferslein, finzen nommen en fermoarde, en Romulus Augustulus troch Odoäker ôfsetten. Romulus Augustulus waard út Rome ferballe en finzen holden op in eilân foar de kust fan Itaalje.

Odoäker koe sels gjin keizer wurde. Syn foargongers, lykas Risimer, hiene as hja de troan bemasteren dêr in marionet op setten. Odoäker besleat lykwols it keizerskip oer it Westen formeel oan de keizer yn it Easten, Seno, te jaan. Dy keizer stimde hjir yn ta en beneamde Odoäker ta patrisiër en gong dermei akkoart dat Odoäker himsels as kening (eins dux, "hartoch") fan Itaalje neamde.

Dit feit wurdt beskôge as de ein fan it Westromeinske Ryk en it begjin fan de Midsiuwen. It Eastromeinske Ryk, dat letter bekend wurde soe as it Byzantynske Ryk, bleau noch likernôch tûzen jier bestean.

As hearsker fan Itaalje fersloech Odoäker de Fandalen op Sisylje en foege it eilan ta oan syn keninkryk. Yn 480 sette er syn leger oar nei Dalmaasje, dêr't keizer Iulius Nepos ferbleau en naam ek dat yn besit. Hy sleat bûnsgenoatkippen mei de Fisigoaten en de Franken, en holp harren yn oarloggen tsjin de Boergonden, Allemannen en Saksen.

Doe't it keninkryk fan Odoäker fjirder útwreide, naam syn populariteit by de Romeinske bewenners ta en krige hy hieltyd mear ynfloed. Seno, de Romeinske keizer yn it easten, beseach dit allergear mei soargen. Yn 487 behelle Odoäker opnij in wichtige oerwinning; diskear fersloech hy de Rúgjers, dy't in keninkryk hienen noardlik fan Itaalje.

Mei it tanimmen fan syn macht ferlear Odoäker syn goede relaasje mei keizer Zeno. De keizer besocht om Odoäker fuort te krijen. Zeno hie ek syn bekomst fan de Eastgoaten yn syn ryk en dêrom joech er yn 488 opdracht oan Diderik de Grutte om mei syn kriichsmacht Itaalje yn te fallen.

Diderik besocht dat ferskate kearen, mar de legers fan Odoäker koenen him hieltyd wer ferdriuwe. Lang om let krige Diderik it dochs foar mekoar om fêste foet te krijen yn Itaalje. De troepen fan Odoäker waarden troch dy fan Diderik ferslein, foar it earst yn augustus, oan de Isonzo, en letter, yn septimber by Ferona. Lang om let oermastere Diderik yn 493 de haadstêd Ravenna en makke in ein oan de macht fan Odoäker. Odoäker sels waard troch Diderik fermoarde nei't dy him yn 'e leage lokke hie.