Nijlen

gemeente in Antwerpen, België

Nijlen is een plaats en gemeente in de Belgische provincie Antwerpen en heeft als deelgemeenten Kessel en Bevel. De gemeente ligt op de verbindingsweg tussen de steden Lier en Herentals en behoort tot het kieskanton Heist-op-den-Berg en het gerechtelijk kanton Lier.

Nijlen
Gemeente in België Vlag van België
Nijlen (België)
Nijlen
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag Antwerpen (provincie) Antwerpen
Arrondissement Mechelen
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
39,2 km² (2022)
69,81%
17,59%
12,61%
Coördinaten 51° 9' NB, 4° 40' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid
23.707 (01/01/2024)
49,26%
50,74%
604,84 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder
(01/01/2024)
18,53%
59,41%
22,05%
Buitenlanders 3,7% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester Paul Verbeeck (CD&V)
Bestuur CD&V, N&U , Groen, Open-VLD
Zetels
CD&V
Vlaams Belang
N&U
Groen-Open Vld
Nieuw Nijlen
N-VA
27
10
2
2
5
2
6
Economie
Gemiddeld inkomen 22.494 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad 4,3% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
2560
2560
2560
Deelgemeente
Nijlen
Bevel
Kessel
Zonenummer 03
NIS-code 12026
Politiezone Berlaar-Nijlen
Hulpverleningszone Rivierenland
Website www.nijlen.be
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Mechelen
in de provincie Antwerpen
Portaal  Portaalicoon   België
Sint-Willibrorduskerk
De reconstructie van de Sint-Willibrorduskerk na de Eerste Wereldoorlog

Geschiedenis

bewerken

De eerste bewoning van Nijlen gaat terug tot in de Gallo-Romeinse tijd. In 1770 werd er een aarden pot met Romeinse gouden munten gevonden met beeltenissen van Julius Caesar tot Keizer Domitianus.[1] Er zou volgens sommige bronnen een Romeinse heirweg gelegen hebben die leidde naar de Romeinse nederzetting te Grobbendonk.[2]

In 1145 werd Nijlen voor het eerst als vrijgoed Nile vernoemd in een bulle van paus Eugenius III aan de abt van de abdij van Tongerlo. In 1155 kwam het patronaatsrecht van de parochie aan het Onze-Lieve-Vrouwekapittel te Antwerpen.

Vanaf 1212 tot het einde van het Ancien régime hoorde Nijlen bestuurlijk tot de Bijvang van Lier. Het dorp werd vertegenwoordigd door een eigen Lierse buitenschepen ook gekend als schepen van de bijvang. In 1439 werd de streek getroffen door de pest.

Nijlen werd tijdens de godsdiensttwisten (einde 16e eeuw) zwaar getroffen en raakte ontvolkt. Vanaf begin 18e eeuw nam de bevolking weer toe. De aanleg van de spoorlijn in 1853 en de introductie van de diamantindustrie omstreeks 1875 stimuleerden de groei. Nijlen werd een belangrijk diamantcentrum en bezat ook een diamantschool.

Op 2 januari 1842 vond de 'moord van Nijlen' plaats, de toenmalige pastoor Petrus De Groof liet daarbij het leven.[3]

Geografie

bewerken

Deelgemeenten

bewerken
# Naam Opp.
(km²)
Inwoners
(2020)
Inwoners
per km²
NIS-code
1 Nijlen 17,73 13.219 746 12026A
2 Bevel 6,60 2.184 331 12026B
3 Kessel 14,87 7.529 506 12026C

Sinds de herindeling van de gemeenten heeft Nijlen er nog de deelgemeenten Bevel en Kessel bijgekregen. De gemeente telt meer dan 22.000 inwoners.

Hydrografie

bewerken

De gemeente ligt in het samenvloeiingsgebied van de Kleine Nete en de Grote Nete. Deze rivieren vormen ook respectievelijk de noordelijke en zuidelijke gemeentegrens.

Topografie

bewerken

Nijlen maakt deel uit van de Kempen. De gemeente heeft een laaggelegen, vlak reliëf en uitgesproken zandige bodems met een overgang naar leemachtig zand in de richting van Bevel. Nijlen ligt zo’n 22 km ten zuidoosten van Antwerpen en zo’n 24 km ten noordoosten van Mechelen. Door de zandige bodems was boeren erg moeilijk, waardoor vele Nijlense boerenfamilies overschakelden op diamantslijpen voor de Antwerpse diamantsector.

Aangrenzende gemeenten

bewerken
   Aangrenzende gemeenten   
 Ranst       Zandhoven       Grobbendonk 
             
    Herenthout 
           
 Lier       Berlaar       Heist-op-den-Berg 

Bezienswaardigheden

bewerken
  Zie Lijst van onroerend erfgoed in Nijlen voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Met de Kesselse Heide, Kruiskensberg, het Soldatenbos, het Beekpark en meer zijn er ook veel natuurgebieden in Nijlen.

Demografie

bewerken

Demografische ontwikkeling voor de fusie

bewerken
  • Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1970=volkstellingen; 1976 = inwoneraantal op 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

bewerken

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1806 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[4] Evolutie: 1992=index 100
1992 19.660 100,0
1993 19.715 100,3
1994 19.879 101,1
1995 19.993 101,7
1996 20.097 102,2
1997 20.165 102,6
1998 20.297 103,2
1999 20.407 103,8
2000 20.423 103,9
2001 20.499 104,3
2002 20.519 104,4
2003 20.613 104,8
2004 20.642 105,0
2005 20.743 105,5
2006 20.864 106,1
2007 20.978 106,7
2008 21.208 107,9
2009 21.369 108,7
2010 21.572 109,7
2011 21.824 111,0
2012 22.065 112,2
2013 22.198 112,9
2014 22.342 113,6
2015 22.559 114,7
2016 22.651 115,2
2017 22.693 115,4
2018 22.813 116,0
2019 22.949 116,7
2020 22.936 116,7
2021 22.985 116,9
2022 23.259 118,3
2023 23.409 119,1
2024 23.707 120,6

Politiek

bewerken

Structuur

bewerken

De gemeente Nijlen maakt deel uit van het kieskanton Heist-op-den-Berg, gelegen in het provinciedistrict Lier, het kiesarrondissement Mechelen-Turnhout en ten slotte de kieskring Antwerpen.

Nijlen Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau   Europese Unie   België   Vlaanderen   Antwerpen Mechelen Nijlen
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
volksvertegenwoordigers
Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring Antwerpen Mechelen-Turnhout Lier Heist-op-den-Berg Nijlen
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

Geschiedenis

bewerken

(Voormalige) burgemeesters

bewerken
Tijdspanne Burgemeester
1889 - 1903 Joseph Van Looy
1904 - 1913 Karel Peeters
1914 - 1921 Jozef Mariën
1921 - 1932 Leopold Claes
1933 - 1939 Ludovicus Kegelaers
1939 - 1946 Octaaf Vernimmen
1947 - 1952 Jan Eduard Laenen
1953 - 1970 Octaaf Vernimmen
1971 - 1976 Lode Van Dessel[5] (VU)
1977 - 1988 Mon Laenen[6] (CVP)
1989 - 1994 Lode Van Dessel (VU)
1995 - 2000 Emiel Lens[7] (CVP)
2001 - heden Paul Verbeeck[8] (CVP / CD&V)

Legislatuur 2007 - 2012

bewerken

Burgemeester was Paul Verbeeck (CD&V). Hij leidde een coalitie bestaande uit CD&V en N&U. Samen vormden ze de meerderheid met 16 op 27 zetels.

Legislatuur 2013 - 2018

bewerken

Burgemeester was Paul Verbeeck (CD&V). Hij leidde een coalitie bestaande uit CD&V en Nijlen&U.[9] Samen vormden ze een nipte meerderheid met 14 op 27 zetels.

Legislatuur 2019 - 2024

bewerken

Burgemeester is Paul Verbeeck (CD&V) die een coalitie leidt bestaande uit CD&V, Groen-Open Vld en Nijlen&U. Samen vormen ze de meerderheid met 17 op 27 zetels.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

bewerken
Partij of kartel 10-10-1976[10] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[11] 14-10-2012[12] 14-10-2018[13] 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 25 % 25 % 25 % 25 % 27 % 27 % 27 % 27 % 27
CVP1/ CD&V2/ TROTSA 29,291 8 28,931 9 31,871 10 40,471 12 35,361 11 35,992 11 31,422 10 29,62 10 30,5A 9
VU1/ VU&ID2/ N&U3/ TROTSA 36,281 11 37,41 11 30,431 9 24,161 6 24,122 7 17,223 5 13,913 4 8,53 2
N-VA4/ N-VA-Nieuw NijlenB 7,594 1 25,104 8 21,14 6 37,4B 12
Nieuw Nijlen1/ N-VA-Nieuw NijlenB - - - - - - - 9,81 2
Agalev1/ sp.a-Groen!E/ Groen2/ Groen-Open VldF/ Groen & Pro3 - - 6,011 1 - 7,611 1 13,89E 4 10,602 2 18,1F 5 9,73 2
SP1/ sp.a-Groen!E/ sp.a2/ Voor 2560G 14,541 3 16,871 4 13,121 3 13,041 3 9,481 2 4,012 0 11,5G 2
PVV1/ GB-PVVC/ VLD2/ Open Vld+N3/ Groen-Open VldF/ Voor 2560G 4,211 0 8,61C 1 11,281 2 13,422 3 12,42 3 7,552 1 6,253 1
GBKN1/ GB-PVVC/ GB-KVDD 13,31 3 5,22D 0 - - - - - -
KVD - 2,4 0 - - - - - -
Vlaams Blok1/ Vlaams Belang2 - - 1,821 0 8,91 1 11,031 3 17,752 5 8,692 2 9,72 2 11,02 2
Anderen(*) 2,38 0 5,78 0 0,25 0 - - - - 3,2 0 -
Totaal stemmen 12257 13539 14333 14824 15396 15939 16585 17205 11846
Opkomst % 95,94 94,67 94,52 95,93 93,42 94,8 63,2
Blanco en ongeldig % 3,57 3,2 3,72 5,73 3,64 3,98 3,40 3,8 1,3

De zetels van de gevormde coalitie staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.
(*) 1976: ONAFH (2,38%) / 1982: PAN-AGA (3,2%), NTD (2,58%) / 1988: SAP (0,25%) / 2018: ONS Dorp (3,2%)

 
Watertoren

Mobiliteit

bewerken
 
Treinstation Nijlen

De gemeente Nijlen beschikt over een uitgebreid aanbod aan openbaar vervoer. Er zijn twee stations die het treinverkeer (NMBS) in de gemeente voorzien: het Station van Nijlen en het Station van Kessel. Er is ook een uitgebreid busnetwerk dat voorzien is van verschillende buslijnen, bediend door De Lijn.

Buslijn Traject
84 Lier - Nijlen - Grobbendonk - Vorselaar
85 Lier - Nijlen - Herenthout - Herentals
848 (schoolrit) Nijlen - Bouwel - Herentals
859 (schoolrit) Lier - Nijlen - Emblem - Broechem - Ranst
154 Kessel station - Kloosterheide - Markt - Lisp
3 Lier station - Kessel - Emblem
Flexvervoer Heist-op-den-Berg - Nijlen - Herenthout

(tabel met alle buslijnen in Nijlen (Nijlen, Kessel en Bevel))

Economie

bewerken

De gemeente was vroeger vooral bekend om haar diamantslijperijen. De eerste slijperij in Nijlen werd opgericht in de 19e eeuw door Jan Eduard Claes. Hierna volgden vele en de laatste volledig uitgeruste vooroorlogse slijperij uit de streek is slijperij Lieckens. Vanaf 2015 begon daar de bouw van het KEMPENS diamantcentrum. Ook het diamantpad (een 30 km lange fietsroute die door Groot-Nijlen loopt) herinnert er tot op vandaag nog steeds aan.

Sportclubs (competitie)

Sportinfrastructuur

  • Sportcentrum Nijlen (zwembad + sporthal)

Sportwedstrijden

  • Vanaf 2014 wordt jaarlijks de Flanders Diamond Tour verreden, een internationale wielerwedstrijd voor vrouwen, met start en finish in Nijlen.

Bekende inwoners

bewerken

Bekende personen die geboren of woonachtig zijn of waren in Nijlen of een andere significante band met de gemeente hebben:

Nabijgelegen kernen

bewerken

Bevel, Kessel, Viersel, Massenhoven, Broechem, Herenthout, Bouwel

bewerken

Bronverwijzing

bewerken
Zie de categorie Nijlen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.