Województwo lubelskie (I Rzeczpospolita)

Województwo lubelskie
Palatinatus Lublinensis
	1474–1795
	Herb
	Sentencja: Parata semper cornua "Rogata zawsze gotowa"
Państwo	I Rzeczpospolita
Prowincja	małopolska
Data powstania	1474
Siedziba wojewody i sejmiku	Lublin
Wojewoda	zobacz: wojewodowie lubelscy
Popis	pod Lublinem
Powierzchnia	10 230 km²
Populacja (1578); • liczba ludności	; 184 100
Podział administracyjny
Liczba powiatów	3
Liczba reprezentantów
Liczba senatorów	2
	Położenie na mapie Rzeczypospolitej;

Województwo lubelskie – jednostka terytorialna Korony Królestwa Polskiego, później Rzeczypospolitej Obojga Narodów istniejąca w latach 1474–1795, część prowincji małopolskiej. Obejmowała powierzchnię 10 230 km²^{[potrzebny przypis]} posiadając 3 powiaty. Siedzibą wojewody oraz miejscem odbywania sejmików ziemskich był Lublin.

Województwo lubelskie w składzie prowincji małopolskiej Korony Polskiej, 1635

Województwo utworzył król Kazimierz IV Jagiellończyk w 1474 r. poprzez wyłączenie z województwa sandomierskiego.

Herb województwa przedstawiał białego jelenia na czerwonym tle.

Dewizą województwa jest łacińska sentencja: „Parata semper cornua”, która oznacza „Rogata zawsze gotowa”. Słowa te należałoby rozumieć jako: rycerska chorągiew Ziemi Lubelskiej, mająca w swoim znaku rogatego skaczącego jelenia, jest zawsze gotowa i skora do walki^[5].

Główne miasta: Lublin, Urzędów, Kurów, Kazimierz Dolny, Łuków, Parczew.

Podział administracyjny

Powiaty województwa lubelskiego według Adolfa Pawińskiego^[6]
Powiat	Powierzchnia w mil²	Powierzchnia w km²
powiat lubelski	105,55	5812,01
powiat łukowski (ziemia łukowska)	35,01	1928,28
powiat urzędowski	59,81	3293,37
Razem (województwo) Σ	200,37	11033,66

Urzędy

Pierwszym wojewodą został Dobiesław Kmita. Województwo lubelskie posiadało dwóch senatorów: wojewodę i kasztelana lubelskiego. Sejmiki odbywały się w Lublinie.

Osobny artykuł: wojewodowie lubelscy.

Zobacz też

województwo lubelskie (1793)

Przypisy

↑ Stefan Krzysztof Kuczyński, Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993, s. 215.
↑ Gmina Łuków [online], www.lukow.ug.gov.pl [dostęp 2020-04-13] (pol.).
↑ Antoni Sozański, Wykład politycznej geografii, rządu i administracyi dawnej Polski przy końcu istnienia całego państwa (1648-1772), Kraków 1889, s. 5.
↑ http://mbc.cyfrowemazowsze.pl/Content/18436/Historia%20Polski%20w%20Liczbach_1994%20198147.pdf
↑ Gmina Łuków [online], www.lukow.ug.gov.pl [dostęp 2020-03-23] .
↑ Adolf Pawiński: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 3: Małopolska. Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolffa, 1886, s. 8.

Bibliografia

Gloger Z., Geografia historyczna ziem dawnej Polski, Kraków 1903; rozdział: Województwo Lubelskie z ziemią Łukowską

Linki zewnętrzne

Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000 (mapa kartograficzna I Rzeczypospolitej z II połowy XVI wieku), autorzy, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Lublin: Atlas Fontium: (1) http://atlasfontium.pl/index.php?article=corona (mapa i indeks do pobrania); (2) http://hgisb.kul.lublin.pl/azm/pmapper-4.2.0/map_default.phtml?config=korona&language=pl&resetsession=ALL

[1] Stefan Krzysztof Kuczyński, Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993, s. 215.

[2] Gmina Łuków [online], www.lukow.ug.gov.pl [dostęp 2020-04-13] (pol.).

[3] Antoni Sozański, Wykład politycznej geografii, rządu i administracyi dawnej Polski przy końcu istnienia całego państwa (1648-1772), Kraków 1889, s. 5.

[4] ttp://mbc.cyfrowemazowsze.pl/Content/18436/Historia%20Polski%20w%20Liczbach_1994%20198147.pdf

[5] Gmina Łuków [online], www.lukow.ug.gov.pl [dostęp 2020-03-23] .

[Pawiński1886-6] Adolf Pawiński: Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 3: Małopolska. Warszawa: Księgarnia Gebethnera i Wolffa, 1886, s. 8.

[1]