Jump to content

Մասնակից:Seda2606/Ավազարկղ55

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Uber Technologies, Inc. (կամ Uber), տաքսի ծառայություններ մատուցող, սննդի առաքմամբ և բեռնափոխադրումներով զբաղվող ամերիկյան համաշխարհային ընկերություն։

Գլխամասը գտնվում է Կալիֆոռնիայի Սան Ֆրանցիսկո քաղաքում։ Գործում է շուրջ 70 երկրների 10,500 քաղաքներում: Այն ունի ամսական ավելի քան 150 միլիոն ակտիվ օգտատեր և 6 միլիոն ակտիվ վարորդներ ու առաքիչներ: 2010 թվականից ի վեր օրական միջինը 28 միլիոն ուղևորություն է կատարվում, իսկ 2010 թվականից սկսած՝ 47 միլիարդ[1]։

Ուսումնասիրությունները ցույց են տվել, որ հատկապես այն քաղաքներում, որտեղ Uber-ը հասարակական տրանսպորտի մրցակիցն է, նպաստում է խցանումների ավելացմանը, նվազեցնում է հասարակական տրանսպորտի օգտագործումը և մեծացնում է մեքենաներից կախվածությունը: Uber-ի հետ կապված այլ վիճահարույց կետեր ներառում են տարբեր ոչ էթիկական գործողություններ, ինչպիսիք են ագրեսիվ լոբբինգը և տեղական կանոնների անտեսումը: Այս գործողություններից մի քանիսը բացահայտվել են ներքին փաստաթղթերի արտահոսքի արդյունքում[2][3]:

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2013 թվականին Uber նախկին գործադիր տնօրեն Թրևիս Կալանիկը

2009 թվականին Գարեթ Քեմփը՝ StumbleUpon կազմակերպության համահիմնադիրը, որոշել է ստեղծել Uber-ը՝ փոխադրումներ կատարելն ավելի հեշտ և էժան դարձնելու համար: Նրան է միացել նաև Թրևիս Կալանիկը։

Բջջային հավելվածի նախատիպը ստեղծել են Քեմփը և նրա ընկերներ Օսկար Սալազարը և Կոնրադ Ուիլանը[4][5]։

2010 թվականի փետրվարին Ռայան Գրեյվսը դարձել է Uber-ի առաջին աշխատակիցը՝ նշանակվելով որպես գլխավոր գործադիր տնօրեն (անգլ.՝ Chief Executive Officer, CEO): 2010 թվականի դեկտեմբերին Կալանիկը փոխարինել է Գրեյվսին որպես գործադիր տնօրեն, իսկ Գրեյվսը դարձել է գործառնական տնօրեն[6]:

2010 թվականի մայիսին բետա փորձարկումից հետո Uber-ի ծառայությունները և բջջային հավելվածը արդեն սկսվել են գործարկվել Սան Ֆրանցիսկոյում 2011 թվականին[7][8]։ Ի սկզբանե հավելվածում հասանելի էին միայն սև շքեղ մեքենաներ, և ծառայությունը մոտավորապես 1,5 անգամ ավելի թանկ էր, քան սովորական տաքսի ծառայությունը[9]: 2011 թվականին ընկերությունը փոխել է իր անունը UberCab-ից Uber՝ Սան Ֆրանցիսկոյի տաքսիների օպերատորների բողոքներից հետո[10]։

2012 թվականի ապրիլին Uber-ը գործարկվել է Չիկագոյում[11][12][13]։

2012 թվականի հուլիսին ընկերությունը ներկայացրել է UberX անվամբ ավելի էժան տարբերակը, որը թույլ էր տալիս վարորդներին օգտագործել ոչ շքեղ մեքենաներ, այդ թվում իրենց անձնական մեքենաները, որոնք ենթակա էին նախնական ստուգման, ապահովագրության և գրանցման[14][15]։

2013 թվականի դեկտեմբերին ծառայությունը գործում էր շուրջ 65 քաղաքներում[16]։

2014 թվականի օգոստոսին գործարկվել է ընդհանուր տրանսպորտային ծառայություն Սան Ֆրանցիսկոյի ծովածոցի տարածքում[17][18] և Uber Eats սննդի առաքման ծառայություն մատուցող հավելվածը[19][20]։

Uber այս լոգոն օգտագործվել է 2016 թվականի փետրվարից մինչև 2018 թվականի սեպտեմբեր

2016 թվականին Uber-ը 625 միլիոն դոլլարով ձեռք է բերել Էնթոնի Լևանդովսկու հիմնադրած՝ ինքնակառավարվող բեռնատարների «Օտոմոտտո» ընկերությունը: Լևանդովսկին, որը նախկինում աշխատում էր «Ուեյմոն» անվամբ կազմակերպությունում, հիմնել է Օտոմոտտոն՝ օգտագործելով այն առևտրային գաղտնիքները, որոնք նա գիտեր Ուեյմոնում աշխատելիս[21][22]:

2016 թվականի դեկտեմբերին Uber-ը ձեռք է բերել Geometric Intelligence կազմակերպությունը, իսկ վերջինիս 15 հոգանոց անձնակազմը ձևավորել է «Uber AI» նախագիծը, որը լինելու էր արհեստական բանականությամբ տեխնոլոգիաների և մեքենայական ուսուցման հետազոտությունների բաժին[23][24]: Այս բաժինը ստեղծել է բազմաթիվ բաց կոդով նախագծեր, ինչպիսիք են Pyro-ն, Ludwig-ը և Plato-ն: Uber AI-ն փակվել է 2020 թվականի մայիսին[25][24]։

2018 թվականի փետրվարին Uber-ը Ռուսաստանում, Հայաստանում, Ադրբեջանում, Բելառուսում, Վրաստանում և Ղազախստանում իր գործունեությունը միավորել է Յանդեքսի գործողությունների հետ՝ ներդրվելով 225 միլիոն դոլլար: 2018 թվականի մարտին Uber-ը միավորել է իր ծառայությունները Հարավարևելյան Ասիայում Grab ծառայությունների հետ՝ բաժնետոմսերի 27,5%-ի դիմաց[26][27][28][29]:

2018 թվականի մայիսից մինչև նոյեմբեր ընկած ժամանակահատվածում Uber-ն առաջարկել է իր Uber Rent նախագիծը[30]։

2019 թվականի հոկտեմբերից մինչև 2020 թվականի մայիս ընկած ժամանակահատվածում Uber-ը գործարկել է Uber Works բջջային հավելվածը, որն օգնում էր Չիկագոյի և Մայամիի կազմակերպություններում աշխատել ցանկացող մարդկանց[31][32][33]։

Հակասություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սեռական ոտնձգությունների մեղադրանքներ և կառավարման փոփոխություններ (2017)

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2017 թվականի փետրվարի 19-ին Uber-ի նախկին ինժեներ Սյուզան Ֆաուլերը իր կայքում տեղադրել է տեղեկատվություն այն մասին, որ մենեջերն իրեն առաջարկել է սեռական հարաբերություն ունենալ, իսկ հետո մեկ այլ մենեջեր սպառնացել է աշխատանքից հեռացնել, եթե նա հրապարակեր դեպքը[34][35]:

2018 թվականի օգոստոսին Uber-ը համաձայնել է վճարել ընդհանուր առմամբ 7 միլիոն դոլլար՝ գենդերային խտրականությունը, ոտնձգությունները և թշնամական աշխատանքային միջավայրը կարգավորելու համար, ընդ որում շուրջ 480 աշխատակիցներ ստացել են յուրաքանչյուրը 10,700 դոլլար, իսկ նրանցից 56-ը ստացել են լրացուցիչ 33,900-ական դոլլար[36]:

2019 թվականի դեկտեմբերին Կալանիկը դուրս է եկել ընկերության տնօրենների խորհրդից և վաճառել է իր բաժնետոմսերը[37][38][39][40]։

Գաղտնիություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2017 թվականի հուլիսին Uber-ը ստացել է հինգ աստղանի գաղտնիության վարկանիշ Electronic Frontier Foundation-ից[41], սակայն 2017 թվականի սեպտեմբերին խումբը խիստ քննադատության է ենթարկել հաճախորդների գտնվելու վայրը հետևելու քաղաքականությունը, ինչը ստիպել է ընկերությանը փոխել իր քաղաքականությունը[42]։

2024 թվականի հունվարին Հոլանդական տվյալների պաշտպանության վարչությունը Uber-ին տուգանել է 10 միլիոն եվրոյով (11 միլիոն դոլլար)՝ վարորդների անձնական տվյալների վերաբերյալ գաղտնիության կանոնները խախտելու համար։ Իրավասու մարմինը որոշել է, որ Uber-ը հստակ տեղեկատվություն չի տրամադրել իր դրույթներում և պայմաններում՝ վարորդների անձնական տվյալների պահպանման ժամկետի, ինչպես նաև այդ տվյալները պահպանելու համար ձեռնարկված միջոցների մասին, երբ դրանք փոխանցվում են եվրոպական տնտեսական գոտուց դուրս չբացահայտված կազմակերպություններին[43]:

Աշխատանք

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2023 թվականի փետրվարին Uber-ի վարորդները գործադուլ են հայտարարել ԱՄՆ-ում և Մեծ Բրիտանիայում ՝ բողոքելով աշխատավարձերի և վճարների դեմ։ Նրանց միացան Lyft և DoorDash կազմակերպությունների վարորդները[44]:

Ֆինանսներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կազմակերպության եկամուտը և միլիարդավոր դոլլարների զուտ եկամուտը (ԱՄՆ դոլլարով)[45]
Տարի Եկամուտ Զուտ շահույթ
2023 37.3 1.887
2022 31.8 −9.1
2021 17.4 −0.4
2020 11.1 −6.7
2019 14.1 −8.5
2018 11.3 1
2017 7.9 −4
2016 5 −3.6
2015 1.7 −1.6
2014 0.4 −0.7

2014-ից 2022 թվականների ընթացքում Uber-ը տարեկան միլիարդավոր դոլլարների վնաս է ունեցել, բացառությամբ 2018 թվականի, երբ ընկերությունը դուրս է եկել Ռուսաստանի, Չինաստանի և Հարավարևելյան Ասիայի շուկաներից՝ մրցակից ընկերություններում բաժնետոմսերի դիմաց: 2022 թվականի վերջին Uber-ի շրջանառությունը կազմել է 32,11 միլիարդ դոլլար (24,03 միլիարդ դոլլարի ակտիվներ և պարտավորություններ)[46]:

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ «Uber Announces Results for Fourth Quarter and Full Year 2023» (Press release). February 7, 2024.
  2. ↑ Sainato, Michael (August 27, 2021). «'I don't like being treated like crap': gig workers aim to retool a system they say is rigged». The Guardian. Արխիվացված օրիգինալից October 31, 2021-ին.
  3. ↑ Luna, Taryn (November 4, 2020). «California voters approve Prop. 22, allowing Uber and Lyft drivers to remain independent contractors». Los Angeles Times. Արխիվացված օրիգինալից January 4, 2021-ին.
  4. ↑ Scott, Alec (November 19, 2015). «Co-founding Uber made Calgary-born Garrett Camp a billionaire». Արխիվացված է օրիգինալից June 5, 2023-ին. Վերցված է February 7, 2023-ին.
  5. ↑ Shontell, Alyson (January 11, 2014). «All Hail The Uber Man! How Sharp-Elbowed Salesman Travis Kalanick Became Silicon Valley's Newest Star». Business Insider. Արխիվացված օրիգինալից September 8, 2018-ին.
  6. ↑ Balakrishnan, Anita (August 10, 2017). «How Ryan Graves became Uber's first CEO».
  7. ↑ Lagorio-Chafkin, Christine (January 15, 2014). «How Uber Is Going To Hire 1,000 People This Year». Inc. Արխիվացված օրիգինալից November 18, 2018-ին.
  8. ↑ Huet, Ellen (December 11, 2014). «Uber's Global Expansion in Five Seconds». Forbes. Արխիվացված օրիգինալից February 10, 2018-ին. Վերցված է September 17, 2017-ին.
  9. ↑ McAlone, Nathan (February 10, 2016). «This is how Uber used to look when it first started out – and how it's changed over time». Business Insider. Արխիվացված օրիգինալից August 25, 2018-ին. Վերցված է September 8, 2018-ին.
  10. ↑ O'Brien, Danny (January 13, 2012). «New York cab fleecing holds lesson on data versus intuition». Արխիվացված օրիգինալից November 29, 2018-ին. Վերցված է September 8, 2018-ին.
  11. ↑ Lacy, Sarah (June 15, 2011). «Uber Out-Maths Google on NYC ETAs». Արխիվացված օրիգինալից February 26, 2017-ին.
  12. ↑ Rao, Leena (April 18, 2012). «Uber Experiments With Lower-Priced Taxis in Chicago Through Newly Launched Labs Group, 'Garage'». Արխիվացված օրիգինալից January 22, 2018-ին. Վերցված է June 25, 2017-ին.
  13. ↑ O'Brien, Terrence (April 18, 2012). «Uber tackles Taxis in Chicago with Uber Garage experiment». Engadget. Արխիվացված օրիգինալից February 26, 2017-ին. Վերցված է February 26, 2017-ին.
  14. ↑ Hahn, Fritz (December 4, 2012). «Uber opens doors in D.C.». The Washington Post. Արխիվացված օրիգինալից February 22, 2017-ին. Վերցված է February 20, 2017-ին.
  15. ↑ Hartmans, Avery; Leskin, Paige (May 18, 2019). «The history of how Uber went from the most feared startup in the world to its massive IPO». Business Insider.
  16. ↑ Thu, Kelsey Brugger (December 19, 2013). «Uber Taxi App a Fit for Santa Barbara?» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2020-03-10-ին.
  17. ↑ Lawler, Ryan (September 2, 2014). «Uber Opens Up UberPool To All San Francisco Users». Արխիվացված օրիգինալից April 23, 2017-ին. Վերցված է June 25, 2017-ին.
  18. ↑ «Lyft and Uber launch carpool-like services in San Francisco». Los Angeles Times (ամերիկյան անգլերեն). 2014-08-06. Վերցված է 2020-03-10-ին.
  19. ↑ Carson, Biz (March 2, 2016). «Uber's GrubHub killer is finally in the US – here's the inside story on its big bet on food». Business Insider. Արխիվացված օրիգինալից August 25, 2018-ին. Վերցված է September 8, 2018-ին.
  20. ↑ Dickey, Megan Rose (January 20, 2016). «Uber's Standalone Food Delivery App Is Coming To The U.S.». Արխիվացված օրիգինալից July 7, 2017-ին. Վերցված է December 19, 2017-ին.
  21. ↑ Chappell, Bill (July 31, 2018). «Uber Parks Its Self-Driving Truck Project, Saying It Will Push For Autonomous Cars». NPR. Արխիվացված օրիգինալից August 8, 2018-ին.
  22. ↑ Hawkins, Andrew J. (June 7, 2022). «Waymo is teaming up with Uber on autonomous trucking because time really heals all wounds». The Verge.
  23. ↑ «Uber Just Bought a Startup You've Never Heard Of. Here's Why That's Important». Fortune (անգլերեն). Վերցված է 2022-04-19-ին.
  24. ↑ 24,0 24,1 «Founding Uber AI Labs». Uber Newsroom. December 5, 2016.
  25. ↑ Bosa, Deirdre; Feiner, Lauren (2020-05-18). «Uber to cut 3,000 more jobs». CNBC.
  26. ↑ Stubbs, Jack (February 7, 2018). «Uber, Yandex complete ride services merger». Reuters.
  27. ↑ «Uber sells South East Asia business to Grab». BBC News. March 26, 2018. Արխիվացված օրիգինալից June 28, 2018-ին. Վերցված է June 22, 2018-ին.
  28. ↑ Waters, Richard; Lucas, Louise (March 26, 2018). «Uber exits south-east Asia with sale to rival Grab». Financial Times. Արխիվացված օրիգինալից January 13, 2019-ին. Վերցված է January 12, 2019-ին.
  29. ↑ Keeton-Olsen, Danielle (March 26, 2018). «Grab Officially Takes Control Of Uber's Southeast Asia Operations». Արխիվացված օրիգինալից April 1, 2019-ին. Վերցված է January 12, 2019-ին.
  30. ↑ Griswold, Alison (November 27, 2018). «Uber shut down its rental car program for Uber riders».
  31. ↑ «Uber launches app aimed at connecting workers with businesses». Reuters. October 3, 2019.
  32. ↑ Wile, Rob (December 18, 2019). «Uber is about to provide a lot more gig opportunities in Miami-Dade».
  33. ↑ Rana, Preetika (May 18, 2020). «Uber Cuts 3,000 More Jobs, Shuts 45 Offices in Coronavirus Crunch».
  34. ↑ Fowler, Susan (February 19, 2017). «Reflecting on one very, very strange year at Uber».
  35. ↑ Kosoff, Maya (February 20, 2017). «Uber C.E.O. Orders "Urgent Investigation" into Sexual Harassment Allegations». Արխիվացված օրիգինալից July 13, 2017-ին.
  36. ↑ O'Brien, Sara Ashley (August 22, 2018). «Uber to pay 56 workers $1.9 million for harassment and discrimination claims». CNN. Արխիվացված օրիգինալից September 9, 2018-ին.
  37. ↑ Palmer, Annie (December 24, 2019). «Travis Kalanick severs all ties with Uber, departing board and selling all his shares».
  38. ↑ Conger, Kate (December 24, 2019). «Uber Founder Travis Kalanick Leaves Board, Severing Last Tie». The New York Times.
  39. ↑ Brown, Eliot (December 24, 2019). «Uber Co-Founder Travis Kalanick Departs Board, Sells All His Shares».
  40. ↑ LEE, TIMOTHY B. (December 24, 2019). «Travis Kalanick quits Uber's board, sells off all his Uber stock».
  41. ↑ Reitman, Rainey (July 10, 2017). «Who Has Your Back? Government Data Requests 2017». Արխիվացված օրիգինալից September 15, 2018-ին.
  42. ↑ Gebhart, Kurt Opsahl and Gennie (September 18, 2017). «In A Win For Privacy, Uber Restores User Control Over Location-Sharing».
  43. ↑ «Dutch watchdog fines Uber 10 mln euros over privacy regulations infringement | Reuters».
  44. ↑ «Date night strike: Thousands of US, UK delivery, ride-hailing drivers stop work on Valentine's Day». AP News (անգլերեն). 2024-02-14. Վերցված է 2024-02-15-ին.
  45. ↑ «Uber Revenue and Usage Statistics (2022)», Business of Apps, February 20, 2023, Վերցված է February 28, 2023-ին
  46. ↑ Jon Russell (April 12, 2019), «Uber has already made billions from its exits in China, Russia and Southeast Asia», TechCrunch

Հավելյալ ընթերցանության նյութեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գիտական ​​աշխատություններ

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Seda2606/Ավազարկղ55&oldid=10080026» էջից