Wikipedia:Strona główna

Czy wiesz…

Z nowych i ostatnio rozbudowanych artykułów w Wikipedii:

…że według geofizyków w Układzie Słonecznym jest aż 38 planet? (na zdjęciu)

…co u torfowca okazałego może przypominać szczurzy ogon?

…która lektura szkolna dla dzieci może być równocześnie poradnikiem o wychowaniu i opiece nad psem?

…kto dowodził udaną akcją opanowania elektrowni na Powiślu w pierwszych dniach powstania warszawskiego?

…jak nazywają się nowe kutry patrolowe amerykańskiej straży wybrzeża zastępujące wysłużone jednostki typu Island?

Wydarzenia

Inwazja Rosji na Ukrainę • Wojna Izraela z Hamasem • Powódź w Europie Środkowej

Kris Kristofferson

• Lider Hezbollahu, Hasan Nasr Allah, zginął w izraelskim ataku bombowym na podziemną bazę tej organizacji na południu Libanu (27 września)
• Urząd prezydenta Sri Lanki objął zwycięzca drugiej tury wyborów, Anura Kumara Dissanayake (23 września)
• Na Ziemię powróciła 4-osobowa załoga prywatnej misji kosmicznej Polaris Dawn, pierwszej z programu Polaris (15 września)
• Zakończyły się letnie igrzyska paralimpijskie w Paryżu; liderem klasyfikacji medalowej została reprezentacja Chin (8 września)

Zmarli: Farida • Dikembe Mutombo • Kris Kristofferson (na zdjęciu) • Alexandre do Nascimento • Jadwiga Romańska • Hasan Nasr Allah • Maggie Smith • John Ashton • Giancarlo Crosta • Amadou-Mahtar M’Bow • Barbara Horawianka • Rolf Wolfshohl • Felicjan Andrzejczak

Rocznice

4 października: imieniny obchodzą m.in.: Dobromiła, Franciszek i Petroniusz
Okrągłe, pięcioletnie rocznice:

Mikołaj Rej

Józef Beck

• 1569 – zmarł Mikołaj Rej (na  portrecie Adama Grabowskiego z 1921), polski poeta i prozaik
• 1669 – zmarł niderlandzki malarz, rysownik i grafik Rembrandt, uważany za jednego z największych artystów europejskich
• 1894 – urodził się polski wojskowy, polityk i dyplomata Józef Beck (na fotografii), minister spraw zagranicznych w latach 1932-1939
• 1904 – urodził się aktor radiowy i filmowy Henryk Vogelfänger, członek zespołu przygotowującego słuchowisko radiowe Wesoła Lwowska Fala, w którym, wraz z Kazimierzem Wajdą, stworzył duet „Szczepko i Tońko”; był żołnierzem 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka, po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii; tegoż dnia zmarł francuski rzeźbiarz Frédéric-Auguste Bartholdi, autor Statuy Wolności podarowanej Amerykanom dla uczczenia niepodległości Stanów Zjednoczonych
• 1934 – urodził się polski bokser Zbigniew Pietrzykowski, jedenastokrotny zdobywca tytułu mistrza Polski, pięciokrotny medalista mistrzostw Europy, trzykrotny medalista igrzysk olimpijskich
• 1944 – minął 65. dzień od wybuchu powstania warszawskiego: maszerujący w zwartym szyku powstańcy złożyli broń i oddali się do niewoli, ostatnia audycja radiostacji Błyskawica – więcej w kalendarium
  
  3 października • Kalendarium dzień po dniu • 5 października

Artykuł na medal

Syreny i Odyseusz – obraz olejny autorstwa angielskiego artysty Williama Etty’ego. Został po raz pierwszy wystawiony w 1837 roku. Przedstawia scenę z Odysei Homera, w której Odyseusz opiera się zwodzącym pieśniom syren poprzez nakazanie załodze związania go i zatkania sobie uszu, by sami nie słyszeli śpiewu. Podczas gdy tradycyjnie syreny były przedstawiane jako ludzko-zwierzęce chimery, Etty sportretował je jako nagie, młode kobiety, na wyspie zasłanej rozkładającymi się trupami. Po pierwszym wystawieniu obrazu wzbudził on podzielone opinie. Niektórzy krytycy bardzo go podziwiali, podczas gdy inni wyszydzali jako pozbawiony gustu i nieprzyjemny w odbiorze. Prawdopodobnie z powodu nietypowo dużych wymiarów, 442,5 cm na 297 cm, początkowo nie udało się go sprzedać. Później dzieło zostało kupione po okazyjnej cenie przez manchesterskiego kupca Daniela Granta. Grant zmarł niedługo potem, a jego brat podarował Syreny i Odyseusza Royal Manchester Institution. W 2003 roku rozpoczęto prace renowacyjne. W 2010 roku dzieło trafiło na ekspozycję Manchester Art Gallery. Czytaj więcej…

Dobry artykuł

Pigmejka – rodzaj ssaków naczelnych z rodziny pazurkowcowatych, najmniejsza z małpokształtnych. Osiąga 12–16 cm długości ciała, 17–23 cm długości ogona i masę ciała 85–140 g. Zamieszkuje lasy Amazonii, wiodąc nadrzewny tryb życia w grupach rodzinnych, w których rozmnaża się pojedyncza samica, wydająca na świat zwykle bliźnięta. Żywi się gumami roślinnymi oraz niewielkimi zwierzętami, głównie owadami. Obejmuje dwa gatunki, oba narażone na wyginięcie. Gatunek nominatywny zamieszkuje Górną Amazonię. Spotyka się go w południowej Kolumbii, wschodnim Ekwadorze, północnym Peru i zachodniej Brazylii. Nowszy gatunek żyje na nizinach Amazonii i wzgórzach Andów, napotkany we wschodnim Peru, północnej Boliwii i zachodniej Brazylii. Granica pomiędzy zasięgiem podgatunków przebiega rzekami Napo i Amazonką-Solimões. Polowania na pigmejki obserwowano rzadko. Zagrażają im ptaki szponiaste, kotowate, hirara oraz węże. Czytaj więcej…