Talijanske regije
Talijanska Republika svojim Ustavom iz 1948. predviđa unutrašnje državno ustrojstvo, kojeg čini 20 regija (it: Sg. regione; Pl. regioni) ili pokrajina, koje su utemeljene na osnovu različitih historijskih, geografskih, kulturnih i privrednih kriterija. Talijanskim regijama ustavom je zagarantirana određena količina samostalnosti. Pet regija imaju poseban status samostalnosti, a tu spadaju regije: Furlanija-Julijska krajina, Sardinija, Sicilija, Trentino-Južni Tirol i Valle d'Aosta.
Posljednjih godina su se u talijanskom političkom krajoliku pojavile određene tenzije za još većom samostalnosti regija, pa čak i odvajanjem od države. Jedna od političkih partija koja se najglasnije zauzima za to je nacionalistička Lega Nord talijanskog političara Umberta Bossija.
Svaka od talijanskih regija ima svoj parlament i vladu (Giunta Regionale) na čijem čelu se nalazi predsjednik.
Nazivi i položaj
urediNa sljedećoj tablici nalaze nazivi 20 talijanskih regija, grupiranih po geopolitičkim zonama, s nazivom glavnog mjesta, kraticom i brojem koji pokazuje položaj regije na karti.
| Skupina | Regija | Glavno mjesto | Kratica | Br. na karti |
|---|---|---|---|---|
| Sjeverozapadna Italija | Ligurija (Liguria) | Genova | LIG | 10 |
| Lombardija (Lombardia) | Milano | LOM | 11 | |
| Pijemont (Piemonte) | Torino | PMN | 14 | |
| Valle d'Aosta* | Aosta | VAO | 2 | |
| Sjeveroistočna Italija | Emilia-Romagna | Bologna | EMR | 7 |
| Furlanija-Julijska krajina (Friuli-Venezia Giulia)* | Trst (Trieste) | FVG | 8 | |
| Trentino-Južni Tirol (Trentino-Alto Adige)* | Trento | TAA | 17 | |
| Veneto | Venecija (Venezia) | VEN | 20 | |
| Središnja Italija | Lacij (Lazio) | Rim (Roma) | LAZ | 9 |
| Marke (Marche) | Ancona | MAR | 12 | |
| Toskana (Toscana) | Firenca (Firenze) | TOS | 18 | |
| Umbrija (Umbria) | Perugia | UMB | 19 | |
| Južna Italija | Abruzzo | L'Aquila | ABR | 1 |
| Basilicata | Potenza | BAS | 4 | |
| Kalabrija (Calabria) | Catanzaro | CAL | 5 | |
| Kampanija (Campania) | Napulj (Napoli) | CAM | 6 | |
| Molise | Campobasso | MOL | 13 | |
| Apulija (Puglia) | Bari | PUG | 3 | |
| Otočna Italija | Sardinija (Sardegna)* | Cagliari | SAR | 15 |
| Sicilija (Sicilia)* | Palermo | SIC | 16 |
Autonomne regije s posebnim statusom
urediPet talijanskih regija imaju poseban status, koji je zagarantiran talijanskim ustavom.
Ovaj poseban status jamči širu autonomiju od ostalih regija, pogotovo u financijskom smislu. Četiri autonomne regije uspostavljene su 1948. godine. Sicilija i Sardinija ovaj su status dobile zbog jakog pokreta za autonomiju, djelomično i separatističkog na Siciliji. Valle d'Aosta ima ovaj status kako bi se zaštitila frankofonska manjina, a Trentino-Južni Tirol kako bi se zaštitila germanofona manjina, kao što je određeno sporazumom Gruber-De Gasperi. Godine 1963. poseban status dobila je regija Furlanija-Julijska krajina.
Stanovništvo
urediOva tablica sadrži podatke o broju stanovnika, površini i gustoći stanovništva, glavnom mjestu, broju općina i pokrajina po regijama.
| Regija | Glavno mjesto | Stanovništvo (stan.) | Površina (km) | Gustoća (stan./km) | Pokrajine | Općine |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Lombardija* | Milano | 9432554 | 23861 | 396,5 | 11 | 1546 |
| Kampanija | Napulj | 5801931 | 13592 | 424,5 | 5 | 551 |
| Lacij | Rim | 5312403 | 17210 | 302,1 | 5 | 378 |
| Sicilija | Palermo | 5168996 | 25701 | 201,3 | 9 | 390 |
| Veneto | Venecija | 4627694 | 18390 | 246,2 | 7 | 581 |
| Pijemont | Torino | 4314677 | 25398 | 165,9 | 8 | 1206 |
| Apulija* | Bari | 4120707 | 19364 | 209,6 | 5 | 258 |
| Emilia-Romagna | Bologna | 3983346 | 22122 | 180,1 | 9 | 341 |
| Toskana | Firenca | 3497806 | 22990 | 152,1 | 10 | 287 |
| Kalabrija | Catanzaro | 2011466 | 15083 | 133,4 | 5 | 409 |
| Sardinija | Cagliari | 1631880 | 24090 | 67,7 | 8 | 377 |
| Ligurija | Genova | 1571783 | 5421 | 289,9 | 4 | 235 |
| Marke* | Ancona | 1470581 | 9695 | 151,7 | 4 | 246 |
| Abruzzo | L'Aquila | 1262392 | 10793 | 117,0 | 4 | 305 |
| Furlanija-Julijska krajina | Trst | 1165761 | 7712 | 151,2 | 4 | 219 |
| Trentino-Južni Tirol | Trento | 940016 | 13599 | 69,1 | 2 | 339 |
| Umbrija | Perugia | 825826 | 8454 | 97,7 | 2 | 92 |
| Basilicata | Potenza | 597768 | 9992 | 59,8 | 2 | 131 |
| Molise | Campobasso | 320601 | 4438 | 72,2 | 2 | 136 |
| Valle d'Aosta | Aosta | 119548 | 3266 | 36,6 | 0 | 74 |
| Ukupno | 56977736 | 301171 | 189,2 | 106 | 8101 |
* novoosnovane pokrajine postat će aktivne 2009. godine
- Podaci ISTAT-a - 2001. godine.