Przejdź do zawartości

Świeradów-Zdrój (przystanek kolejowy): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
KujKuń (dyskusja | edycje)
m KujKuń przeniósł stronę Świeradów Zdrój (stacja kolejowa) do Świeradów-Zdrój (przystanek kolejowy): Zmiana nazwy w wykazach dokumentów
KujKuń (dyskusja | edycje)
Nie podano opisu zmian
Linia 11: Linia 11:
|zarządca =
|zarządca =
|data otwarcia = 31 października 1909
|data otwarcia = 31 października 1909
|data zamknięcia = 1998
|data zamknięcia =
|poprzednie nazwy = ''Bad Flinsberg'' <small>(1909–1945)</small><br />''Włyńsk'' <small>(1945–1946)</small><ref name=AtlasWykaz>{{cytuj książkę |nazwisko = Stankiewicz | imię = Ryszard |nazwisko2 = Stiasny | imię2 = Marcin | rozdział = Indeks stacji, przystanków osobowych i posterunków kolejowych z nazwami aktualnymi i wcześniejszymi | tytuł = Atlas linii kolejowych Polski 2010 | wydawca = Wydawnictwo Eurosprinter | miejsce = Rybnik | rok = 2010 | isbn = 978-83-926946-8-7}}</ref>
|poprzednie nazwy = ''Bad Flinsberg'' <small>(1909–1945)</small><br />''Włyńsk'' <small>(1945–1946)</small><ref name=AtlasWykaz>{{cytuj książkę |nazwisko = Stankiewicz | imię = Ryszard |nazwisko2 = Stiasny | imię2 = Marcin | rozdział = Indeks stacji, przystanków osobowych i posterunków kolejowych z nazwami aktualnymi i wcześniejszymi | tytuł = Atlas linii kolejowych Polski 2010 | wydawca = Wydawnictwo Eurosprinter | miejsce = Rybnik | rok = 2010 | isbn = 978-83-926946-8-7}}</ref>
|rodzaj = ładownia publiczna
|rodzaj = ładownia publiczna
Linia 20: Linia 20:
|kasy = {{Nie}}
|kasy = {{Nie}}
|linie kolejowe =
|linie kolejowe =
* [[Linia kolejowa nr 336|336 Mirsk – Świeradów Zdrój<br /><small>(d. Mirsk – Świeradów Nadleśnictwo)</small>]]
* [[Linia kolejowa nr 336| – ŚwieradówZdrój]]
|opis schematu =
|opis schematu =
|schemat =
|schemat =
Linia 28: Linia 28:
|www =
|www =
}}
}}
'''Świeradów Zdrój''' – [[przystanek osobowy]]<ref>{{Cytuj |url = https://www.plk-sa.pl/klienci-i-kontrahenci/warunki-udostepniania-infrastruktury-i-regulaminy/regulamin-sieci/regulamin-sieci-2023/2024 |tytuł =
'''Świeradów Zdrój''' zlikwidowana [[ładownia publiczna]]<ref name=PKPPLKbd>{{Cytuj | tytuł = Załącznik 2.4. Wykaz posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych. W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014 | s = 74 | data = 2013 | wydawca = PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. | język = pl | url = http://web.archive.org/web/20131114011844/http://www.plk-sa.pl/fileadmin/Oferta/Regulamin_2013_2014/04.07.2013/ZAL_2.4_20130701111659.pdf}}</ref>, a dawniej jedna z dwóch najważniejszych [[stacja kolejowa|stacji kolejowych]]{{r|AtlasWykaz}} Kolejki Izerskiej ([[język niemiecki|niem.]] ''Isergebirgsbahn''), położona w [[Świeradów-Zdrój|Świeradowie-Zdroju]], w [[województwo dolnośląskie|województwie dolnośląskim]], w [[Polska|Polsce]]. Została oddana do użytku 31 października 1909 roku wraz z uruchomieniem linii kolejowej z [[Mirsk (stacja kolejowa)|Mirska]]. Funkcję pasażerską stacja pełniła do 11 lutego 1996 roku, natomiast w 1998 roku została całkowicie zamknięta. Od 2012 roku dawna stacja jest własnością miasta, natomiast w 2018 przeszła rewitalizację i adaptację na cele muzealno-kulturowe. Od 2023 roku wróci tu połączenie kolejowe z Gryfowa przez Mirsk do Świeradowa.
<ref name=PKPPLKbd>{{Cytuj | tytuł = Załącznik 2.4. Wykaz posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych. W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014 | s = 74 | data = 2013 | wydawca = PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. | język = pl | url = http://web.archive.org/web/20131114011844/http://www.plk-sa.pl/fileadmin/Oferta/Regulamin_2013_2014/04.07.2013/ZAL_2.4_20130701111659.pdf}}</ref>, a dawniej jedna z dwóch najważniejszych [[stacja kolejowa|stacji kolejowych]]{{r|AtlasWykaz}} Kolejki Izerskiej ([[język niemiecki|niem.]] ''Isergebirgsbahn''), położona w [[Świeradów-Zdrój|Świeradowie-Zdroju]], w [[województwo dolnośląskie|województwie dolnośląskim]], w [[Polska|Polsce]]. Została oddana do użytku 31 października 1909 roku wraz z uruchomieniem linii kolejowej z [[Mirsk (stacja kolejowa)|Mirska]]. Funkcję pasażerską stacja pełniła do 11 lutego 1996 roku, natomiast w 1998 roku została całkowicie zamknięta. Od 2012 roku dawna stacja jest własnością miasta, natomiast w 2018 przeszła rewitalizację i adaptację na cele muzealno-kulturowe. Od 2023 roku wróci tu połączenie kolejowe z Gryfowa przez Mirsk do Świeradowa.




Linia 135: Linia 136:


{{Stacja kolejowa/sąsiednie
{{Stacja kolejowa/sąsiednie
|stacja = Świeradów Zdrój
|stacja = ŚwieradówZdrój
|linia = {{LK-linia|336}} [[Mirsk (stacja kolejowa)|Mirsk]] – Świeradów Zdrój <small>(d. [[Mirsk (stacja kolejowa)|Mirsk]] – [[Świeradów Nadleśnictwo]])</small>
|linia = {{LK-linia|}} [[ (stacja kolejowa)|Mirsk]] – ŚwieradówZdrój
|kilometr = 7,701
|kilometr = ,
|typ = HST
|poprzedni = [[Krobica (przystanek kolejowy)|Krobica]]
|poprzedni_typ = KHSTl
|poprzedni_km = 2,441
|następny_typ = exKDSTr
|następny_stan = ex
|poprzedni = [[ (przystanek kolejowy)|]]
|poprzedni_km = 2,
|następny = [[Świeradów Nadleśnictwo]]
|następny = [[Świeradów Nadleśnictwo]]
|następny_km = 3,128
|następny_km = 3,128

Wersja z 22:11, 10 gru 2023

Świeradów Zdrój
Obiekt zabytkowy nr rej. A/5987 z 10.12.2015
Ilustracja
Budynek dworca kolejowego po rewitalizacji
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Świeradów-Zdrój

Data otwarcia

31 października 1909

Poprzednie nazwy

Bad Flinsberg (1909–1945)
Włyńsk (1945–1946)[1]

Rodzaj

ładownia publiczna

Dane techniczne
Liczba peronów

2[a][2]

Liczba krawędzi
peronowych

3[a][2]

Kasy

N

Linie kolejowe
Położenie na mapie Świeradowa-Zdroju
Mapa konturowa Świeradowa-Zdroju, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Świeradów Zdrój”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Świeradów Zdrój”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Świeradów Zdrój”
Położenie na mapie powiatu lubańskiego
Mapa konturowa powiatu lubańskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Świeradów Zdrój”
Ziemia50°54′41,17″N 15°20′35,83″E/50,911436 15,343286

Świeradów Zdrójprzystanek osobowy[3][4], a dawniej jedna z dwóch najważniejszych stacji kolejowych[1] Kolejki Izerskiej (niem. Isergebirgsbahn), położona w Świeradowie-Zdroju, w województwie dolnośląskim, w Polsce. Została oddana do użytku 31 października 1909 roku wraz z uruchomieniem linii kolejowej z Mirska. Funkcję pasażerską stacja pełniła do 11 lutego 1996 roku, natomiast w 1998 roku została całkowicie zamknięta. Od 2012 roku dawna stacja jest własnością miasta, natomiast w 2018 przeszła rewitalizację i adaptację na cele muzealno-kulturowe. Od 2023 roku wróci tu połączenie kolejowe z Gryfowa przez Mirsk do Świeradowa.


Położenie

Ładownia położona jest we wschodniej części gminy miejskiej Świeradów-Zdrój, przy ul. Dworcowej, na wschód od drogi wojewódzkiej nr 358, w odległości około 500 m od ul. Zdrojowej. Administracyjnie leży w województwie dolnośląskim, w powiecie lubańskim[5].

Ładownia jest położona na wysokości 460 m n.p.m.[2]

Historia

Kolejka Izerska (do 1945 roku)

Powstanie dawnej stacji ma związek z budową linii kolejowej łączącej Mirsk ze Świeradowem Nadleśnictwo. Pierwsza koncepcja budowy tej linii powstała w 1901 roku, jednakże w rzeczywistości budowę linii rozpoczęto z inicjatywy prywatnej w marcu 1908 roku. Projekt budowy linii zakładał powstanie na tej stacji m.in. budynku dworca kolejowego, który miał być największym tego typu obiektem położonym wzdłuż linii, a architektonicznie miał nawiązywać do uzdrowiskowej zabudowy miasta. Dodatkowo planowano budowę rampy przeładunkowej, magazynu i placu składowego, gdyż spodziewano się dowozu dużej ilości materiałów budowlanych na potrzeby rozbudowującego się wówczas kurortu[6].

Linię do Świeradowa-Zdroju ukończono 1 października 1909 roku, a uroczyste otwarcie odbyło się 31 października tego samego roku. Przedłużenie linii do Świeradowa Nadleśnictwa oddano do regularnego użytku 6 czerwca 1910 roku. Głównym kierunkiem pociągów do 1945 roku była stacja Mirsk, na której pasażerowie przesiali się do pociągów państwowych. Większość z nich była skomunikowana z pociągami Kolejki Izerskiej[7][8][9].

Po 1945 roku

Pieczątka stacji z 1986 roku

Po II wojnie światowej cała infrastruktura dawnej stacji przeszła w zarząd Polskich Kolei Państwowych. Stację tę polscy kolejarze przejęli we wrześniu 1945 roku, natomiast pierwszy pociąg po odbudowie mostu nad Kwisą przyjechał do Świeradowa-Zdroju 18 grudnia 1946 roku. Odświętnie udekorowany skład przyprowadził burmistrz Mirska Ludwik Żak. Wydłużono wtedy też relacje pociągów regionalnych ze Świeradowa-Zdroju, które zamiast kończyć bieg w dawnej stacji węzłowej Mirsk jeździły głównie do Legnicy przez Gryfów Śląski i Lwówek Śląski[10][9].

Ostatni pociąg pasażerski ze stacji Świeradów Zdrój odjechał 11 lutego 1996 roku, a przez następne dwa lata kursowały jeszcze pociągi towarowe[11].

Rewitalizacja zabudowy dawnej stacji

Budynek dworca (czerwiec 2018 r.)
Nowy tor na ekspozycję lokomotyw (czerwiec 2018 r.)

W 2008 roku zapoczątkowano propozycję przejęcia linii kolejowej położonej na terenie miasta Świeradów-Zdrój przez władze miasta. Projekt ten zakładał przejęcie dworca kolejowego wraz z odcinkiem torowiska o długości 3,5 km i powierzchni ok. 10 ha (trasa Świeradów Zdrój – Świeradów Nadleśnictwo)[12]. Pierwotnie miasto miało przejąć odcinek za cenę złomu torów kolejowych na całej trasie położonej w mieście (ok. 250 tys. złotych), jednak PKP wycofała się z tego pomysłu i mogło przekazać miastu całą infrastrukturę za cenę usług notariusza. Akt notarialny w sprawie przejęcia dworca oraz omawianego fragmentu linii podpisano 27 grudnia 2012 roku. W ramach przejęcia zostały zdemontowane szyny kolejowe, ponieważ gdyby miasto zgodziło się na ich pozostawienie, musiałoby dopłacić ok. 500 tys. złotych[13][14].

Na początku maja 2013 roku rozpoczęto demontaż torów na terenie ładowni, a 10 grudnia 2015 roku należący do miasta budynek dworca kolejowego oraz magazyn zostały wpisane do rejestru zabytków[13][15][16].

W połowie lutego 2016 roku władze miasta złożyły wniosek o dofinansowanie ze środków unijnych na projekt rewitalizacji kompleksu dawnej stacji Świeradów Zdrój. W ramach zadania w budynku dworca planowane jest wprowadzenie funkcji muzealnej z makietą przedstawiającą układ linii kolejowej w rejonie Gór Izerskich, a także funkcji kulturalnej, tj. m.in. pokoju na spotkania kulturalne, sali muzycznej, fotograficznej i dla organizacji pozarządowych oraz harcówki. W dawnym magazynie planowane jest umieszczenie makiety małej lokomotywy, a przy peronach wagonów kolei wąskotorowej oraz w rejonie stacji dwóch historycznych lokomotyw. Całość budynku dworca wraz z mostem drogowym na ul. Stawowej ma zyskać nową iluminację. W połowie marca 2017 roku miastu Świeradów-Zdrój przyznano dotację unijną w wysokości 2,9 mln złotych, a łączną wartość projektu oszacowano na 3,5 mln złotych[17][18][19].

12 stycznia 2018 roku Miasto Świeradów-Zdrój ogłosiło przetarg na adaptację budynku byłego dworca kolejowego wraz z otoczeniem na centrum muzealno-kulturalne, lecz ze względu na to, iż kwoty zaproponowane przez firmy ubiegające się o wykonanie prac przeważały budżet przewidziany na prace, 15 marca tego roku przetarg został unieważniony. 15 lutego 2018 roku ogłoszono powtórzone postępowanie. Kwoty zaproponowane przez wykonawców ponownie przewyższyły budżet przeznaczony na prace (4,2 mln złotych spośród 3 mln złotych przewidzianych na realizację inwestycji), lecz tym razem 13 marca 2018 roku wybrano wykonawcę robót [20][21][22].

Umowę na wykonanie robót podpisano 23 marca 2018 roku. Prace przy rewitalizacji zabudowy stacji obejmują m.in. roboty rozbiórkowe, montaż konstrukcji i nowego pokrycia dachów, roboty murarskie, prace renowacyjne i zagospodarowanie terenu. Termin wykonania prac mija 30 listopada 2018 roku. W międzyczasie, 11 maja 2018 roku ogłoszono przetarg na wykonanie makiety, a także prowadzono działania przy uzyskaniu zabytkowych lokomotyw i wagonów na zewnętrzną ekspozycję [23][24].

W lipcu gotowe było już torowisko dla wystaw zabytkowego taboru, natomiast do września 2018 roku wykonano połowę przewidzianych prac, w tym nowy dach, okna i elewację, a także instalacje zewnętrzne[25][26].

Po zakończonych pracach w budynku będą mieściły się Muzeum Kolei Izerskiej oraz dom kultury. Zachowane zostaną funkcje związanych z obsługą podróżnych, co umożliwi w przyszłości przywrócenia ruchu pociągów do Gryfowa Śląskiego. Zakłada się także rewitalizację ok. 3500 m toru, po którym ma kursować pociąg retro[27].

Infrastruktura

Linie kolejowe

Świeradów Zdrój jest 4. posterunkiem ruchu na linii kolejowej nr 336 (7,701 km)[28][7].

Układ torowy ładowni przed rozbiórką w 2013 roku to tor główny zasadniczy, główny dodatkowy oraz 4 tory boczne, w tym 2 ładunkowe[2].

Dworzec kolejowy

Dawna stacja w 2008 roku

Zabytkowy dworzec powstał wraz z budową linii w latach 1909–1911. Pierwotnie budynek był wyposażony w kasy biletowe, restaurację, pomieszczenia biurowe, mieszkania służbowe i pokoje gościnne, a także zaopatrzony w energię elektryczną, wodę i kanalizację. W późniejszym czasie uległ on przebudowie. W budynku tym mieściła się nastawnia Św[6][2][16].

Perony

W ładowni znajdował się peron główny o szerokości 6 m oraz peron wyspowy szeroki na 3 m. Długość peronów wynosiła łącznie 2100 m[6][29].

Pozostała infrastruktura

Na dawnej stacji znajdują się bądź znajdowały się następujące obiekty[2]:

  • magazyn z rampą boczno-czołową,
  • plac ładunkowy,
  • ubikacja,
  • budynek gospodarczy.

Dodatkowo dawna stacja miała możliwość awaryjnego wodowania parowozów dzięki obecności studni ponad stacją oraz wieży wodnej, która umożliwiała grawitacyjne wodowanie lokomotyw[29].

Połączenia

Połączenia pasażerskie realizowane z dawnej stacji Świeradów Zdrój miały charakter regionalny, ale przez stację kursowały przed 1945 dodatkowo dalekobieżne wagony w relacji między Berlinem a Wrocławiem. Okazjonalnie kursowały tu pociągi specjalne, w tym kolonijne, które dowoziły turystów i kuracjuszy do Świeradowa-Zdroju[30]. Z biegiem czasu zmniejszała się liczba połączeń oraz relacji bezpośrednich, które były realizowane z ładowni.

Okres Kierunek Liczba połączeń
1939 Mirsk[b]
Świeradów Nadleśnictwo
10
3
[31]
1947 Świeradów Nadleśnictwo[c]
Gryfów Śląski
Lwówek Śląski
3
2
1
[32]
1966/67 Legnica
Gryfów Śląski
Jelenia Góra
Lubań Śląski
Złotoryja
2
1
1
1
1
[33]
1985/86 Gryfów Śląski
Jelenia Góra
2
2
[34]
1995/96 Gryfów Śląski 4 [35]

Powiązania komunikacyjne

Przed dworcem kolejowym nie są realizowane regularne połączenia autobusowe. W przeszłości były natomiast realizowane sezonowo od 27 grudnia 2013 roku do 7 września 2014 roku połączenia autobusowe świadczone na zlecenie kolejowego przewoźnika – Przewozów Regionalnych na trasie Jelenia GóraMirskKrobica – Świeradów-Zdrój (3 pary połączeń, równolegle do linii kolejowej) jako przewozy autobusowe zastępcze. Były one obsługiwane przez przewoźnika PKS TOUR Jelenia Góra[36][37].

Uwagi

  1. a b Przed rewitalizacją, rozpoczętą w marcu 2018 roku.
  2. Dodatkowo bezpośrednie wagony do Berlina i Wrocławia.
  3. Źródła literaturowe podają o zawieszeniu po II wojnie światowej kursów pasażerskich do Świeradowa Nadleśnictwo. Z rozkładu jazdy na 1947 wynika, że te kursy były.

Przypisy

  1. a b Indeks stacji, przystanków osobowych i posterunków kolejowych z nazwami aktualnymi i wcześniejszymi. W: Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny: Atlas linii kolejowych Polski 2010. Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2010. ISBN 978-83-926946-8-7.
  2. a b c d e f Linia Mirsk – Świeradów Nadleśnictwo. www.jelenia.rail.pl. [dostęp 2013-12-09]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  3. 2.6. Wykaz posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych [online], plk-sa.pl [dostęp 2023-12-05] (pol.).
  4. Załącznik 2.4. Wykaz posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych. W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., 2013, s. 74 [zarchiwizowane z adresu 2013-11-14] (pol.).
  5. Geoportal. Mapa topograficzna. Skala 1:10 000. [dostęp 2013-12-09]. (pol.).
  6. a b c Janusz Gołaszewski. Kolejka Izerska 1909–1945. „Rocznik Jeleniogórski”, s. 66, 1997. Towarzystwo Przyjaciół Jeleniej Góry, Jelenia Góra. 
  7. a b Arkusz F2. W: Ryszard Stankiewicz, Marcin Stiasny: Atlas linii kolejowych Polski 2010. Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2010. ISBN 978-83-926946-8-7.
  8. Janusz Gołaszewski. Kolejka Izerska 1909–1945. „Rocznik Jeleniogórski”, s. 70, 1997. Towarzystwo Przyjaciół Jeleniej Góry, Jelenia Góra. 
  9. a b Janusz Gołaszewski. Kolejka Izerska 1909–1945. „Rocznik Jeleniogórski”, s. 67, 1997. Towarzystwo Przyjaciół Jeleniej Góry, Jelenia Góra. 
  10. Andrzej Grzelak, Henryk Szoka (red.): Świeradów Zdrój. Monografia historyczna miasta. Jelenia Góra: Wojewódzki Dom Kultury w Jeleniej Górze, 1989, s. 117.
  11. Feliks Chojnacki. Jak to w Mirsku z kolejami bywało. „Izery”. 5, s. 8, 2009. ISSN 1899-8313. 
  12. Roland Marciniak. Dworzec kolejowy przed finałem. „Notatnik Świeradowski”. 9 (154), s. 5, 2011. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  13. a b Roland Marciniak. Przejęliśmy dworzec PKP. „Notatnik Świeradowski”. 1 (170), s. 5, 2013. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  14. Roland Marciniak. Stacja za cenę złomu. „Notatnik Świeradowski”. 8 (153), s. 5, 2011. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  15. I po torach!. „Notatnik Świeradowski”. 5 (174), s. 13, 2013. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  16. a b Narodowy Instytut Dziedzictwa: Zestawienie zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie. [dostęp 2016-10-15]. (pol.).
  17. Roland Marciniak. Rewitalizacja dworca kolejowego. „Notatnik Świeradowski”. 2 (207), s. 5, 2016. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  18. Roland Marciniak. Dworzec kolejowy. „Notatnik Świeradowski”. 4 (225), s. 5, 2017. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  19. Jacek Jaworski: Miliony na dworzec w Świeradowie-Zdroju. wroclaw.tvp.pl, 2017-03-28. [dostęp 2017-04-18]. (pol.).
  20. Urząd Miasta Świeradów-Zdrój: Zamówienia publiczne 2018. Adaptacja budynku byłego dworca kolejowego wraz z otoczeniem na centrum muzealno-kulturalne w Świeradowie-Zdroju. bip.umswieradowzdroj.nv.pl, 2018-01-15. [dostęp 2018-10-26]. (pol.).
  21. Urząd Miasta Świeradów-Zdrój: Zamówienia publiczne 2018. Adaptacja budynku byłego dworca kolejowego wraz z otoczeniem na centrum muzealno-kulturalne w Świeradowie-Zdroju - postępowanie powtórzone. bip.umswieradowzdroj.nv.pl, 2018-02-15. [dostęp 2018-10-26]. (pol.).
  22. Roland Marciniak. Dworzec kolejowy - Dom Kultury. „Notatnik Świeradowski”. 3 (232), s. 5, 2018. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  23. Adaptacja budynku byłego dworca kolejowego wraz z otoczeniem na centrum muzealno-kulturalne w Świeradowie-Zdroju (...). „Notatnik Świeradowski”. 4 (234), s. 7, 2018. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  24. Roland Marciniak. Kulturalna stacja Świeradów-Zdrój. „Notatnik Świeradowski”. 5 (235), s. 5, 2018. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  25. Roland Marciniak. Stacja kultura. „Notatnik Świeradowski”. 8 (237), s. 5, 2018. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  26. Adaptacja budynku byłego dworca kolejowego wraz z otoczeniem na centrum muzealno-kulturalne w Świeradowie-Zdroju (...). „Notatnik Świeradowski”. 9 (238), s. 5, 2018. Wspólnota Samorządowa gminy miejskiej Świeradów-Zdrój. ISSN 1732-9612. (pol.). 
  27. Regionalnym przez media: Wieści z bocznych torów i otoczenia kolei
  28. Załącznik 1. Wykaz linii kolejowych zarządzanych przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. W: Regulamin przydzielania tras pociągów i korzystania z przydzielonych tras pociągów przez licencjonowanych przewoźników kolejowych w ramach rozkładu jazdy pociągów 2013/2014, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A., 2013 [zarchiwizowane z adresu 2013-11-04] (pol.).
  29. a b Józef Andrzej Bossowski: Kolej do Świeradowa Zdroju. Lwówek Śląski: BUD-STAL-TEST II, 2004, s. 33. ISBN 83-919960-2-6.
  30. Andrzej Szynkiewicz: Marzenie inż. Webera, czyli słów kilka o kolei izerskiej. 2003. [dostęp 2013-12-06].
  31. Die Isergebirgsbahn im Sommerfahrplan, 123 r Greiffenberg (Schles) – Friedeberg (Isergeb) – Bad Flinsberg/Heinersdorf (Tafelfichte) and zurück. „Eisenbahn in Schlesien-Bufe-Verlag”, 1939. (niem.). 
  32. 165 Mirsk – Świeradów Nadleśnictwo. „Sieciowy Rozkład Jazdy Pociągów”, 1947. (pol.). 
  33. 253 Jerzmanice Zdrój – Lwówek Śl.– Świeradów Zdrój. „Sieciowy Rozkład Jazdy Pociągów 1966/67”. (pol.). 
  34. 253 Jerzmanice Zdrój – Lwówek Śląski – Świeradów Zdrój. „Sieciowy Rozkład Jazdy Pociągów 1985/86”. (pol.). 
  35. Sieciowy Rozkład Jazdy Pociągów. 28.05.95–01.06.96. Tab. 253 Gryfów Śląski – Świeradów Zdrój. Polskie Koleje Państwowe, 1995, s. 391.
  36. Przewozy autobusowe. przewozyregionalne.pl, 2013-10-25. [dostęp 2013-10-31]. (pol.).
  37. PR ogłosiły przetarg na przewozy autobusowe. www.kurier-kolejowy.pl, 2013-10-25. [dostęp 2013-10-31]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Świeradów-Zdrój
Linia 317 Mirsk – Świeradów-Zdrój (16,494 km)
Orłowice
odległość: 2,565 km
odległość: 3,128 km