goed

Nederlands

Uitspraak

Geluid: goed (hulp, bestand)
IPA: / ɣut / (1 lettergreep)

Woordafbreking

goed

Woordherkomst en -opbouw

bn: erfwoord, in de betekenis van ‘niet slecht’ aangetroffen vanaf 901 ^[1] ^[2] ^[3]

afkomstig van:

Middelnederlands: goet

Oudnederlands: guot

Germaans: *gōdaz

Verwant in Germaans:

West: Engels: good (Angelsaksisch: gōd), Duits: gut, (Oudhoogduits: guot), Fries: goed (Oudfries: gōd)

Noord: Zweeds/Deens/Noors: god, (Oudnoords: góðr), IJslands/Faeröers: góður

Oost: Gotisch: goþs

zn: erfwoord via Middelnederlands goet van Oudnederlands guot, in de betekenis ‘bezit’ aangetroffen vanaf ca. 1100 ^[4] ^[5] ^[6] ^[2]

Bijvoeglijk naamwoord

goed

kwaliteit bezittend, aan verwachtingen voldoend
- Wat een goed stuk om te lezen!
▸ Langzaam kreeg ik door hoe ik ze het beste kon gebruiken en merkte ik dat ze mijn knieën vooral bergafwaarts ondersteunden.^[7]
eerlijk en vriendelijk
- Hij was altijd goed voor ons.

Synoniemen

geschikt, bruikbaar, behoorlijk, correct, foutloos, juist, klasse, prima, mooi, ruim, akkoord

Antoniemen

slecht, kwaad, akelig, beroerd, ellendig
[1] fout, minderwaardig, verkeerd

Hyponiemen

[1] intensiveringen van goed bn :

[2] (intensivering) doodgoed, ingoed

Afgeleide begrippen

Verwante begrippen

net zo goed, zo goed als

Uitdrukkingen en gezegden

goed geld naar kwaad geld gooien

goede papieren hebben

goede sier maken

in een goed blaadje proberen te komen

in een goed blaadje staan

erg aardig gevonden worden

in goede aarde vallen

door de ontvanger goed ontvangen worden

in goede dorpen zijn/geraken

zoveel verdiend hebben dat iemand niet meer hoeft te werken

in goeden doen

welgesteld

niet in een goed vel steken

altijd ziek zijn, nooit gezond

op goede voet staan met iemand

goed kunnen opschieten

op het goede spoor zetten

bruikbaar advies geven

uit het goede hout gesneden

iemand is ergens geschikt voor

van goeden huize

Spreekwoorden

[1] eind goed, al goed
eind goed, al goed
[1] haastige spoed is zelden goed
goed begonnen is half gewonnen

goed gereedschap is het halve werk

goed voorbeeld doet goed volgen

goed voorgaan doet goed volgen

goede raad is duur

goede waar prijst zichzelf

goede wijn behoeft geen krans

al te goed is buurmans gek

slachtoffer worden van je eigen goedheid / als iemand te goed is maken mensen gauw misbruik van iemand; geholpen hebben maar daar geen bedankje maar aanmerkingen op krijgen

beter een goede buur dan een verre vriend

je hebt meer aan iemand in de buurt

de weg naar de hel is geplaveid met goede voornemens

veel goede voornemens hebben zonder ze daadwerkelijk uit te voeren

een goed begin is het halve werk

beter een goede start te maken dan later puin te moeten ruimen ofwel: met een goede voorbereiding kan het werk goed en snel gedaan worden

een goed hart is goud waard

je treft niet snel meer mensen met een goed karakter

een goed verstaander heeft maar een half woord nodig

als je luistert, dan snap je het meteen / iemand die goed luistert heeft niet veel uitleg nodig

een goede buur is beter dan een verre vriend

een buurman die je helpt heb je meer aan dan aan iemand die je nooit ziet

eind goed, al goed

de tegenslagen zijn gauw vergeten als het goed afloopt

er is geen goed garen mee te spinnen

iemand die niet in staat is goed samen te werken

geen nieuws is goed nieuws

zolang er geen nieuws over iets of iemand binnenkomt, kan men er doorgaans van uitgaan dat het goed (dat wil zeggen: niet slecht) gaat

haast en spoed zijn zelden goed

snel dingen afhandelen, kan bijna nooit goed eindigen

het is goed riemen snijden van andermans leer

het is gemakkelijk van andermans eigendom/geld te tracteren

in troebel water is het goed vissen

men kan van de moeilijkheden van een ander gebruik maken om er z'n eigen voordeel mee te doen

na gedane arbeid is het goed rusten

na het werk doet het goed te kunnen uitrusten

wie goed doet, goed ontmoet

als iemand zich naar anderen goed gedraagt, behandelen anderen diegene ook goed

Vertalingen

1. kwaliteit bezittend

Nedersaksisch: goed ^(nds)
Oekraïens: добрий ^(uk) m, хороший ^(uk) m
Oudgrieks: ἀγαθός
Perzisch: خوب ^(fa)
Pools: dobry ^(pl)
Portugees: bom ^(pt) m, boa ^(pt) v
Roemeens: bun ^(ro) m, bună ^(ro) v
Slowaaks: dobrý ^(sk)
Spaans: bueno ^(es) m, buena ^(es) v
Tsjechisch: dobrý ^(cs)
Turks: iyi ^(tr)
Vietnamees: tốt ^(vi)

Bijwoord

goed

op goede wijze
- Goed gedaan!
▸ Ik kon niet alles goed volgen, maar het monotone geluid van stemmen om mij heen voelde veilig en vertrouwd.^[7]
bijwoordelijk deel van een scheidbaar werkwoord
- goedvinden: hij vond het goed.
▸ Want het was goed hier, om niet te zeggen perfect, en ik zag geen reden waarom ik hier niet net zo lang zou kunnen blijven tot ik wist waar ik naartoe moest gaan.^[8]
in hoge mate (vaak pejoratief)
- Het is goed mis in Nederland.
- Mijn dag is goed verpest.

Synoniemen

[1] correct, bewonderenswaardig, uitstekend, uitmuntend
[3] behoorlijk, erg, nogal

Antoniemen

[1] slecht, onvoldoende, matig

Uitdrukkingen en gezegden

goed in de slappe was zitten

rijk zijn

goed uit de verf komen

zich op een gunstige manier kunnen vertonen

goed van de tongriem gesneden

welbespraakt

net zo goed

evenzeer

niet goed snik zijn

gek zijn (van een persoon)

zo goed als

bijna

Ik ben zo goed als klaar met mijn scriptie.

Hyponiemen

Afgeleide begrippen

Vertalingen

1. op goede wijze

Zelfstandig naamwoord

het goed o

iets concreets of abstracts dat men in bezit kan hebben
(juridisch) alle zaken en alle vermogensrechten (volgens de definitie van 3:1 BW)
- Gezondheid is een groot goed.