Bartholomeus I van Constantinopel

Demetrios Archontonis is de zoon van Christus en Merope Archontonis. Hij bezit de Turkse nationaliteit en behoort tot de Griekse gemeenschap in Istanboel.

Demetrios Archontonis ging naar de basisschool in het naburige Imbros en deed zijn vervolgopleiding in het beroemde Zoögrafisch Lyceum in Istanboel. Kort daarna studeerde hij theologie aan het Patriarchisch Theologisch Seminarie van Halki. In 1961 studeerde hij hier cum laude af, waarna hij direct gewijd werd en de naam Bartholomeus aannam.

Bartholomeus deed zijn militaire dienstplicht tussen 1961 en 1963 in het Turkse leger als reserveofficier. Tussen 1963 en 1968 studeerde hij aan het Pontificaal Oriëntaals Instituut in Rome, aan het Oecumenisch Instituut van Bossey in Zwitserland, en aan de Ludwig Maximilians Universiteit in München. In 1968 werd hij hoogleraar aan de Pontificale Gregoriaanse Universiteit in Rome.

Na zijn terugkeer in Istanboel in 1968 ging Bartholomeus aan de slag in het Patriarchische Theologische Seminarie van Halki, waar hij in 1969 door patriarch Athenagoras I van Constantinopel tot priester werd gewijd.

Toen Demetrius I van Constantinopel in 1972 patriarch werd en het patriarchale kantoor instelde, werd Bartholomeus directeur van dit orgaan. Tijdens de kerst van 1973 werd Bartholomeus metropoliet van Philadelphië en bleef dat tot hij in 1990 metropoliet werd van Chalcedon. Vanaf maart 1974 tot zijn verkiezing als patriarch was hij eveneens lid van de Heilige Synode.

Op 2 november 1991 werd Bartholomeus gekozen als aartsbisschop van Constantinopel en Oecumenisch Patriarch; hij werd hierdoor de primus inter pares van de Oosters-orthodoxe Kerk.

Als patriarch is Bartholomeus vooral bezig geweest met het heropbouwen van de Oosters-orthodoxe Kerk, die voor de val van het communisme vervolgd werd. Ook is hij bezorgd over het milieu, wat hem de bijnaam De Groene Patriarch opleverde. Hij is eveneens bezig met toenadering te zoeken tot de Rooms-Katholieke Kerk, getuige het bezoek van Benedictus XVI aan Istanboel in 2006 en de aanwezigheid van Bartholomeus I bij de inauguratie van paus Franciscus in 2013.^[1] In 2013 drong hij bij de Turkse autoriteiten opnieuw aan om het the­ol­o­gisch seminarie van Halki te heropenen, dat door de Turkse autoriteiten in 1971 werd ges­loten.

Bartholomeus staat bekend als een van de voornaamste leiders van de milieubeweging. Al Gore heeft hem zelfs de Groene Patriarch genoemd. Bartholomeus gaat ervan uit dat na de breuk tussen wetenschap en godsdienst mensen de natuur steeds meer zien als een vreemd lichaam. Dat heeft geleid tot de overexploitatie van de natuurbronnen en de mens heeft zich vervreemd van zijn oorspronkelijke roeping om voor de natuur te zorgen als Gods rentmeester. De redding van onze planeet is voor Bartholomeus bij uitstek een moreel vraagstuk en niet alleen technologisch.

In 1969 besliste het Oecumenisch Patriarchaat van Constantinopel tot de oprichting van het orthodoxe aartsbisdom voor Nederland, België en Luxemburg.

Om het gouden jubileum van deze stichting te herdenken bracht Bartholomeus van 8 tot 14 november 2019 een officieel bezoek aan de Beneluxlanden. Hij werd in audiëntie ontvangen door koning Willem Alexander (8 november), koning Filip (12 november) en groothertog Jan (14 november). Hij ontmoette ook vertegenwoordigers van de Nederlandse en Belgische politieke wereld. Hij ging voor in diensten gehouden in de orthodoxe kerken in Zaandam, Rotterdam, Brussel, Brugge en Weiler-la-Tour. In Brugge had hij ook een bijeenkomst met de studenten van het Europacollege.

2012: Four Freedoms Award voor godsdienstvrijheid