Piotr (imię)

Piotr
Wymowa	[pʲjɔtr̥]
Płeć	męskie
Imieniny	m.in. 29 czerwca
	Znaczenie
Języki	grecki
Słowo	koine Πέτρος
Znaczenie	„kamień, skała”
	Alternatywne nazwy
Warianty w języku polskim	dawniej m.in. Piotrosz
Warianty obcojęzyczne	Pedro, Peter, Pierre, Πέτρος, Пётр
Odpowiednik dla płci przeciwnej	Piotra
Formy pochodne	Piotrek, Pietrek
Popularność	1. miejsce wśród imion męskich w Polsce (694 913 osób)
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku
	Cytaty w Wikicytatach

^ⓘPiotr – imię męskie pochodzenia grecko-łacińskiego. W styczniu 2022 było to trzecie co do popularności imię w Polsce (po Marii i Annie)^[2], a pierwsze wśród imion męskich, noszone przez 694 913 osób^[1] (są w Polsce także osoby o żeńskim imieniu Piotra). Wśród imion nadawanych nowo narodzonym dzieciom, Piotr w 2021 zajmował 24. miejsce w grupie imion męskich^[3].

Piotr wywodzi się od przydomku apostoła Szymona, nadanego mu przez Jezusa Chrystusa: gr. πετρος (petros) – „kamień, głaz”, przejęte do łaciny jako Petrus i do polskiego bezpośrednio z łaciny^[4]. W Nowym Testamencie wymieniane w wersetach (J 1,42) oraz (Mt 16,18). Jest to jedno z najwcześniej notowanych w Polsce imion, po raz pierwszy zapisane w 1136 roku^[5], w Bulli gnieźnieńskiej.

Było notowane w dawnej Polsce w formach: Piotr, Pioter (do czasów współczesnych na Kaszubach), Piotyr, Pieter, Pietyr i ze zdrobnieniami: Piotrach, Piotrak, Piotral, Piotran, Piotrania (rodz. męski), Piotrań, Piotrasz, Piotraszec, Piotraszek, Piotraszko, Piotrek, Piotrk, Piotrko, Piotro, Piotrosz, Piotruchno, Piotrul, Piotrun, Piotrusz, Piotruszek, Piotruszka (rodz. męski), Piotruszko, Piotryk/a (rodz. męski), Piotrzec, Piotrzech, Piotrzej, Piotrzek, Piotrzę, Piotrzyk, Piotrzyka (rodz. męski); z niemieckim przyrostkiem Piotrman; Piotyra (rodz. męski), Pieterka (rodz. męski), Pietrach, Pietrak, Pietran, Pietrań, Pietrasz, Pietraszek, Pietraszko, Pietrek, Pietrel, Pietresz, Pietrko, Pietroń, Pietrosz, Pietruka, Pietrul, Pietrusz, Pietruszek, Pietruszka (rodz. męski; por. Pietruszka – balet Strawińskiego), Pietruszko, Pietryga, Pietrzanko, Pietrzec, Pietrzech, Pietrzej, Pietrzek, Pietrzel, Pietrzesz, Pietrzę, Pietrzych, Pietrzyczka, Pietrzyk, Pietrzyka (rodz. męski); Pietryło (wschodniosłowiańskie); Piotuch, Piet, Pieta (rodz. męski), Pietka, Pietuch, Pietucha (rodz. męski), Pietusz, Pioch, Piocha (rodz. męski), Piochal, Piochno, Piech, Piechel, Piechnik, Piechno, Piecho, Piechota (rodz. męski), Piechura (rodz. męski), Piechurka (rodz. męski), Piec(z), Piec(z)a (rodz. męski), Piec(z)ak, Piec(z)ek, Piec(z)zk, Piec(z)ka, Piec(z)ko, Piec(z)o, Piec(z)ych, Piec(z)yk, Piec(z)ysz, Piesz, Pieszak, Pieszczk, Pieszek, P(i)eszel, P(i)esz(e)lin, Pieszk, Pieszka (rodz. męski), Pieszko, Pieszo, Pieszyca, Pieszyk, P(i)eszyl, Pac(z)oł, Pac(z)oła^[6].

Polska forma Piotr z „o” zamiast „e” jest regularną zmianą spowodowaną przez tzw. przegłos lechicki (por. też np. kościół z łac. castel).

W Martyrologium Rzymskim jest czterdziestu sześciu świętych o tym imieniu, a w szerszych repertoriach niemal stu pięćdziesięciu^[7].

Brzmienie w innych językach

język angielski – Peter
arab. ‏بطرس‎ (Butrus)
język białoruski – Piotra (Пётра), Piatro (Пятро)
język bułgarski – Petyr (Петър)
język czeski – Petr
język duński – Peter
esperanto – Petro
język estoński – Peeter
język fiński – Pietari, Pekka, Petri, Petteri
język francuski – Pierre
dialekt gaskoński – Pey, Pèir
gr. Πέτρος
język hiszpański – Pedro
Języki indoaryjskie – Pathar
interlingua – Petro
język islandzki – Pétur
język irlandzki – Peadar
język japoński – Piitaa (ピーター)^[8]
język kataloński – Pere
język litewski – Petras
łacina – Petrus
język niderlandzki – Peter, Pieter, Piet
język niemiecki – Peter, Petrus
język norweski – Peter
język ormiański – Petros, Bedros
język portugalski – Pedro
ros. Пётр (Piotr)
język rumuński – Petru
język serbochorwacki – Petar (Петар)
język słowacki – Peter
język szkocki gaelicki – Peadar albo (tak samo jak Patryk) Pàdraig
język szwedzki – Petter, Per
etnolekt śląski – Pyjter, Piter
język ukraiński – Petro (Петро)
język węgierski – Péter
język włoski – Pietro, Piero, Pier, Pierino

Imieniny

Piotr imieniny obchodzi:

1 stycznia, w dzień wspomnienia św. Piotra z Atroi,
3 stycznia, w dzień wspomnienia św. Piotra Balsamosa-Apselamosa,
5 stycznia, w dzień wspomnienia bł. Piotra Bonillego,
9 stycznia, w dzień wspomnienia św. Piotra, biskupa Sebasty,
10 lub 14 stycznia, w dzień wspomnienia św. Piotra Orseolo,
12 stycznia, w dzień wspomnienia bł. Piotra Franciszka Jameta,
14 stycznia, w dzień wspomnienia bł. Piotra Dondersa,
15 stycznia, w dzień wspomnienia św. Piotra z Castelnau,
16 stycznia, w dzień wspomnienia św. Piotra, wspominanego razem ze śwśw. Berardem, Ottonem, Akkursjuszem i Adiutem^[9],
28 stycznia, w dzień wspomnienia św. Piotra Nolasco,
30 stycznia, w dzień wspomnienia św. Piotra, cara Bułgarii,
1 lutego, w dzień wspomnienia św. Piotra Galaty, eremity,
2 lutego, w dzień wspomnienia bł. Piotra z Ruffii,
8 lutego, w dzień wspomnienia bł. Piotra Ogniowego,
14 lutego, w dzień wspomnienia św. Piotra II, biskupa Aleksandrii,
21 lutego, w dzień wspomnienia św. Piotra z Capitolitas, oraz – w dzień wspomnienia św. Piotra Damianiego (dawniej 23 lutego),
3 marca, w dzień wspomnienia bł. Piotra Ireneusza Rogue,
3 lub 10 marca, w dzień wspomnienia św. Piotra od św Jeremiasza de Geremia
4 marca, w dzień wspomnienia św. Piotra Pappacarbone,
12 marca, w dzień wspomnienia św. Piotra, wspominanego razem ze śwśw. Doroteuszem i Gorgoniuszem^[10],
14 marca, w dzień wspomnienia św. Piotra, wspominanego razem ze św. Afrodyzjuszem (Afrodyzym)^[11],
30 marca, w dzień wspomnienia św. Piotra Regalado,
14 lub 15 kwietnia, w dzień wspomnienia św. Piotra Gonzáleza,
25 kwietnia, w dzień wspomnienia św. Piotra od św. Józefa de Betancur,
27 kwietnia, w dzień wspomnienia bł. Piotra Armengola,
28 kwietnia, w dzień wspomnienia św. Piotra Chanel,
29 kwietnia, w dzień wspomnienia św. Piotra z Werony,
30 kwietnia, w dzień wspomnienia śwśw. Amatora, Piotra Mnicha i Ludwika z Kordoby^[9],
3 maja, w dzień wspomnienia św. Piotra, biskupa Argos,
7 maja, w dzień wspomnienia św. Piotra, biskupa Pawii,
15 maja, w dzień wspomnienia św. Piotra z Lampsaku,
19 maja, w dzień wspomnienia bł. Piotra Wrighta^[12],
21 maja, w dzień wspomnienia św. Piotra z Parenzo,
29 maja, w dzień wspomnienia bł. Piotra Petroniego,
2 czerwca, w dzień wspomnienia bł. Piotra Furtiana, towarzysza bł. Sadoka
7 czerwca, w dzień wspomnienia św. Piotra, wspominanego razem ze śwśw. Sabinianem, Habencjuszem, Jeremiaszem i in. towarzyszami,
12 czerwca, w dzień wspomnienia św. Piotra, pustelnika z Athosu,
17 czerwca, w dzień wspomnienia bł. Piotra Gambacorty,
29 czerwca, w dzień wspomnienia św. Piotra apostoła,
4 lipca, w dzień wspomnienia bł. Piotra Jerzego Frassatiego,
8 lipca, w dzień wspomnienia św. Piotra Eremity,
19 lipca, w dzień wspomnienia bł. Piotra z Foligno (Crisci), tercjarza
30 lipca, w dzień wspomnienia św. Piotra Chryzologa i św. Piotra z Mogliano,
1 sierpnia, w dzień wspomnienia bł. Piotra Favre,
3 sierpnia, w dzień wspomnienia św. Piotra I, biskupa Anagni,
30 sierpnia, w dzień wspomnienia św. Piotra, patrona Trevi,
9 września, w dzień wspomnienia św. Piotra Klawera i św. Piotra z Chavanon,
10 września, w dzień wspomnienia św. Piotra, biskupa Composteli,
11 września, w dzień wspomnienia św. Piotra, metropolity Nicei,
14 września, w dzień wspomnienia św. Piotra II, biskupa Tarentaise,
17 września, w dzień wspomnienia św. Piotra z Arbués,
23 września, w dzień wspomnienia św. Piotra, wspominanego ze św. Andrzejem, Janem i Antoninem,
9 października, w dzień wspomnienia św. Piotra Galaty, mnicha,
18 października, w dzień wspomnienia św. Piotra z Alkantary,
21 października, w dzień wspomnienia bł. Piotra Capucciego,
29 października, w dzień wspomnienia św. Piotra Jednookiego,
25 lub 26 listopada, w dzień wspomnienia św. Piotra I, biskupa Aleksandrii,
6 grudnia, w dzień wspomnienia św. Piotra Paschalisa,
9 grudnia, w dzień wspomnienia św. Piotra Fouriera,
21 grudnia, w dzień wspomnienia św. Piotra Kanizego,
25 grudnia, w dzień wspomnienia św. Piotra Czcigodnego.

Władcy

Królowie Portugalii i cesarze Brazylii

Piotr I Sprawiedliwy, Piotr I Okrutny (1320–1367), król Portugalii od 1357
Piotr II (1648–1706), król Portugalii od 1683
Piotr III (1717–1786), król Portugalii od 1777
Piotr I (1798–1834), cesarz Brazylii 1822–31, król Portugalii w 1826 (jako Piotr IV), regent Portugalii 1832–34
Piotr V (1837–1861), król Portugalii od 1853
Piotr II (1825–1891), cesarz Brazylii 1831–89

Święci i błogosławieni

Osobny artykuł: Święty Piotr (ujednoznacznienie).

Inne osoby

Identyfikowane po imieniu

Piotr Włostowic (ok. 1080–1153), możnowładca śląski, palatyn Bolesława Krzywoustego
Piotr Lombard (ok. 1095–1159), teolog
Piotr z Goniądza

Identyfikowane po nazwisku

Piotr Abelard – filozof i teolog, benedyktyn
Piotr Adamczyk – aktor
Pedro Almodóvar – hiszpański reżyser
Piotr Andrukiewicz – polski zakonnik i dziennikarz
Piotr Bajtlik – aktor
Piotr Bałtroczyk – dziennikarz, satyryk
Pierre Beaumarchais – Pierre-Augustin Caron de Beaumarchais – francuski dramaturg
Piotr Beczała – śpiewak
Peter Behrens – architekt, malarz
Piotr Bikont – krytyk kulinarny
Piotr Boratyński – kasztelan bełski i przemyski, sekretarz królewski, poseł na Sejm I RP
Piotr Borkowski – polski informatyk
Piotr Borowski – polski aktor
Pierre Boulez – kompozytor, dyrygent
Pierre Bouvier – kanadyjski wokalista zespołu Simple Plan
Pierre Paul Broca – francuski lekarz
Piotr Brożek – piłkarz
Pieter Bruegel (starszy) – malarz
Piotr Brzózka (ur. 1989) – polski kolarz górski
Pierre Cardin – projektant mody
Petr Čech – piłkarz czeski
Pierre Corneille – francuski dramaturg
Peter Crouch – piłkarz
Pierre Curie – fizyk, mąż Marii Curie-Skłodowskiej
Piotr Cyrwus – aktor
Piotr Czajkowski – kompozytor rosyjski
Pedro Damiano – portugalski aptekarz i szachista
Pedro Delgado – hiszpański kolarz
Piotr Diemiczew – sowiecki polityk
Piotr Dębowski – dziennikarz sportowy
Piotr Dudek – polski judoka
Peter Gene Hernandez – amerykański piosenkarz
Peter Gustav Lejeune Dirichlet – niemiecki matematyk
Piotr Domaradzki – pisarz, dziennikarz
Peter Carl Fabergé – szwajcarski jubiler
Pierre de Fermat – matematyk francuski
Piotr Fijas – polski skoczek narciarski
Piotr Florek – wojewoda wielkopolski
Peter Frenette – amerykański skoczek narciarski
Piotr Fronczewski – aktor
Peter Gabriel – muzyk
Piotr Gacek – polski siatkarz
Piotr Galiński – tancerz, choreograf
Piotr Gembarowski – dziennikarz
Per Gessle – szwedzki piosenkarz i kompozytor, członek Roxette
Piotr Górny – polski raper
Piotr Grajter – polski organista
Piotr Gruszka – polski siatkarz
Piotr Gąsowski – polski aktor
Piotr Hajduk – kompozytor, aranżer, wokalista
Piotr Olivier Janiak – dziennikarz
Piotr Ikonowicz – polityk
Piotr Jaroszewicz – generał i polityk, premier
Piotr Kapica – fizyk rosyjski
Piotr Kaszuba – ambasador RP w Republice Słowenii
Piotr Kletowski – krytyk filmowy
Piotr Kraśko – dziennikarz
Piotr Krzywicki – prawnik, poseł na Sejm RP IV i V kadencji
Piotr Kropotkin – anarchista, uczony, rewolucjonista
Piotr Kupicha – muzyk, wokalista i gitarzysta zespołu Feel
Piotr Kurkiewicz – polski judoka
Pierre Larousse – francuski wydawca
Piotr „Magik” Łuszcz – raper
Piotr Machalica – aktor
Piotr Makowski – polski trener siatkarski
Piotr Małachowski – polski dyskobol
Piotr Marcinak – dziennikarz
Piotr Markiewicz – polski kajakarz
Piotr Marzec – Liroy – muzyk
Piotr Maślanka – muzyk
Pietro Mascagni – kompozytor włoski
Pietro Mennea – włoski lekkoatleta
Pietro Metastasio – Pietro Antonio Domenico Trapassi – pisarz i poeta włoski
Piotr Metz – dziennikarz radiowy
Piotr Michałowski – malarz
Piotr Michnikowski – rzeźbiarz
Piotr Miciński – śpiewak operowy
Piotr Misztal – przedsiębiorca, poseł na Sejm RP V kadencji
Piet Mondrian – malarz
Piotr Napierała – polski historyk
Peter Norton – informatyk, inżynier
Piotr Nowakowski – polski siatkarz
Piotr Pręgowski – aktor
Piotr Protasiewicz – polski żużlowiec
Piotr Reiss – polski piłkarz
Piotr „Roguc” Rogucki – muzyk, wokalista zespołu Coma
Peter Paul Rubens – malarz flamandzki
Piotr Rubik – kompozytor, instrumentalista
Pete Sampras – amerykański tenisista
Peter Schmeichel – duński piłkarz
Peter Shilton – angielski piłkarz
Piotr Skarga – jezuita, teolog, pisarz i kaznodzieja
Piotr Skarga – aktor teatralny i filmowy
Piotr Skrzynecki – jeden z twórców Piwnicy pod Baranami
Petter Solberg – kierowca rajdowy
Piotr Sommer – poeta, tłumacz
Piotr Szarłacki – dziennikarz muzyczny
Piotr Szulkin – reżyser, scenograf
Piotr Szwedes – aktor
Piotr Ściegienny – ksiądz, działacz niepodległościowy i przywódca chłopski
Piotr Ślusarczyk – poseł na Sejm RP V kadencji
Piotr Świderski – żużlowiec
Piotr Świerczewski – piłkarz
Piotr Tylicki – biskup, sekretarz królewski
Piotr Waglewski – muzyk
Piotr Waldo – reformator religijny
Piotr Wiwczarek – lider zespołu Vader
Piotr Włodarczyk – piłkarz
Piotr Włostowic – możnowładca śląski, palatyn Bolesława Krzywoustego
Peter Wohlleben – leśnik, pisarz
Piotr Wysocki – działacz niepodległościowy
Piotr Zbyszewski – judoka
Piotr Żmigrodzki – polonista
Peter Žonta – skoczek narciarski
Piotr Żyżelewicz – perkusista
Piotr Żyła – skoczek narciarski

Toponimy pochodzące od imienia Piotr

Zobacz też

inne artykuły i przekierowania do artykułów zaczynające się od imienia Piotr • Peter • Pierre • Pietro • Pedro
San Pedro – kaktus

Przypisy

↑ ^a ^b Lista imion męskich w rejestrze PESEL stan na 24.01.2022 - imię pierwsze. dane.gov.pl. [dostęp 2022-02-07].
↑ Otwarte Dane [online], gov.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).
↑ Imiona męskie nadane dzieciom w Polsce w 2021 r. - imię pierwsze. dane.gov.pl. [dostęp 2022-02-07].
↑ Jan Grzenia, Słownik imion, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2002, ISBN 83-01-13741-X, M. Malec (red.), Słownik etymologiczno–motywacyjny staropolskich nazw osobowych, t. 2, Kraków 1995, ISBN 83-85579-68-0
↑ W. Taszycki (red.), Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 4 z. 2, (Pawlikowic-Pstrąg), Wrocław•Warszawa•Kraków•Gdańsk 1975
↑ M. Malec (red.), Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, t. 2, Kraków 1995, ISBN 83-85579-68-0
↑ HenrykH. Fros HenrykH., FranciszekF. Sowa FranciszekF., ''[[Księga imion i świętych]]'' t. 4, Kraków: Wydaw. WAM, 2000, ISBN 83-7097-671-9, OCLC 830259526 .
↑ Katakana names table [online], laits.utexas.edu [dostęp 2024-10-06] .
↑ ^a ^b HenrykH. Fros HenrykH., FranciszekF. Sowa FranciszekF., Księga imion i świętych, t. 1, Kraków: Wydaw. WAM, 1997, ISBN 83-7097-271-3, OCLC 830132402 .
↑ Katolsk.no
↑ Katolsk.no
↑ Den salige Peter Wright (–1651) – Den katolske kirke [online], katolsk.no [dostęp 2017-11-26] (norw.).
↑ ^a ^b Longnon A., Les noms de lieu de la France; leur origine, leur signification, leurs transformations, Paryż 1973, ISBN 0-8337-2142-9

[pesel-1] Lista imion męskich w rejestrze PESEL stan na 24.01.2022 - imię pierwsze. dane.gov.pl. [dostęp 2022-02-07].

[2] Otwarte Dane [online], gov.pl [dostęp 2024-04-25] (pol.).

[3] Imiona męskie nadane dzieciom w Polsce w 2021 r. - imię pierwsze. dane.gov.pl. [dostęp 2022-02-07].

[4] Jan Grzenia, Słownik imion, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 2002, ISBN 83-01-13741-X, M. Malec (red.), Słownik etymologiczno–motywacyjny staropolskich nazw osobowych, t. 2, Kraków 1995, ISBN 83-85579-68-0

[5] W. Taszycki (red.), Słownik staropolskich nazw osobowych. T. 4 z. 2, (Pawlikowic-Pstrąg), Wrocław•Warszawa•Kraków•Gdańsk 1975

[6] M. Malec (red.), Słownik etymologiczno-motywacyjny staropolskich nazw osobowych, t. 2, Kraków 1995, ISBN 83-85579-68-0

[7] HenrykH. Fros HenrykH., FranciszekF. Sowa FranciszekF., ''[[Księga imion i świętych]]'' t. 4, Kraków: Wydaw. WAM, 2000, ISBN 83-7097-671-9, OCLC 830259526 .

[8] Katakana names table [online], laits.utexas.edu [dostęp 2024-10-06] .

[fros_tom_1-9] HenrykH. Fros HenrykH., FranciszekF. Sowa FranciszekF., Księga imion i świętych, t. 1, Kraków: Wydaw. WAM, 1997, ISBN 83-7097-271-3, OCLC 830132402 .

[10] Katolsk.no

[11] Katolsk.no

[12] Den salige Peter Wright (–1651) – Den katolske kirke [online], katolsk.no [dostęp 2017-11-26] (norw.).

[longnon-13] Longnon A., Les noms de lieu de la France; leur origine, leur signification, leurs transformations, Paryż 1973, ISBN 0-8337-2142-9

[2]