Przejdź do zawartości

Skrytek polny

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skrytek polny
Ilustracja
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

różopodobne

Rząd

różowce

Rodzina

różowate

Rodzaj

skrytek / przywrotnik

Gatunek

skrytek polny

Nazwa systematyczna
Aphanes arvensis L.
Sp. Pl. 1: 123. 1753

Skrytek polny (Aphanes arvensis L.) – gatunek roślin z rodziny różowatych. Według współczesnych ujęć taksonomicznych włączany jest zwykle do rodzaju przywrotnik jako Alchemilla arvensis (L.) Scop. Fl. carniol. ed. 2, 1:115. 1771[3][4][5]. Występuje w Europie, w Azji Zachodniej i na Kaukazie[3]. We florze Polski jest archeofitem. Występuje pospolicie niemal w całym kraju, jest rzadki tylko na Mazowszu i na wschód oraz północny wschód od niego[6].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]
Kwiaty
Liście
Łodyga
Cienka, leżąca lub wzniesiona, szarozielona, rozgałęziona. Wysokość 5-15 cm, rzadko do 30 cm.
Liście
Jasnozielone, do 5 mm długości i 6 mm szerokości, 3-5 dłoniastodzielne z klinowatą nasadą przechodzącą stopniowo w krótki ogonek (1-3 mm długości). Mają ząbkowane i orzęsione brzegi i są szarozielone. Przylistki palczastowcinane o trójkątnie podługowatych odcinkach.
Kwiaty
Wyrastają pęczkami w kątach liści. Są drobne (średnica 1,5-2 mm, długość do 1,2 mm) i zielone. Kielich i kieliszek 4-działkowy (działki kielicha 3-4 razy dłuższe od kieliszka). Kwiaty mają jeden słupek i tylko jeden pręcik, co jest rzadkością wśród roślin kwiatowych. Korony brak.
Owoc
Drobny orzech o gruszkowatym kształcie, do 1,8 mm długości, ukryty w kielichu.
Siewka
Liścienie okrągłe, zielone, wyrastające na cienkich ogonkach o tej samej długości. Podliścieniowa łodyżka jest naga, krótka i początkowo jasnofioletowa. Wyrastające skrętolegle liście tworzą rozetę. Pierwszy liść jest 3-dzielny o równowąskich łatkach.

Biologia i ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Roślina jednoroczna. Siedlisko: pola uprawne, na których jest chwastem, ale mało uciążliwym, nie stwarzającym większego problemu. Występuje głównie w zbożach ozimych. Poza tym rzadko na przydrożach i nieużytkach. Preferuje gleby piaszczyste, bardzo kwaśne i ubogie. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla SAll. Aphanenion arvensis i Ass. Aphano-Matricarietum[7]. Roślina samopylna, kwitnie od maja do września.

Zmienność

[edytuj | edytuj kod]

Tworzy mieszańce ze skrytkiem drobnoowockowym[8].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-29] (ang.).
  3. a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-05].
  4. Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105. 
  5. Alchemilla arvensis (L.) Scop., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-02-03].
  6. Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 64, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957.
  7. Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
  8. Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.
  • J. Mowszowicz: Krajowe chwasty polne i ogrodowe. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1986.
  • Środki ochrony roślin. Skrytek polny. [dostęp 2007-12-08].