Rune
Rune (disebut [ru.nĕ]) atau run ([run]) ialah huruf dalam suatu set abjad khusus yang berkaitan (abjad rune / abjad runik yang dahulunya digunakan untuk menulis bahasa-bahasa Jermanik sebelum abjad Rumi diperkenalkan dan digunapakai.
Runik | |
---|---|
Jenis tulisan | Alphabet
|
Tempoh masa | Futhark Awal daripada abad ke-2 SM |
Arah tulisan | Left-to-right, boustrophedon |
Bahasa-bahasa | bahasa Jermanik |
Tulisan berkaitan | |
Sistem tulisan induk | |
Sistem tulisan turunan | Futhark Lewat, Futhorc Inggeris-Saxon |
ISO 15924 | |
ISO 15924 | Runr (), Templat:ISO 15924 name |
Unikod | |
Alias Unikod | Runic |
U+16A0–U+16FF[1] | |
Jenis-jenis abjad
suntingFuthark Awal (abad ke-2 hingga ke-8)
suntingNama abjad ini diberikan sempena turutan huruf-huruf pertama dalamnya iaitu F, U, Þ, A, R, and K.
Sebanyak 24 huruf diguna pakai dalam abjad pertama ini:[2]
Rune | UCS | Transliterasi | Abjad Fonetik Antarabangsa | Nama dalam bahasa Proto-Germanik |
Maksud nama huruf |
---|---|---|---|---|---|
ᚠ | f | /f/ | *fehu | "kekayaan, ternakan lembu" (bandingkan dengan kata b. Inggeris "fee" yang asalnya merujuk kepada ternakan pemberian) | |
ᚢ | u | /u(ː)/ | ?*ūruz | "aurochs" (or *ûram "water/slag"?) | |
ᚦ | þ | /θ/, /ð/ | ?*þurisaz | "Thor, gergasi" | |
ᚨ | a | /a(ː)/ | *ansuz | " seorang [dewa] Æsir" | |
ᚱ | r | /r/ | *raidō | "perjalanan, pengembaraan" (bandingkan dengan kata b. Inggeris "ride") | |
ᚲ | k (c) | /k/ | ?*kaunan | "ulcer"? (or *kenaz "torch"?) | |
ᚷ | g | /ɡ/ | *gebō | "gift" | |
ᚹ | w | /w/ | *wunjō | "kegembiraan" | |
ᚺ ᚻ | h | /h/ | *hagalaz | hujan batu (bandingkan dengan b. Inggeris - hail) | |
ᚾ | n | /n/ | *naudiz | "keperluan" (bandingkan dengan kata b. Inggeris "need") | |
ᛁ | i | /i(ː)/ | *īsaz | ais (bandingkan dengan kata b. Inggeris "ice") | |
ᛃ | j | /j/ | *jēra- | "tahun, tuaian" (bandingkan dengan kata b. Inggeris "year") | |
ᛇ | ï (æ) | /æː/(?) | *ī(h)waz/*ei(h)waz | "pokok yew" | |
ᛈ | p | /p/ | ?*perþ- | tidak jelas - mungkin "pokok pir". | |
ᛉ | z | /z/ | ?*algiz | tidak jelas - mungkin "elk". | |
ᛊ ᛋ | s | /s/ | *sōwilō | "Matahari" (bandingkan dengan kata b. Inggeris "Sun") | |
ᛏ | t | /t/ | *tīwaz/*teiwaz | "[dewa] Tyr" | |
ᛒ | b | /b/ | *berkanan | "birch" | |
ᛖ | e | /e(ː)/ | *ehwaz | kuda (bandingkan dengan kata b. Inggeris - "horse") | |
ᛗ | m | /m/ | *mannaz | manusia (bandingkan dengan kata b. Inggeris - man | |
ᛚ | l | /l/ | *laguz | tasik / danau (bandingkan dengan kata b. Inggeris lake) | |
ᛜ ᛝ | ŋ | /ŋ/ | *ingwaz | "Yngvi" | |
ᛟ | o | /o(ː)/ | *ōþila-/*ōþala- | "pusaka" | |
ᛞ | d | /d/ | *dagaz | "hari" (bandingkan dengan kata b. Inggeris "day") |
Abjad Inggeris-Saxon (abad ke-5 hingga ke-11)
suntingRune Marcomanni (abad ke-8 hingga ke-9)
suntingFuthark Lewat (abad ke-9 hingga ke-11)
suntingRujukan
suntingPautan luar
sunting- Gosse, Edmund (1911). . Encyclopædia Britannica (dalam bahasa Inggeris) (ed. ke-11).