1653
godina
- Ovo je članak o godini 1653.
Godina 1653 (MDCLIII) bila je redovna godina koja počinje u srijedu po gregorijanskom kalendaru odn. redovna godina koja počinje u subotu po 10 dana zaostajućem julijanskom kalendaru.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 16. vijek – 17. vijek – 18. vijek |
| Decenija: | 1620-e 1630-e 1640-e – 1650-e – 1660-e 1670-e 1680-e |
| Godine: | 1650 1651 1652 – 1653 – 1654 1655 1656 |
| Gregorijanski | 1653. (MDCLIII) |
| Ab urbe condita | 2406. |
| Islamski | 1063–1064. |
| Iranski | 1031–1032. |
| Hebrejski | 5413–5414. |
| Bizantski | 7161–7162. |
| Koptski | 1369–1370. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1708–1709. |
| • Shaka Samvat | 1575–1576. |
| • Kali Yuga | 4754–4755. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4289–4290. |
| • 60 godina | Yin Voda Zmija (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11653. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Događaji
urediJanuar/Siječanj – Mart/Ožujak
uredi- januar? - Skadarski paša Jusufbegović pozivao Kuče i Klimente da haraju Paštroviće, napad "delimično uspeo" jer su Brđani odustali[1].
- januar - jun - Seljačka buna u Švicarskoj Konfederaciji.
- 2. 2. - Novi Amsterdam (budući Njujork) dobio gradska prava.
- 3. 2. - Kardinal Mazarin se vratio u Pariz, Fronda je do leta sasvim suzbijena.
- 14. 3. - Prvi anglo-holandski rat: Bitka kod Livorna je holandska pobeda (prevlast u Mediteranu).
- 21. 3. - Pogubljen reformistički veliki vezir Tarhundžu Ahmed-paša.
April/Travanj – Jun/Lipanj
uredi- 30. 4. - Oliver Cromwell rasterao Krnji parlament. Od jula do decembra će se sastajati Bareboneov parlament.
- proljeće - Seljačka buna u Posavini - kmetovi Mirka Erdeda na imanju Novigrad između Rugvice i Siska[2].
- maj - Bitka kod Finte je vlaška pobeda nad moldavskim knezom Lupuom, nakon čega će biti zbačen (zameniće ga Gheorghe Ştefan).
- maj - Ilija Smiljanić u pohodu na Bosnu, kao odmazda za ubistvo hajdučkih porodica kod Kotora i Perasta - opustošio Vakuf, napao Glamoč itd.[3].
- 27. 5. - U Tournaiu otkriven grob Hilderika I.
- 31. 5. - Ferdinand IV. izabran za rimsko-njemačkog kralja (do 1654).
- 31. 5. - Formularna kontroverza: papinska bula Cum occasione osuđuje pet stavova jansenizma.
- 13. 6. - Bitka kod Gabbarda je engleska pobeda (kontrola nad La Manšom i blokada holandske obale).
Jul/Srpanj – Septembar/Rujan
uredi- leto - Zajednički poduhvat hercegovačkih hajduka i Peraštana u Popovom polju[4].
- 10. 8. - Bitka kod Scheveningena je poslednja pomorska bitka Anglo-holandskog rata - bez jasnog pobednika.
- 25. 8. - Hrvatski sabor u Zagrebu: primljeno k znanju da je Senj dobio gradska prava, rasprava o pobunjenim kmetovima i Mirku Erdedu, izabran prvi podžupan za hrvatsko Primorje jer se narod tamo "razmnožio"[2].
- septembar - Turska vojska napala Ravne kotare, zaustavili ih Vuk Močivuna i Ilija Smiljanić[3]. Grgur Galiotović iz Vojnića, barjaktar Luke Glumca, odsekao glavu kninskom agi Kuni Hasan-agi[5][6].
Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac
uredi- listopad, početkom - Nastavak pregovora Posavaca i Mirka Erdeda u Zagrebu. Posavci na putu ubili Erdedijevog računovođu[2].
- 16. 12. - Instrument of Government je prvi ustav Commonwealtha Engleske, Škotske i Irske. Lord protektor je Oliver Cromwell (do 1658).
- decembar? - Patrijarh srpski Gavrilo I Rajić odlazi u Rusiju u strahu od Turaka[7].
- prosinac - Nikola Erdedi pokušao prisiliti Posavce na poslušnost ali gubi 30 vojnika[2].
- 25. 12. - Sisački kaptolski kmetovi objavili da više neće davati daće ni službe Kaptolu[2].
- 29. 12. - Hrvatski sabor Posavcima: pristanak na ublažene obaveze Mirku Erdedu ili rat[2].
Kroz godinu
uredi- Ilija Smiljanić pobjedio kod Udbine.
- Završen Taj Mahal.
- U traktatu Traité du triangle arithmétique predstavljen Paskalov trougao (objavljen 1665, princip je odavno poznat).
- Recept za Lincer tortu je najstariji poznati recept za tortu.
- Kozaci Pjotra Beketova osnovali prethodnicu Čite.
Rođenja
uredi- 17. 2. - Arcangelo Corelli, violinista i kompozitor († 1713)
- 24. 3. - Joseph Sauveur, matematičar i fizičar († 1716)
- 25. 4. - Benedetto Pamphilj, kardinal, pokrovitelj umetnosti († 1730)
- 21. 5. - Eleonore von Österreich, kraljica-supružnica Poljske († 1697)
- 30. 5. - Claudia Felizitas von Österreich-Tirol, druga žena Leopolda I († 1676)
- 28. 6. - Muhammad Azam Shah, mogulski car († 1707)
- septembar - Johann Pachelbel, kompozitor († 1706)
- 11. 11. - Carlo Ruzzini, mletački dužd († 1735)
- ? - Rahman Baba, paštunski pesnik († 1711)
- ? - Chikamatsu Monzaemon, dramatičar († 1725)
Smrti
uredi- 10. 7. - Gabriel Naudé, bibliotekar i učenjak (* 1600)
- ? - Artemisia Gentileschi, slikarica (* 1593)
- ? - Erdeni Batur, mongolski vladar
- ? - Josip Buonaldo, barski nadbiskup
Reference
uredi- Literatura
- Rudolf Horvat, Ban Nikola Zrinski mladji (hr Wikisource)
- Istorija srpskog naroda, Treća knjiga, prvi tom, Srbi pod tuđinskom vlašću 1537-1699, SKZ Beograd 1993, ISBN 86-379-0383-5