Isaak Sztejnberg

Isaak Sztejnberg
Исаак Штейнберг
Pełne imię i nazwisko	Isaak Zacharowicz Sztejnberg
Data i miejsce urodzenia	13 lipca 1888 ; Dyneburg, gubernia witebska, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	2 stycznia 1957 ; Nowy Jork, Nowy Jork, USA
	Komisarz ludowy sprawiedliwości RFSRR
Okres	od 25 grudnia 1917; do 18 marca 1918
Przynależność polityczna	Lewicowi Eserowcy
Poprzednik	Gieorgij Oppokow (Łomow)
Następca	Piotr Stuczka
	Multimedia w Wikimedia Commons

Isaak Zacharowicz Sztejnberg, Isaac Steinberg, ros. Исаак Захарович Штейнберг (ur. 13 lipca 1888 w Dyneburgu, zm. 2 stycznia 1957 w Nowym Jorku) – komisarz ludowy (minister) sprawiedliwości Rosyjskiej Republiki Radzieckiej/RFSRR (1917–1918).

Życiorys

Studiował na Uniwersytecie Moskiewskim, działacz partii eserowców, aresztowany i w 1907 skazany na dwa lata zesłania do guberni tobolskiej, później wyemigrował na pewien czas do Niemiec, po powrocie do Rosji pracował jako adwokat w Ufie. Od 1917 komisarz rolnictwa Ufijskiego Komitetu Wojskowo-Rewolucyjnego, od grudnia 1917 działacz Lewicowych Eserowców. W grudniu 1917 w demokratycznych wyborach do Zgromadzenia Ustawodawczego Rosji wybrany na deputowanego z listy partii eserowców (okręg ufijski)^[1]. Od grudnia 1917 do 1918 członek KC Partii Lewicowych Eserowców. Od 25 grudnia 1917 do 18 marca 1918 ludowy komisarz sprawiedliwości Rosyjskiej Republiki Radzieckiej/Rosyjskiej FSRR, równolegle kierownik wydziału Ludowego Komisariatu Sprawiedliwości RFSRR i szef Zarządu Więzień Ludowego Komisariatu Sprawiedliwości RFSRR. Kwestionował aresztowania przeprowadzane przez Czeka, niejednokrotnie uwalniając więźniów (m.in. Władimira Burcewa), wszedł w konflikt z Feliksem Dzierżyńskim^[2]. Próbował poddać działania Czeka nadzorowi innych resortów. Zgodnie z projektem Sztejnberga „Aresztowanie i wszczynanie spraw posłów do Zgromadzenia Ustawodawczego i innych osób, których zatrzymanie ma wybitne znaczenie polityczne, nastąpić ma tylko za zgodą Komisariatów Ludowych: Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych”^[3]. Wnioskował też, by zadania Czeki ograniczyć do działań wstępnych a śledztwo powierzyć komisji śledczej przy Trybunale^[4]. Zaprotestował przeciw dekretowi z 21 lutego 1918 o rozstrzeliwaniu bez sądu nieprzyjacielskich agentów, spekulantów, grabieżców, chuliganów i kontrrewolucyjnych agitatorów^[5]. Podał się do dymisji wraz z innymi eserowskimi komisarzami w proteście przeciw zawarciu traktatu brzeskiego, wyjechał do Kurska organizować eserowską partyzantkę antyniemiecką.

10 lutego 1919 aresztowany przez Czeka, w czerwcu 1919 zwolniony. W roku 1923 wyjechał za granicę, został pozbawiony obywatelstwa ZSRR. W latach 1923–1933 przebywał w Niemczech, współpracował z tzw. Międzynarodówką Wiedeńską. Po dojściu NSDAP do władzy w Niemczech wyemigrował w 1933 do Wielkiej Brytanii. W latach 1939–1943 mieszkał w Australii, następnie w USA, gdzie zmarł. Autor wspomnień.

Jego bratem był filozof Aaron Steinberg(inne języki), synem – amerykański historyk sztuki i krytyk Leo Steinberg(inne języki).

Przypisy

↑ Штейнберг Исаак Захарович (13.07. 1888, Двинск Витебской губ. – 2.01.1957, Нью-Йорк). Уфимский округ. № 9 – эсеры и Совет КД. Штейнберг Исаак Захарович.
↑ Konflikty takie były nieuniknione, gdyż dekret powołujący WCzK zapewne celowo określał jej uprawnienia mgliście, prócz „prowadzenia śledztwa” i „kierowania sprawy do Trybunału” miała ona także samoistnie orzekać „konfiskaty, wysiedlenia, pozbawienia kartek zaopatrzeniowych, ogłaszanie list wrogów ludu itp.” Postanowienie z 7/20 grudnia 1917 o utworzeniu WCzK (ros.).
↑ Ostateczny tekst, przeredagowany przez Lenina, brzmiał „O aresztowaniach mających wybitne znaczenie polityczne Komisje Nadzwyczajne powiadamiają Ludowe Komisariaty: Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych” zaś „wniesienie do Sownarkomu skargi na działania Komisji nie wstrzymuje zaskarżonego działania” (Poprawka projektu postanowienia Sownarkomu o rozgraniczeniu zadań Ludowego Komisariatu Sprawiedliwości i WCzK z 21 grudnia 1917^?/3 stycznia 1918, w: В. И. Ленин и ВЧК. Сборник документов, Moskwa 1975, Dok nr 23, s. 44).
↑ Tamże, Dok nr 35.
↑ Tamże, Dok nr 38.

Bibliografia

Przewodnik po historii Partii Komunistycznej i ZSRR (ros.)
Штейнберг Исаак Захарович – Биография. pomnipro.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-01)]. (ros.)

[1] Штейнберг Исаак Захарович (13.07. 1888, Двинск Витебской губ. – 2.01.1957, Нью-Йорк). Уфимский округ. № 9 – эсеры и Совет КД. Штейнберг Исаак Захарович.

[2] Konflikty takie były nieuniknione, gdyż dekret powołujący WCzK zapewne celowo określał jej uprawnienia mgliście, prócz „prowadzenia śledztwa” i „kierowania sprawy do Trybunału” miała ona także samoistnie orzekać „konfiskaty, wysiedlenia, pozbawienia kartek zaopatrzeniowych, ogłaszanie list wrogów ludu itp.” Postanowienie z 7/20 grudnia 1917 o utworzeniu WCzK (ros.).

[3] Ostateczny tekst, przeredagowany przez Lenina, brzmiał „O aresztowaniach mających wybitne znaczenie polityczne Komisje Nadzwyczajne powiadamiają Ludowe Komisariaty: Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych” zaś „wniesienie do Sownarkomu skargi na działania Komisji nie wstrzymuje zaskarżonego działania” (Poprawka projektu postanowienia Sownarkomu o rozgraniczeniu zadań Ludowego Komisariatu Sprawiedliwości i WCzK z 21 grudnia 1917^?/3 stycznia 1918, w: В. И. Ленин и ВЧК. Сборник документов, Moskwa 1975, Dok nr 23, s. 44).

[4] Tamże, Dok nr 35.

[5] Tamże, Dok nr 38.

[1]