Desenvolvemento infantil: Diferenzas entre revisións

Este artigo está a ser traducido ao galego por un usuario desta Wikipedia; por favor, non o edite. O usuario Gasparoff (conversa · contribucións) realizou a última edición na páxina hai 6 meses. Se o usuario non publica a tradución nun prazo de trinta días, procederase ó seu borrado rápido.

O desenvolvemento infantil, consiste nunha secuencia ordenada de transformacións progresivas que orixinan un aumento do grao de complexidade do organismo, distínguese do crecemento xa que se refire a cambios na composición e funcionamento das células (diferenciación celular), a maduración dos sistemas e órganos e a adquisición de novas funcións. Este proceso é continuo e segue unha secuencia predecible que é única para cada neno, influenciada por unha combinación de factores xenéticos e ambientais, incluíndo a experiencia prenatal. As investigacións destacan que o maior desenvolvemento cerebral ten lugar nos primeiros tres anos de vida, o que subliña a importancia do entorno, a nutrición, a atención sanitaria, a protección, as interaccións humanas, o afecto e as emocións na infancia.

Para efectos de estudo, a sucesión de fases pódese considerar tanto un sistema orgánico illado, por exemplo o timo e/ou o sistema inmunitario, como o organismo no seu conxunto, como a capacidade de locomoción, que tanto depende da maduración do sistema nervioso (incluíndo as características psicolóxicas) como músculo esquelético.

O desenvolvemento do exame neurolóxico evolutivo é capaz de detectar precozmente desde os primeiros signos de disfuncións graves como a parálise cerebral e a discapacidade mental até as chamadas disfuncións cerebrais mínimas, posibilitando unha intervención capaz de minimizar a progresión do dano.^[1] Estas intervencións domiciliarias, deseñadas para optimizar os resultados de desenvolvemento a través da educación, a capacitación e o apoio aos pais no seu propio fogar, mostran a importancia de proporcionar un ambiente familiar estimulante e educativo.^[2]

O consenso científico sostén que o desenvolvemento infantil resulta da interacción entre factores xenéticos e ambientais. Unha atención adecuada, coidados constantes e unha educación de calidade son esenciais para promover un desenvolvemento físico, social, emocional e cognitivo saudable, o que, a súa vez, expande as capacidades e oportunidades dos nenos ao longo da súa vida.^[3]

A relevancia do ambiente esténdese alén dos aspectos nutricionais, incluíndo a importancia de minimizar a exposición a axentes patóxenos.^[4] Probas de detección temperá, como o "heel prick test",^[5] son vitais para identificar e intervir en posíbeis problemas de saúde dende un inicio. Ademais, é crucial vincular o desenvolvemento coa comprensión dos trastornos de comportamento e as enfermidades mentais dun xeito que evite a estigmatización e segregación.

A estimulación sensorial e as interaccións con ambientes ricos e estimulantes son fundamentais para o desenvolvemento das habilidades comunicativas e da coordinación psicomotriz dos nenos (véxase tamén esquema corporal e propiocepción). Existe unha interconexión entre o desenvolvemento motor e o progreso na linguaxe, resaltando a necesidade de proporcionar un entorno que fomente tanto a actividade física como a expresión verbal desde os primeiros anos de vida. Investigacións, como as realizadas por Caldwell e Bowlby, enfatizan a importancia dun contexto familiar acolledor que promova relacións afectivas estables, particularmente coa nai ou coidadores principais, como fundamentais para un desenvolvemento saudable.^[6] Bowlby, nun estudo para a Organización Mundial da Saúde, identifica tres patróns de apego^[7] —seguro, inseguro/evitante e inseguro/ambivalente— que demostran como as dinámicas de dispoñibilidade e resposta emocional dos coidadores inflúen directamente no benestar emocional e psicolóxico do neno.^[8] Esta comprensión serve de base para recoñecer a complexidade das influencias ambientais e relacionais no desenvolvemento infantil, e destaca a importancia de intervencións sensibles ás necesidades emocionais e sociais dos nenos para promover un crecemento saudable e equilibrado.

Coñecer as características que comparten todos os cerebros axuda a entender como é o desenvolvemento do neno na infancia, especialmente na primeira infancia. O cerebro adapta, busca novidades, patróns, pracer, conserva enerxía e busca sentido, procesos que son fundamentais para a aprendizaxe e a adaptación ao ambiente. Jill Stamm destaca a importancia de ter información sobre como se desenvolve o cerebro e que necesita para chegar a ser un órgano san, autorregulado e capaz de aprender.^[9]

As etapas do desenvolvemento infantil son complexas e caracterízanse por múltiples hitos. Durante a lactación e a primeira infancia, ocorren cambios significativos no desenvolvemento físico, motor e cognitivo, os cales establecen as bases para etapas posteriores da vida, incluíndo a segunda infancia e adolescencia. A intervención adecuada e oportuna, baseada no coñecemento das distintas etapas do desenvolvemento cerebral, pode contribuír significativamente ao benestar e ao desenvolvemento óptimo dos nenos.^[10]

Por iso, é imprescindible que os adultos responsables da atención e coidado dos nenos teñan fondos coñecemento sobre estas catro direccións do desenvolvemento cerebral e os diferentes momentos polos que pasa o cerebro, para poder elixir determinadas actividades, comprender e potenciar as distintas interaccións que fomenten un desenvolvemento saudable.^[11]

== Notas ==

• Brasil. Ministerio de Sanidade. Secretaría de Políticas Sanitarias. Departamento de Atención Primaria. Saúde infantil: seguimento do crecemento e desenvolvemento infantil / Consellería de Sanidade.Secretaría de Políticas Sanitarias. – Brasilia: Ministerio de Sanidade, 2002. en pdf en VHLSMS Xaneiro 2011

• Brasil. Ministerio de Sanidade. Departamento de Asistencia Sanitaria. Departamento de Accións Programáticas Estratéxicas. Área Técnica de Saúde Infantil e Lactación Materna. Manual de uso da caderneta de saúde do neno. – Brasilia: Ministerio de Sanidade, 2005. [http://bvsms.saude.gov.br/bvs/publicações/manual%200902.pdf en pdf
• ENCICLOPEDIA SOBRE O DESENVOLVEMENTO INFANTIL - CEDEPI Xan. 2013
• NOGUEIRA, J. M. - Consideracións sobre o desenvolvemento infantil. Psicologia.pt, 2020, ISSN 1646-6977