Luca Giordano

włoski malarz

Luca Giordano, hiszp. Lucas Jordán (ur. 18 października 1634 w Neapolu, zm. 12 stycznia 1705 tamże) – eklektyczny włoski malarz i rysownik epoki baroku. Działał w wielu miejscach, był m.in. malarzem nadwornym króla Hiszpanii Karola II.

Luca Giordano
Ilustracja
Autoportret (ok. 1692)
Data i miejsce urodzenia

18 października 1634
Neapol

Data i miejsce śmierci

12 stycznia 1705
Neapol

Dziedzina sztuki

Malarstwo, rysunek

Epoka

barok

Komunia Apostołów (ok. 1659), Muzeum Narodowe w Warszawie
Św. Magdalena pokutująca, (1660-65), Prado Madryt
Zuzanna i starcy (2 poł. XVII wieku), Muzeum Narodowe w Kielcach
Triumf Medyceuszy w chmurach Olimpu (1684-86), fresk Palazzo Medici Riccardi Florencja
Stworzenie człowieka (1684-86), fresk Palazzo Medici Riccardi Florencja
Ucieczka z Egiptu (1690-1705), Zamek Królewski w Niepołomicach, Muzeum Narodowe w Krakowie

Życie

edytuj

Początkowo terminował u Jusepe de Ribery, a potem kształcił się pod kierunkiem Pietra da Cortony. Znany był z bardzo szybkiego tworzenia swoich prac, umiejętności naśladowania stylu innych malarzy i łączenia stylu rzymskiego i weneckiego w malarstwie.

W 1692 został wezwany na dwór Carlosa Nawiedzonego do Madrytu. Przydzielono mu pracę nad dekoracją sklepień głównej klatki schodowej oraz bazyliki w pałacu w Eskurialu (1692-1694), następnie malował gabinet i sypialnię królewską w pałacu w Aranjuez. Później, około 1697, rozpoczął prace nad sklepieniem sali balowej pałacu Buen Retiro w Madrycie. W roku następnym dekorował sklepienie zakrystii katedry w Toledo (1698), by w 1699 ponownie dostać zatrudnienie od króla, tym razem przy dekoracji kaplicy królewskiej Alkazaru w Madrycie i kaplicy Portugalczyków św. Antoniego (San Antonio de los Portugueses), również w Madrycie.

Wybuch wojny sukcesyjnej po śmierci Carlosa Nawiedzonego, zmusił artystę do powrotu do rodzinnego Neapolu w 1702. Zmarł tam w 1705.

Twórczość

edytuj

Był malarzem bardzo płodnym. Pozostawił ok. 5000 obrazów, przeważnie dużych rozmiarów. Zyskał przydomek Luca fa presto (Luca szybko pracujący). Wykonanie fresków w kopule skarbca San Martino w Neapolu zajęło mu łącznie zaledwie 48 godz. Łatwo ulegał wpływom i przejawiał ogromną zręczność w naśladowaniu innych. Studiował i kopiował m.in. takich mistrzów jak: Pietro da Cortona, Jusepe de Ribera, Paolo Veronese, Tycjan, Rafael Santi, Guido Reni, a także Albrecht Dürer, Rembrandt, i Peter Paul Rubens

Koncentrował się głównie na tematyce religijnej, choć malował również obrazy mitologiczne, historyczne i portrety. Jego pierwsze dzieła (1650-54) utrzymane są w duchu caravaggionizmu, ale są bardziej nasycone migotliwym światłem. Dzieła powstałe po 1677 r. odznaczają się wirtuozerią kompozycyjną, rozległą przestrzenią oraz dużą liczbą postaci w gwałtownych niespokojnych ruchach.

Odegrał wielką rolę w rozwoju monumentalnego malarstwa barokowego. Wykonał wiele fresków, m.in.: w kopule S. Brigida w Neapolu (1682), w Palazzo Medici-Riccardi we Florencji (1682-83), w kościele w Escorialu (1692-4), na sklepieniu zakrystii katedry w Toledo (1697-1700) oraz w kopule skarbca w Certosa di San Martino w Neapolu (1704).

W Muzeum Narodowym w Warszawie znajdują się przypisywana mu lub jego szkole Prometeusz i Komunia Apostołów.

Dzieła

edytuj

Obrazy religijne

edytuj

Obrazy mitologiczne

edytuj

Bibliografia

edytuj
  • Wendy Beckett, 1000 arcydzieł, Ewa Gorządek (tłum.), Warszawa: Arkady, 2001, ISBN 83-213-4218-3, OCLC 749354342.
  • Leksykon malarstwa od A do Z, Warszawa: Muza S.A., 1992, ISBN 83-7079-076-3.
  • Marian Lewko, Giordano Luca, [w:] Encyklopedia katolicka, t. 5, Lublin: Tow. nauk. KUL, 1989.
  • Christine Stukenbrock, Barbara Toepper, Arcydzieła malarstwa europejskiego, Koenigswinter: h. f. ullmann, 2007, ISBN 978-3-8331-2131-9.
  • Stefano Zuffi, Wielki słownik malarzy, t. 2, Warszawa: HPS, 2006, ISBN 83-60688-16-8.
  • El Casón del Buen Retiro