Fouga Magister
De Fouga CM-170 Magister is in de beginjaren 50 van de 20e eeuw ontwikkeld als een lichte tweemotorige jager/trainer voor de Franse luchtmacht (ALA) door het Franse Air Fouga. Het toestel is voorzien van twee achter elkaar geplaatste zitplaatsen in een drukcockpit.
| Fouga CM-170 Magister | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| Algemeen | ||||
| Rol | Jager/trainer | |||
| Bemanning | 1 of 2 | |||
| Afmetingen | ||||
| Lengte | 10,6 m | |||
| Hoogte | 2,8 m | |||
| Spanwijdte | 12,2 met tiptanks m | |||
| Vleugeloppervlak | 17,3 m² | |||
| Gewicht | ||||
| Leeggewicht | 2150 kg | |||
| Startgewicht | 2850 kg | |||
| Max. gewicht | 3200 kg | |||
| Krachtbron | ||||
| Motor(en) | 2x Turbomeca Marboré turbojet | |||
| Stuwkracht | elk 3,9 kN | |||
| Prestaties | ||||
| Topsnelheid | 715 km/h | |||
| Actieradius | 935 km | |||
| Dienstplafond | 11000 m | |||
| Bewapening | ||||
| Bommen | 150 kg op 2 hardpoints | |||
| Raketten | ongeleide raketten en 2x 7,62mm FN mitrailleur | |||
| ||||
Het toestel werd gekenmerkt door een V-vormige staartsectie. Het werd mede een commercieel succes omdat het als trainer en als lichtbewapende dagjager kon worden gebruikt. De Fouga Magister is dan ook aan vele landen verkocht. Een speciaal voor de Aéronavale ontworpen versie werd de CM-175 Zéphyr die met een haak voor vliegdekoperaties werd uitgerust. Van deze versie zijn er 32 geproduceerd.
In mei 1958 werd Air Fouga overgenomen door Ets. Henry Potez; de firmanaam werd Potez-Air Fouga. In 1966 werd ook Potez overgenomen door Sud-Aviation. Enige tijd later veranderde de naam door fusies met andere firma’s in Aérospatiale.
De Duitse Luftwaffe had belangstelling voor de Fouga Magister; er werden er 40 gekocht en nog eens 244 in licentie door Heinkel-Messerschmitt (Union-Sud) afgeleverd voor Luftwaffe en Marineflieger. Andere licentiebouwers waren het Finse Valmet Oy en het Israëlische IAI.
De Fouga Magister was in dienst van de luchtmacht van Algerije, België, Brazilië, Kameroen, Finland, Frankrijk, West-Duitsland, Ierland, Cambodja, Libanon, Marokko, Rwanda, El Salvador, Togo en Oeganda.
Het succes van de Fouga Magister werd onderstreept doordat twee luchtmacht-demonstratieteams het toestel jarenlang gebruikten. De Franse Patrouille de France en de Belgische Rode Duivels.
In het begin van de jaren tachtig werden de toestellen van de Franse luchtmacht vervangen door de Sepecat Jaguar. Sindsdien zijn veel Magisters over de hele wereld door verzamelaars opgekocht.
Ook in 2007 is de Fouga Magister nog steeds operationeel is bij diverse kleine luchtmachten in Afrika;[bron?] om hoeveel toestellen het gaat is niet bekend.
In totaal werden 929 toestellen gebouwd, waarvan 130 van het type CM-170.2
Geschiedenis
bewerken
De eerste testvluchten werden in april 1952 in Frankrijk gemaakt.
Bij de École de l’Air (vliegopleiding) van de Franse luchtmacht (ALA) werden tussen 1956 en 1958 48 toestellen operationeel en tussen 1958 en 1959 kwamen er nog eens 40 toestellen bij voor de École de Chasse (jachtopleiding). Deze toestellen waren reeds voorzien van de krachtigere Marbore VI-motoren.
De CM-170 werd algemeen beschouwd als beste straaltrainer van zijn tijd maar had een nadeel: de CM-170R.1 was uitgerust met de zwakke Marboré II-motoren van 400 kg die behoorlijk aan kracht moesten inleveren doordat het motorvermogen te zwak bleek t.o.v. het totaalgewicht van het toestel. Dit was hinderlijk merkbaar bij de start en bij plotselinge vliegbewegingen. De motoren hadden bovendien de neiging tot "flame-out" bij plotselinge vliegbewegingen op grote hoogte en bij slechte weersomstandigheden. Daarom werd bij de ALA en de Luftwaffe de Marboré II vervangen door de Marboré VI-motoren die elk 48 kN stuwkracht konden leveren.
De Duitse Luftwaffe deed ook tests voor het inbouwen van speciale Martin-Baker GZ-4 schietstoelen in een Magister. Het toestel met constructienummer 146 werd hiervoor gebouwd door Messerschmitt, maar de proeven voldeden niet vanwege de smalle romp. Fouga Magisters waren dus nooit voorzien van schietstoelen; bij noodgevallen moest het glazen cockpitdak afgeworpen worden en moesten de vliegers zelf uit het toestel springen. Het zegt genoeg over de betrouwbaarheid van het toestel dat dit nooit nodig is geweest.
Inzet
bewerkenFouga Magisters zijn in diverse landen in Afrika door de jaren heen als dagjager ingezet tegen rebellerende grondtroepen. Bij de Europese luchtmachten deed het toestel echter alleen dienst als trainer.
Bezichtiging
bewerkenIn België kan men op ten minste vijf plaatsen een Fouga bezichtigen: binnen in het Legermuseum aan het Jubelpark te Brussel staat de MT24 (juist naast de koffiebar in de grote hall). Een tweede vindt men in het Stampe en Vertongenmuseum in Deurne (MT13), vlak naast de Internationale Luchthaven van Antwerpen. Op deze luchthaven is ook de vliegende Fouga MT-5 gestationeerd. Een vierde staat in de kleuren van het “Red-Devils” stuntteam op de rotonde op de Luikersteenweg in Sint-Truiden, ter herinnering aan de luchtmachtbasis van Brustem waarvan ze opereerden. De oude toegangspoort van de luchtmachtbasis was vlak naast deze rotonde, waar men nu de industriezone oprijdt[1]. Op de rotonde langs de route de Liers in de provincie Luik staat de MT-30. En een Zephyr -een exemplaar van de Franse marine met een landingshaak - staat gestationeerd op het vliegveld van Grimbergen.
Voetnoten
bewerken- ↑ Stampe en Vertongen; Fouga Magister. Gearchiveerd op 2 december 2019. Geraadpleegd op 22 november 2019.
Bibliografie
bewerken- Arys, Marc & Serge van Heerthum (2007) Fouga Magister : Whistling Turtles in Belgian Skies. Eindhoven : Flash Aviation. ISBN 9789071553240
Externe links
bewerkenFotogalerij
bewerken-
Belgische Fouga Magister
-
Magister Finse luchtmacht
-
Israëlische versie
-
Luftwaffeversie. Let op de periscoop voor beter zicht voor de instructeur
