Motore a duos tempos

Su motore a duos tempos, puru mentovadu motore de duos ciclos, est unu motore a brujamentu internu chi realizat sas bator tapas de su ciclu termodinàmicu (ammissione, cumpressione, espansione e iscapamentu) in duos movimentos liniares de su pistone (unu ziru de s'àrvore a cuidales). Si diferèntziat dae su prus comunu motore a bator tempos de su ciclu de Otto, in su fatu chi custu ùrtimu realizat sas bator tapas in duas rivolutziones de s'àrvore a cuidales.

Su motore a duos tempos si diferèntziat in sa costrutzione de su motore a bator tempos in sas caraterìsticas imbenientes:

• Sas duas caras de su pistone realizant una funtzione in su matessi tempus, a diferèntzia de su motore a bator tempos chi petzi est ativa sa cara superiora.
• S'intrada e s'essida de gas in su motore si realizat a traessu de sos "janas" (istampos situados in su tzilindru). Custu falta motore de sas vàlvolas de sos motores de bator tempos. Su pistone dipendente de sa positzione chi òcupat in su tzilindru in cada momentu aberit o tancat su passu de gas a traessu de sas janas.^[1]
• Su càrter de s'àrvore a cuidales depet èssere bulladu e cumprit sas funtzione de càmera de precompressióne. In su motore a bator tempos, a su contràriu, su càrter serbit de depòsitu de unghidore.

Sa unghidura, chi in su motore de bator tempos si faghet mediante su càrter, in su motore de duos tempos s'otenet misturende ògiu cun su combustìbile in una proportzione chi vàriat intre su 2% e su 5%. Custu ammisturu est in cuntatu cun totu sas partes mòbiles de su motore e otenet una unghidura adata.

Su pistone s'iscòstiat conca a susu (sa conca de su motore) dae su puntu mortu inferiore, in su cursadu suo dassat bene abertu sa jana de ammissione. Mentras sa cara superiora de su pistone realizat sa cumpressione in su tzilindru, sa cara inferiora aspirat su misturu àera-combustìbile a traessu de sa jana. Pro fagher chi custa operatzione siat possìbile su càrter depet èssere bulladu.

In arribare su pistone a su puntu mortu superiore si concruit sa cumpressione e si pròvocat sa combustione de s'ammisturu gràtzias a un'istinchidda elètrica produida dae sa candèla. S'espansione de sos gas de combustione ispinghet cun fortza su pistone chi trasmitet su movimentu a s'àrvore a cuidales a traessu de sa biela. In su cursu suo su pistone aberit sa jana de iscapamentu in manera chi potzant essire sos gas de combustione e s'ispirale de trasferimentu pro ue su misturu àera-combustìbile passat dae su càrter a su tzilindru. Cando su pistone arribat a su puntu inferiore comintzat a artziare de nou, si tancat sa jana de trasferimentu e comintzat unu ciclu nou.

Medas de sos motores de duos tempos, utilizant un'ammisturu de benzina sena prumu e ògiu in una proportzione de 1:40 a 1:50, sa benzina est su cumponente printzipale.

Pro cumprèndere su funtzionamentu de su motore de duos tempos, est netzessàriu ischire de cale tipu de motore si tratat, ca sos tipos diferentes de motores trabagliant in diferentes maneras. Sos tipos de disignos de su motore de duos tempos vàriant de acordu cun su mètodu de intrada de su'ammisturu àera-combustìbile, su mètodu de mundada dae su tzilindru (cuncàmbiu de gas de combustione pro ammisturu friscu) e su mètodu de istrachidùdine de su tzilindru. Custas sunt sas variatziones printzipales, chi si podent agatare a livellu individuale o cumbinadas intre sese.

• Janas controlladas dae su pistone: est su prus simpre de sos disignos. Totu sas funtziones sunt controlladas petzi dae su pistone tapende e aberinde sas janas, chi sunt istampos in unu costàgiu de su tzilindru, mentras su tzilindru si moet in dae in antis e in dae segus
  
• Mundada dae latzu: utilizat janas destinadas a su trasferimentu pro mundare s'ammisturu friscu conca a susu in unu de sos costàgios de su tzilindru e conca a giosso in s'àteru costàgiu, faghende chi s'ammisturu brusiadu siat ispintu a in antis e catzada dae una jana de iscapamentu. S'isprodada de latzu o "Schnurle",dae s'imbentore suo, est unu de sos sistemas de isprodadura prus utilizados.

Su motore a duos tempos non bisongiat de vàlvulas nen de sos mecanismos chi las guvernant, duncas est prus lèbiu e de costrutzione prus simpre (est unu sistéma mecànicu prus simpre), risultende prus econòmicu. Produinde·si un'esplosione pro donzi ziru de s'arvore a cuidales, cada duas bortas de su arvore a cuidales, su motore de duos tempos, disvilupat de prus potèntzia pro una matessi tzilindrada e sa martza sua est prus regulare. Podent operare in cale si siat diretzione, ca su càrter no immagasinat unghidore.

Custu motore consumat ògiu, ca s'unghidura s'otenet includende una parte de ògiu in su combustìbile. Custu ògiu pènetrat cun s'ammisturu in sa càmera de combustione e si brùsiat; podende produire emissiones contaminadoras e brutíssia intro de su tzilindru, chi in custu casu tocat a sa candela e impedit unu funtzionamentu curretu. Su rendimentu suo est inferiore, pro su fatu chi sa cumpressione, in sa fase de cumpressione-ammissione, no est totu efetiva finas a cando su pistone tancat sas janas de trasferimentu e durante s'iscapamentu su cursu suo est chi àrtziat e est pro custu, chi in sas ispetzificatziones de sos motores de duos tempos aparessent medas bias duos balores de cumpressione: sa cumpressione relativa (relatzione intre sos volùmenes de su tzilindru e de sa càmera de combustione) e sa cumpressione currègida, medinde su tzilindru petzi dae sa serrada de sas janas. Custa pèrdida de cumpressione puru pròvocat una pèrdida de potèntzia. In prus, durante sa fase de potèntzia-iscapamentu, parte de su volùmene de s'ammisturu (ammisturu netu), si perdet dae sa jana de iscapamentu paris cun sos gas chi risultant de sa combustione provochende non petzi una pèrdida de rendimentu, si nono puru emissiones contaminadoras.

Essende unu motore lèbiu e econòmicu est meda usadu in aplicatziones in ue si tenet bisòngiu de meda potèntzia, comente pro esempru: mototzicletas, motores fora-bordu, motoserras, talladores de pradu, etz. S'impreu suo in automòbiles e càmions est istadu ocasionale ma mai s'est consolidadu. Puru a bias s'est usadu custu tipu de motores pro sa generatzione de eletritzidade o pro sa navigatzione marìtima. Sos motores usados in medas navios mercaderis sunt de su tipu diesel. A duos tempos ma cun vàlvulas de iscapamentu.

In sistemas de cogeneratziòne sos motores a duos tempos sunt de su tipu navale cun gas naturale comente a combustìbile.

Su ciclu de duos tempos s'àplicat a sos motores dièsel in modellos mentovados “uniflow” (uniflussu). In sustàntzia podent èssere de duas castas:

• cun ammissione dae janas e iscapamentu dae vàlvulas
• cun ammissione e iscapamentu dae janas, in motores de pistones contràrios.^[2]

In generale, s'àera de ammissione si porrit mediante unu cumpressore.

Un'esempru tìpicu est formadu dae motores marinos de grande potèntzia, lestros o mesu-lestros. B'ant fintzas aplicatziones, in veìculos e motores invariados, de potèntzia moderada.

Calicunas firmas chi ant costruidu o costruint custa casta de motores sunt sas imbenientes: Detroit Diesel, Gray Marine, Electro-Motivo Diesel, Wärtsilä, MAN-Diesel,...

Cada tzilindru cunsistet de duos pistones contràrios, cadaunu cun una biela chi connetet cun unu cigonyal. Unu de sos pistones aberit/tancat sas janas de ammissione. S'àteru pistone aberit/tancat sas janas de iscapamentu.

Carchi modellu e fraigadores sunt istados sos sighìntes:

• Junkers Jumo (205, 206, 207, 208)^[3]
• Commer TS3. Motore de 3 tzilindros, 6 pistones contràrios e un'ùnicu àrvore a cuidales.^[4][5][6]
• Leyland Motores L60, propulsore de su carru armatu Chieftain
• Napier Culverin^[7]
• Napier Deltic.^[8]
• Rolls-Royce motore K60^[9]
• Motore sovièticu 5TDF, propulsore de su carru armatu T-64.^[10]
• Motore sovièticu 6TD, propulsore de sos carros armatos T-80UD, T-84 E Al-Khalid
• Fairbanks Morse 38 8-1/8.^[11]
• MALYSHEV PLANT (Ucràina) Motores 6TD.^[12][13]

1. ↑ Francisco Liesa Mestres; Juan José Granados Linares Terminologia tècnica d'automoció : català/castellà/anglès. Universitat Politècnica de Catalunya. Iniciativa Digital Politècnica, 2006, p. 157–. ISBN 978-84-7653-992-7. 
2. ↑ Klaus Mollenhauer; Helmut Tschöke Handbook of Diesel Engines. Springer Science & Business Media, 22 juny 2010, p. 593–. ISBN 978-3-540-89083-6. 
3. ↑ Tarit Bose. Airbreathing Propulsion: An Introduction. Springer Science & Business Media, 8 juny 2012, p. 2–. ISBN 978-1-4614-3532-7. 
4. ↑ Bill Reid. Commer Vehicles. Amberley Publishing, 15 juliol 2017, p. 51–. ISBN 978-1-4456-6749-2. 
5. ↑ M J Nunney. Light and Heavy Vehicle Technology. Routledge, 18 gener 2007, p. 71–. ISBN 978-1-136-38757-9. 
6. ↑ Opposed Piston Engine with one crank.
7. ↑ Napier Culverin., in oldengine.org. URL consultadu su 25 ghennàrgiu 2018 (archiviadu dae s'url originale su 23 ghennàrgiu 2018).
8. ↑ DK. The Train Book: The Definitive Visual History. Dorling Kindersley Limited, 1 octubre 2014, p. 188–. ISBN 978-0-241-18789-0. 
9. ↑ Ralph Hosier's TechnoBlog. Opposed pistons.
10. ↑ Steven J. Zaloga. T-64 Battle Tank: The Cold War’s Most Secret Tank. Bloomsbury Publishing, 20 octubre 2015. ISBN 978-1-4728-0629-1. 
11. ↑ Fairbanks-Morse Company. Model 38D-8-1/8 Opposed Piston Engine.
12. ↑ Motors 6TD. MALYSHEV PLANT (Ucraïna)., in malyshevplant.com. URL consultadu su 25 ghennàrgiu 2018 (archiviadu dae s'url originale su 22 santandria 2017).
13. ↑ Ukraine announces 1500HP version of 6TD engine

• Ciclu de bator tempos
• Motore a brujamentu internu
  
• Motore a brujamentu internu alternativu