ASEAN

ASEAN

Bandièra de l'ASEAN
Tipe	Organizacion regionala
Creacion	8 d'agost de 1967 (Declaracion de Bangkòk)
Lenga	anglés
Membres	Brunei, Cambòtja, Indonesia, Laos, Malàisia, Birmania, Filipinas, Singapor, Tailàndia, Vietnam
Sèti Executiu	Jakarta, Indonesia
Presidéncia	Brunei
Secretari general	Lim Jock Hoi Brunei
site internet	[2]

L'Associacion de las Nacions del Sud-Èst Asiatic^[1] (ASEAN segon la sigla en anglés per Association of Southeast Asian Nations) es una associacion d'Estats del sud-èst d'Asia amb finalitats politicas, economicas e culturalas.

Foguèt fondada lo 8 d'agost de 1967 per Indonesia, Malàisia, las Filipinas, Singapor e Tailàndia sus la basa de la Declaracion de Bangkòk^[2]. Aprèp s'i incorporèt coma membres Brunei, Birmania, Cambòtja, Laos e Vietnam, e i a a l'ora d'ara 10 Estats. Los principals objectius de l'ASEAN son d'accelerar la creissença economica, lo progrès social, lo desvolopament cultural entre sos membres, de mantenir la patz e l'estabilitat regionala e de porgir als païses membres un quadre ont pòdon discutir sus lors diferents d'un biais pacific^[3].

L'ASEAN establiguèt un forum amb Japon, e a un acòrdi de cooperacion amb l'Union Europèa (UE). Lo sèti permanent de l'ASEAN es a Jakarta. Totes los Estats membres se reünisson cada novembre en un som. Per l'an 2020 se prevei una integracion de tipe economic.

La formacion de l'ASEAN aguèt luòc l'8 d'agost de 1967. A l'origina, gropava Indonesia, Malàisia, las Filipinas, Singapor e Tailàndia. La diplomacia tailandesa foguèt l'actor principal de las negociacions que menèron a la signatura de la declaracion de Bangkòk que marca la fondacion formala de l'organizacion. En plena Guèrra Freja, la tòca reivindicada èra de contenir lo comunisme e los païses membres se caracterizavan per lors practicas repressivas mirant los movements comunistas sus lor pròpri territòri e lor sosten indefectible als Estats Units en matèria de politica exteriora. Pasmens, l'ASEAN es pas jamai estat considerada coma una aliança militara.

L'ASEAN demorèt una organizacion minimalista pendent sa primièra decennia d'existéncia. I tenguèt principalament lo ròtle de fòrum annal entre ministres dels afars estrangièrs. Pasmens, permetèt d'ofrir un quadre per las negociacions suls conflictes regionals (sustot las questions frontalièras) e de coordinar las posicions de sos membres per las negociacions economicas dins los fòrums internacionals. En 1976, lo primièr rencontre governamental aguèt luòc a Bali. Abotiguèt a la signatura del Tractat d'Amistat e de Cooperacion de l'Asia del Sud-Èst. De principis comuns de non-ingeréncia dins los afars interiors dels païses membres, de resolucion dels conflictes per de mejans pacifics, de desvolopament de l'identitat regionala e de perseguida de la cooperacion pel desvolopament economic e social foguèron egalament reafirmats.

L'objectiu d'aquelas declaracions èran de traduire lo vòt dels païses membres de coexistir pacificament amb lors vesins comunistas : Cambòtja, Laos e sustot lo Vietnam unificat. Aqueles Estats signèron lo tractat d'amistat e de cooperacion de l'Asia del Sud-èst al convit de l'ASEAN. Puèi, un segond rencontre en 1977, a Kuala Lumpur, reafirmèt la politica de 1976.

Fin 1978, lo conflicte entre Vietnam e lo Cambòtja dels Khmers Rogs se transformèt en guèrra dobèrta e l'armada vietnamiana envasiguèt lo territòri de son vesin. Los païses de l'ASEAN se trobèron devesits entre, d'una part, Tailàndia e Singapor que desiravan opausar una responsa fòrta a Vietnam, e d'autra part Malàisia e Indonesia que desiravan una responsa moderada justificada per lors crenhenças que China profechèsse de la situacion per intervenir e afortir son influéncia dins la region.

Pasmens, los païses membres cerquèron de resòlvre la crisi en passant per l'ASEAN. Un acòrdi emergiguèt entre eles, consistissent en l'isolament de Vietnam tot en li ofrissent la possibilitat de negociar per retirar sas tropas de Cambòtja. Convenquèron las institucions internacionalas e los païses occidentals d'exercir una pression diplomatica e financièra sus Vietnam per permetre de metre fin a la crisi. L'oposicion comuna a l'ocupacion permetèt als païses de l'ASEAN d'assolidar lors ligams politics. L'organizacion aqueriguèt atal una certana credibilitat dins la comunautat internacionala. En parallèl, pendent aquel periòde, mantun país de l'ASEAN sostenguèron oficialament la guerilha anti-governamentala e anti-vietnamiana en Cambòtja, e mai als Khmers Rogs.

En 1984, lo blòc passèt de cinc a sièis païses membres amb l'adesion de Brunei, una setmana après son independéncia.

La fin de la Guèrra Freja en Asia del Sud-Èst pòt èsser datada del retirament de l'armada vietnamiana de Cambòtja en 1989. Paradoxalament, aquò entrainèt una crisi dins l'organizacion perque, a aquela epòca, la crenhença de Vietnam constituïssiá lo ciment de la cooperacion entre los païses membres. En 1992, foguèron donc prepausadas doas iniciativas destinadas a tornar dinamizar l'ASEAN :

• la creacion d'una zòna de liure escambi dels païses de l'ASEAN. L'objectiu èra d'aumentar los investiments dins la region e de perseguir la liberalizacion de las economias dels païses membres. Pasmens, la crisi financièra de 1997 ralentiguèt las negociacions e l'acòrdi de creacion foguèt pas signat abans 2002.
• l'alargament de l'organizacion cap als païses indo-chineses. Aquò se traduguèt per l'adesion de Vietnam (1995), de Laos e de Birmania (1997) e de Cambòtja (1999).

Aqueles dos aisses permetèron d'afortir mai l'influéncia de l'organizacion, en particular gràcias als 80 milions d'abitants de Vietnam. Pasmens, creèt de problèmas e de divisions entre los païses fondators, capitalistas e mai rics, e los païses entrants, comunistas e mai paures. Ansin, a la fin de las ans 1990, l'ASEAN aguèt de dificultats per afichar una posicion coerenta dins las negociacions internacionalas.

La crisi economica asiatica de 1997 comencèt per una crisi monetària en Tailàndia. Se difusèt en Indonesia e en Malàisia e, dins una mendre mesura, a totes los païses membres. Puèi, l'integracion de las economias, l'accion contra-productiva del FMI e de problèmas estructurals transformèron la crisi en una crisi economica que toquèt la totalitat del continent asiatic.

Aquela crisi mostrèt los limits de l'organizacion e de negociacions aguèron luòc per ensajar de l'afortir. La mesa en plaça d'una cooperacion afortida entre l'ASEAN e las tres grandas poténcias economicas asiaticas (China, Japon e Corèa del Sud) foguèt lo motor principal del projècte. En particular, aquò menèt a la creacion de zònas de liure escambi. Lo desvolopament del bacin de Mequong e la promocion del torisme foguèron tanben encoratjats. Dins aquel encastre, entre 2001 e 2007, los païses membres signèron mantun acòrdi antiterrorista amb China, Japon e los Estats Units. En efièch, l'atemptat de Bali (12 d'octobre de 2002) aviá mostrat la vulnerabilitat de l'industria toristica locala. Aqueles acòrdis foguèron completats per un tractat facilitant las extradicions dins l'espaci ASEAN.

A la debuta del sègle XXI, las negociacions destinadas a afortir la cooperacion economica en Asia contunhèron. Abotiguèron lo 1èr de genièr de 2022 amb la signatura de l'Associacion Economica Regionala Globala, un acòrdi que crèa una zòna de liure escambi comuna en Asia Orientala e en Oceania. Los païses de l'ASEAN aguèron un ròtle central dins aquel projècte qu'intègra egalament China, Japon, Corèa del Sud e Austràlia. Pasmens, lo pes de l'ASEAN dins una tala organizacion es incertan a causa de la poténcia economica e demografica de sos novèls partenaris dirèctes.

Membres fondadors:

• Indonesia
• Malàisia
• Filipinas
• Singapor
• Tailàndia

Membres qu'aderiguèron pus tard:

• Brunei (1984)
• Vietnam (1995)
• Laos (1997)
• Birmania (1997)
• Cambòtja (1999)
• Papoa-Nòva Guinèa (solament coma observator).

Candidat:

• Timòr Èst

	País	Capitala	Superfícia (km²)	Poblacion	Densitat (ab. per km²)	UTC	Lengas oficialas
	Brunei	Bandar Seri Begawan	5765	374 800	65	+8	malai
	Cambòtja	Phnom Penh	181 035	14 131 000	78	+7	khmer
	Indonesia	Jakarta	1 904 569	215 960 000	113	+7, +8, +9	indonesian
	Laos	Viengchan	236 800	5 758 000	24	+7	laossian
	Malàisia	Kuala Lumpur	329 847	23 671 000	72	+8	malai
	Birmania	Naypyidaw	676 578	54 745 000	81	+6:30	birman
	Filipinas	Manila	300 000	88 574 614	295	+8	tagalòg, anglés
	Singapor	Singapor	707,1	4 680 600	6619	+8	malai, chinés, anglés, tamol
	Tailàndia	Bangkòk	513 115	64 470 000	126	+7	tailandés
	Vietnam	Hanòi	331 690	82 222 000	248	+7	vietnamian

Lo cimèl formal se reünís pendent tres jorns. Lo contingut abitual es lo seguent:

• Los caps dels Estats membres fan una reünion d'organizacion intèrna.
• Los caps dels Estats membres fan una conferéncia amb los ministres de las Relacions Exterioras del Forum Regional de l'ASEAN.
• Una autra reunion, coneguda com ASEAN mai tres, s'apondon los caps d'Estats dels tres Dialogue Partners (partenaris de dialòg), la Republica Populara de China, Japon e la Corèa del Sud.

Lo Cimèl de l'Asia Orientala (East Asia Summit o EAS) es un fòrum panasiatic que reünís cada an los cap de 16 païses de l'Asia Orientala e la region del sud-èst asiatic, e l'ASEAN essent al cap. Lo som discutís sul comèrci, l'energia o la seguretat e un ròtle important dins la construccion de que serà la Comunautat d'Asia Orientala.

Los participants al som son los 10 membres de l'ASEAN amb China, Japon, Corèa del Sud, Índia, Austràlia e Nòva Zelanda, que ensemble representan gaireben la mitat de la populacion mondial. Rússia demandèt a aderir en 2005 e foguèt invitada per Malàisia al primièr som de l'EAS^[4].

Lo Forum Regional de l'ASEAN (ASEAN Regional Forum o ARF) es un forum de dialòg formal, oficial e multilateral de la region Asia-Pacific. Los objectius de l'ARF son l'organizacion del dialòg e las consultacions, e la promocion de la confisança e la diplomacia preventiva dins la region^[5].

Lo Forum Regional se reüniguèt pel primièr còp en 1994. Los participants actuals son los seguents: totes los membres de l'ASEAN, Austràlia, Bangladèsh, Canadà, la Republica Populara de China, l'Union Europèa , Índia, Japon, la Corèa del Nòrd, la Corèa del Sud, Mongolia, Nòva Zelanda, Paquistan, Papoa-Nòva Guinèa, Russia, Timòr Èst, Estats Units e Sri Lanka^[6].

1. ↑ [1] Overview, ASEAN
2. ↑ Bangkok Declaration, site web de l'ASEAN
3. ↑ id aseansec
4. ↑ [url=https://web.archive.org/web/20051216112947/http://www.aseansec.org/18104.htm] Chairman's Statement of the First East Asia Summit Kuala Lumpur, pub: ASEAN
5. ↑ About Us, ASEAN Regional Forum official website. [consultat el 9 d'octubre del 2010]
6. ↑ Official Website of Australian Department of Foreign Affairs and Trade.