Ster

De ster Sol

Een ster (of zon) is een energie-producerende bol van plasma en gas. De ruimte binnen de zwaartekracht van een ster, waarin zich planeten, manen, kometen en asteroïdes bevinden, wordt het zonnestelsel genoemd.

Stellaire levenscyclus[]

Formatie[]

Sterren worden uit enorme gasvormige nevels geboren. Als de zwaartekracht in het centrum van de nevel vergroot wordt ontstaat er langzaamaan meer massa. Hieruit vormt zich uiteindelijk een protoster. De druk in de protoster loopt steeds verder op, waardoor de dichtheid en temperatuur verhoogd worden, totdat het gas zich in plasma veranderd. De atoomkern en de elektronen scheiden zich van elkaar. Bij de juiste druk en temperatuur ontstaat er een kernfusie in het centrum, waardoor en licht geproduceerd wordt. De ster is geboren.

Evolutie[]

De twee zonnen van Risa

Sterren bestaan uit verschillende elementen. Welke dit zijn hangt af van de leeftijd.

Jonge sterren bestaan vooral uit waterstof. Hier komt in de loop der jaren steeds meer helium bij, waardoor er grotere hoeveelheden energie geproduceerd worden. Deze energie zorgt er voor dat er een enorme druk ontstaat die er voor zorgt dat de ster niet onder haar eigen zwaartekracht instort.

Als een zon ouder wordt worden er zwaardere elementen, zoals helium, aangemaakt en de lichtere elementen, zoals waterstof, raken langzaam op. Hierdoor wordt de energie verhoogd, zodat de ster op begint te zwellen. De oppervlakte van het gebied met energie wordt groter. Deze fase markeert het begin van het einde van de ster.

Door de grotere oppervlakte krijgt de ster een rode kleur en wordt daarom een rode reus genoemd. Nadat de lichte elementen in de zon op zijn en het aantal kernfusies vermindert stort de ster in. Hierbij komen de buitenste lagen van de materie vrij en wordt er een "planetaire nevel" gevormd. De overblijfselen van de ster worden witte dwerg genoemd.

Elke ster moet deze delen van de evolutie doormaken. Als de massa van een ster verschilt, kunnen er ook andere veranderingen plaatsvinden:

• Onder de massa van 1.5 van Sol: Na 1-10 miljard jaar houden de nucleaire reacties binnen de witte dwerg op en wordt de ster een "bruine dwerg"; een erg klein stellair lichaam.

• Boven de massa 1.5 van Sol: De witte dwerg zwelt weer op en de elementen fuseren allemaal naar ijzer. Nadat het laatste beetje ijzer op is, verandert de ster in een supernova. Hierbij exploderen de buitenste lagen van de ster, waardoor er een grote schokgolf ontstaat. De overblijfselen van de explosie zijn een nevel en een kleine neutronenster. Deze heeft zoveel dichtheid dat alle protons en elektronen in neutronen veranderen. Een speciale vorm van de neutronenster is de pulsar.

Als de overblijfselen van de supernova een grotere massa hebben dan 2.5 Sol massa's, stort het in tot een zwart gat.

Referenties[]

Een supernova explosie

• In 2269 werd de ster Beta Niobe een supernova, waardoor de bemanningsleden van het Federatie sterrenschip USS Enterprise bijna gestrand waren op de planeet Sarpeidon. (TOS: "All Our Yesterdays")

• De Bynars waren in 2364 zo bang voor de elektromagnetische puls van de supernova Beta Magellan dat ze de USS Enterprise-D overnamen om zo hun planetaire computer te kunnen redden. (TNG: "11001001")

• In 2367 probeerde Dr. Timicin van de planeet Kaelon II de ster Kaelon te redden door de verhoogde temperaturen te reguleren met een bombardement van fotontorpedos. Dit experiment faalde tijdens de test op een ster in een onbewoond zonnestelsel. (TNG: "Half a Life")

• In 2370 wist Gideon Seyetik aan boord van de USS Prometheus het stellaire lichaam van Epsilon 119 weer te activeren. Hij stuurde een shuttle met protomaterie de ster in. Als zijn experiment gefaald zou hebben zou de ster in een supernova veranderd zijn. (DS9: "Second Sight")

• Dr. Tolian Soran gebruikte in 2371 een trilithium wapen om de kernfusie binnen de Amargosa zon te stoppen. De zon stortte hierdoor in en veranderde de gehele zwaartekracht in het systeem. ("Star Trek: Generations")

• In 2373 zag de bemanning van de USS Voyager een serie supernova ontstaan. Dit bleek later een resultaat van de burgeroorlog in het Q continuüm. Ze ontstonden door ruimtelijke verstoringen in het continuüm, waardoor alle materie naar binnen getrokken werd. (VOY: "The Q and the Grey")

Stellaire classificatie[]

Sterren worden ingedeeld volgens de spectrale klassen.

Ook is er nog de Hertzsprung-Russell diagram. Dit is een grafiek van de helderheid van sterren afgezet tegen stellaire spectrale types op twee assen. De horizontale as geeft de spectrale klasse aan en de verticale as geeft de helderheid van de ster aan.

Type sterren[]

• Protoster
• Ster
  • B klasse ster
  • Bruine dwerg
  • F-type ster
  • G-type ster
  • G1 ster
  • Gele dwerg
  • Hyperreus
  • Neutronenster
  • Nova
  • O-type ster
  • Pulsar
  • Rode dwerg
  • Rode reus
  • Superreus
  • T-Tauri type
  • Vlamster
  • Witte dwerg
  • Zwarte ster
• Zwart gat

Zie ook[]

• Sterren en stellaire lichamen