Ozoergeti (gemeente)

Vanaf het uiteenvallen van het Koninkrijk Georgië in het begin van de 15e eeuw tot in de 19e eeuw behoorde het grondgebied van de huidige gemeente tot het Vorstendom Goeria. In 1829 werd Goeria via het Verdrag van Adrianopel uit 1829 door het Russische Rijk geannexeerd.

Nadat de Russen ook vrijwel geheel West-Georgië onder controle hadden, werd het gebied inclusief Goeria bestuurlijk ingedeeld naar Russische maatstaven. Dit zou de basis leggen voor de moderne Georgische bestuurlijke indeling. In 1840 werd het Gouvernement Georgië-Imeretië opgericht dat geheel Georgië besloeg.^[3]

In 1846 werden Oost- en West-Georgië gescheiden. West-Georgië werd het Gouvernement Koetais, waarbinnen het. oejezd Ozoergeti werd opgericht dat geheel Goeria omvatte.^[4] Het oejezd werd onderverdeeld in drie gemeentelijke districten (oetsjastok, Russisch: yча́сток), waarvan het district Goeria (Гуриантскій yча́сток, Goeriantskiy oetsjastok) overeenkwam met de huidige gemeente Oezoergeti.

Nadat in 1841 al een opstand in het gebied had plaatsgevonden tegen het Russische gezag, vond er in 1902 een grote socialistische boerenopstand plaats tegen het tsaristische gezag, die begon in het dorp Nigoiti maar zich over heel Goeria verspreidde. De rebelse Goeriaanse Republiek werd uitgeroepen, maar deze werd uiteindelijk na de de Russische revolutie van 1905 neergeslagen.

In 1930 werd het oetsjastok Goeria omgevormd tot het rajon (district) Ozoergeti. In 1934 werd zowel het district als de stad tot Macharadze omgedoopt ter ere van Filipp Macharadze,^[5] een Goeriaan die in het Sovjet-leiderschap zat. In het begin van de jaren zestig van de 20e eeuw werd de oppervlakte van het district verkleind: een deel van het gebied bij Gomismta werd overgeheveld naar het rajon Koboeleti en een deel van het gebied rond de rivier Soepsa naar het rajon Lantsjchoeti.

In 1989 werd de naam Ozoergeti hersteld. In het onafhankelijke Georgië werd het district in 1995 onderdeel van de nieuw opgerichte regio (mchare) Goeria en in 2006 werd het district omgevormd naar een gemeente (municipaliteit). Tussen 2014 en 2017 was de stad Ozoergeti een zelfstandige stadsgemeente naast de rest van de (rurale) gemeente.^[6] In 2017 werd deze stap teruggedraaid omdat men niet tevreden was met het resultaat.

Ozoergeti grenst in het noorden aan de gemeente Lantsjchoeti, in het oosten aan Tsjochataoeri, en in het zuiden de gemeenten Sjoeachevi en Koboeleti, beiden in de autonome republiek Adzjarië. De Zwarte Zee begrenst de westkant. Het westelijke kustgebied is onderdeel van het Koboeleti laagland.

De noordgrens van de gemeente wordt bepaald door het Goeriagebergte, een bescheiden bergrug dat een noordelijke uitloper is van het Meschetigebergte dat door het oostelijke deel van de gemeente ligt. Tussen deze gebergtes ligt een glooiende vallei dat het stroomgebied vormt van de Soepsa en Natanebi en hun vele zijrivieren. In het zuiden vormt de Tsjoloki-rivier een deel van de grens met Adzjarië. Bruggen over deze rivier werden tijdens de crisis in 2004 rond Adzjarië door de Adzjaarse milities opgeblazen.

De hoogste bergen in de gemeente bevinden zich in het zuidoostelijke deel, in het Meschetigebergte. De berg Sakornia is met 2755 meter boven zeeniveau het hoogste punt in de gemeente.^[7] Gomismta (of ook wel Gomis Mta) is een favoriet zomeroord op 2.000 meter hoogte vlak onder de berg Gomis-Tavi en enkele andere toppen.^[8]

Begin 2024 telde de gemeente Ozoergeti 56.327 inwoners,^[2] een daling van ruim 7% ten opzichte van de volkstelling van 2014.^[9]

Ozoergeti is praktisch mono-etnisch Georgisch (97,2%). Etnische minderheden zijn onder andere Armeniërs (1,8%), Russen (0,6%). Daarnaast wonen er ongeveer 100 Oekraïners, enkele tientallen Osseten, en een gering aantal Abchaziërs, Jezidi's en Grieken.^[15] De bevolking van Ozoergeti bestond in 2014 voor 85% uit orthodox christelijke Georgiërs, gevolgd door islamitische Georgiërs (Adzjaren). Deze laatste groep, die ongeveer 12% groot is en buiten de stad Ozoergeti woont, is een erfenis uit de Ottomaanse overheersing van Neder-Goeria en Adzjarië en de gedwongen islamisering in de 18e en 19e eeuw. Verder zijn er kleine gemeenschappen katholieken, protestanten en jehova's.^[16]

De gemeente Ozoergeti is administratief onderverdeeld in 24 gemeenschappen (თემი, temi) met in totaal 69 dorpen (სოფელი, sopeli). Er zijn vijf 'nederzettingen met een stedelijk karakter' (დაბა, daba) en één stad (ქალაქი, kalaki).^[1]

• stad: Ozoergeti, tevens hoofdstad regio Goeria;
• daba: Gomismta, Laitoeri, Naroedzja, Nasakirali en Oereki;
• dorpen: in totaal 69, waaronder Bachvi.

Gomismta is een kuur- en vakantieoord in het Meschetigebergte.

De gemeenteraad van Ozoergeti (Georgisch: საკრებულო, sakreboelo) is het vertegenwoordigend orgaan dat elke vier jaar via een gemengd kiesstelsel wordt gekozen. Deze bestaat sinds 2021 uit 45 leden: 15 leden worden gekozen door middel van een districtenstelsel en 30 leden worden via een proportionele lijststem gekozen.^[17] In 2017 was de verhouding omgekeerd (30 district om 15 proportioneel).

Bij de gemeentelijke verkiezingen van oktober 2021 werd Avtandil Talakvadze van de Georgische Droom partij via een tweede ronde met 55,42% van de stemmen tot burgemeester gekozen. De Georgische Droom partij behaalde de meeste proportionele stemmen (50,5%) gevolgd door de Verenigde Nationale Beweging (25,9%) en Voor Georgië (9,3%). Elf partijen haalden de kiesdrempel van 3% niet. Twaalf districtszetels zijn naar kandidaten van Georgische Droom gegaan, twee naar Verenigde Nationale Beweging en één naar Voor Georgië.^[18][19]

De gemeente is verbonden met Batoemi, Poti en Tbilisi door de Georgische internationale hoofdweg S2 (E70) die langs de Zwarte Zeekust door de gemeente loopt. Het binnenland van de gemeente kent diverse regionaal belangrijke wegen die samenkomen in het gemeentelijke en regiocentrum Ozoergeti. De belangrijkste daarvan is de nationale route Sh2 tussen Samtredia en Koboeleti via Ozoergeti, die voorheen in de Sovjet-Unie een van de Georgische hoofdwegen was.

Sinds 1883 loopt de Samtredia - Batoemi spoorlijn langs de kust door de gemeente. Sinds 1924 is er een aftakking hiervan het binnenland in naar de stad Ozoergeti, die dagelijks vanaf zowel Tbilisi als Batoemi bediend wordt.

• (ka) Website gemeente Ozoergeti