Badania w locie
Badania w locie (równoważnie lot doświadczalny) to szczególna odmiana lotu, podczas której pilot doświadczalny (czasami pilot liniowy mający stosowne uprawnienia) bada właściwości i zachowanie się statku powietrznego celem wykrycia i zdiagnozowania ewentualnych nieprawidłowości w zakresie stateczności, sterowności, obciążeń i osiągów, charakterystyki przeciągnięcia i korkociągu, drgań, zgodności z przepisami (np. FAR), przed dopuszczeniem statku powietrznego do eksploatacji[1].
Z uwagi na kwestię oceny (zgodności) wyników badań z przepisami zazwyczaj badania w locie organizują dwa zespoły: zespół inżynierów ustalający harmonogram badań i nadzorujący je (wraz z analizą osiągniętych parametrów lotu), oraz zespół pilotów wykonujący program badawczy[2].
Badania w locie mogą dotyczyć[3]:
- pierwszego prototypu statku powietrznego
- seryjnego statku powietrznego – tuż po jego wyprodukowaniu
- użytkowanego statku powietrznego – po remontach, wymianach silników, instalacji itp.[4]
Nim statek powietrzny wzbije się po raz pierwszy w powietrze zespół inżynierów prowadzących badania sprawdza zgodność kompletu obliczeń, osiągów z odpowiednimi przepisami, a duże jednostki badawcze (posiadające zaawansowane symulatory lotu) wprowadzając wyniki obliczeń do symulatorów lotu szkolą pilotów doświadczalnych w zakresie spodziewanych charakterystyk pilotażowych samolotu. To wszystko ma na celu minimalizację ryzyka jakie wiąże się z badaniem zachowania statku powietrznego podczas lotu.
Badania w locie wykonuje personel mający do tego stosowne uprawnienia. Z reguły jest to pilot doświadczalny (czasem dwóch pilotów doświadczalnych), niekiedy pilot doświadczalny i obserwator lub przedstawiciel kontroli. Obowiązuje zasada minimalizacji ryzyka, aby obsada personalna na pokładzie statku powietrznego podczas prób w locie była minimalna, jednak warunkująca uzyskanie wymaganych danych i informacji. Jest to podyktowane ryzykiem jakie towarzyszy załodze podczas prób w locie. Informacje o zachowaniu samolotu w locie są rejestrowane za pomocą aparatury pokładowej, naziemnej oraz opisywane przez pilotów doświadczalnych[5].
Metodyka prób w locie ma z jednej strony zapewnić uzyskanie wymaganych danych, zaś z drugiej ma zapewniać minimalizację potencjalnego ryzyka podczas prób. Z tego też względu kolejność wykonywanych prób jest ściśle określona. Do badań w locie szczególnie ryzykownych zaliczane są próby flatterowe i korkociągowe.
Dane uzyskane podczas badań w locie są umieszczone w Instrukcji Użytkowania w Locie danego statku powietrznego, będącej ważną częścią informacji dla pilota wykonującego loty na przebadanym i dopuszczonym do eksploatacji statku powietrznym.
Badania w locie mogą być wykonywane w wytwórniach lotniczych, jak też w specjalistycznych ośrodkach badawczych zajmujących się tą problematyką.
Przypisy
edytuj- ↑ Skrzydlata Polska i 40'1963 ↓, s. 4-5.
- ↑ Zespół pilotów jest potrzebny, aby zweryfikować pewne symptomy jakie mogą się pojawić podczas badań a wystąpienie których może być zwiastunem poważnych problemów w toku dalszych lotów. Czasem zdarza się, że badania w locie kończą się na dwóch lotach – gdy pilot doświadczalny stwierdzi, że samolot nie nadaje się do lotu – tak było np. z polskim samolotem KR-02 (pierwszy lot 1982 rok, pil. doświadczalny I kl. inż. Henryk Bronowicki).
- ↑ Skrzydlata Polska i 40'1963 ↓, s. 4.
- ↑ Skrzydlata Polska i 53'1954 ↓, s. 823.
- ↑ Skrzydlata Polska i 40'1963 ↓, s. 5.
Bibliografia
edytuj- Encyklopedia techniki wojskowej, Wydanie II, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1987, ISBN 83-11-07275-2
- Andrzej Abłamowicz. Prawda o oblatywaniu samolotów. „Skrzydlata Polska”. 52/1954, 26 grudnia 1954. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- Janusz Perliński. Próby samolotów w locie od strony "kuchni". „Skrzydlata Polska”. 40/1963, 6 października 1963. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.