Sremska zemlja
| Sremska zemlja Kraljevina Srbija Zemlja kralja Stefana | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
| Geografija | |||||||
| Kontinent | Evropa | ||||||
| Regija | Balkan | ||||||
| Glavni grad | Debrc, Beograd | ||||||
| Društvo | |||||||
| Religija | Pravoslavlje | ||||||
| Vladavina | |||||||
| Oblik vladavine | Kraljevina | ||||||
| Titula vladara | Kralj | ||||||
| Vladar | Stefan Dragutin | ||||||
| Drugi vladar | Stefan Vladislav II | ||||||
| Istorijsko doba | Srednji vek | ||||||
| Osnivanje | 1282. | ||||||
| Prestanak | 1325. | ||||||
| Događaji | |||||||
| Prethodnici i naslednici | |||||||
| Prethodile su: | Nasledile su: | ||||||
.svg){kind=small}
|
| ||||||
.svg){kind=small}
|
| ||||||
Sremska zemlja (срѣмьска землѩ), u zapadnim narativnim izvorima poznata i kao Kraljevina Srbija (lat. Regnum Servie), ili Zemlja kralja Stefana (ital. terra del re Stefano), bila je srednjovekovna, najpre vazalna, a potom samostalna srpska država, čije se središte nalazilo u Donjem Sremu (današnjoj Mačvi). Prva prestonica kraljevine bio je Debrc (između Beograda i Šapca), a kasnije je rezidencija kralja premeštena u Beograd. Vladar ove kraljevine bio je kralj Stefan Dragutin, a nasledio ga je sin Stefan Vladislav II.
Ova država je u literaturi poznata pod različitim nazivima: Sremska zemlja, Sremska kraljevina,[3] država Sremske zemlje,[4] Dragutinova država, država kralja Dragutina, Kraljevina Srbija (lat. Regnum Serviae), zemlja kralja Stefana itd. U periodu vazalstva je nazivana i Teritorija kralja Dragutina, Oblast kralja Dragutina, Dragutinova oblast itd.
Sremska zemlja je, prema mišljenju većine autora, imala severne granice na Dunavu i Savi i obuhvatala je Donji Srem (Mačvu), Beograd, delove Šumadije, Podrinje, Braničevo, Kučevo, Usoru i Soli, dok je prema nekim autorima (Dejan Mikavica,[5] Stanoje Stanojević,[6][7] Aleksa Ivić,[8] Benjamin Fon Kalaj,[9] Milojko Brusin,[10] Miomir Filipović[11]) obuhvatala i Gornji Srem (današnji Srem). Kralj Dragutin se takođe, prema tradiciji, smatra osnivačem sremskih manastira Bešenova, Velike Remete i Male Remete.
Stefan Dragutin je prvobitno bio kralj Srbije od 1276. do 1282. godine. Slomio je nogu, dok je jahao pored grada Jelače, a nakon tog događaja došlo je do Deževskog sporazuma: presto je predao bratu Milutinu koji se obavezao da će ga posle njegove smrti naslediti Dragutinovi potomci.
Dragutin je posle odricanja od srpskog prestola na saboru u Deževu zadržao vlast nad nekim severnim delovima države. Pošto je svog sina Vladislava oženio nećakom ugarskog kralja Andrije II, Dragutin je kao nasledni posed dobio Mačvu sa Beogradom, Usoru, Soli, i oblasti južno od Beograda. Dragutin se u srpskim rodoslovima označava kao «sremski kralj», a u delu literature se njegova nova država naziva Sremska zemlja. Prva Dragutinova prestonica je bio grad Debrc (između Beograda i Šapca), da bi kasnije svoje sedište premestio u Beograd. Beograd je prvi put ušao u sastav srpske države za vreme kralja Dragutina, a Dragutin je bio prvi srpski vladar koji je vladao iz ovog grada.
U to vreme, imenom Srem su nazivane dve teritorije: Gornji Srem (današnji Srem) i Donji Srem (današnja Mačva). Dragutinova Sremska zemlja je u stvari obuhvatala Donji Srem. Neki autori misle da je Stefan Dragutin takođe vladao i Gornjim Sremom i Slavonijom, ali drugi autori pominju drugog lokalnog vladara, koji je vladao Gornjim Sremom. Ime ovog vladara je bilo Ugrin Čak. Krajem 13. veka, Dragutin je proširio svoju državu na Braničevo i Kučevo.
Zajedno sa bratom Milutinom, Dragutin je za vreme svoje vladavine ratovao protiv Vizantije, Bugara i Tatara. Potonja saradnja Milutina sa Vizantijom je povredila Dragutinove interese, te dolazi do građanskog sukoba između dva brata 1301-1312/3 godine. Pošto je bio u ratu i sa bratom i sa ugarskim kraljem, Karlom Robertom, odlučio je da se izmiri sa Milutinom 1312. godine. Uspostavile su se stare granice. Ubrzo se teško razboleo i zamonašio primivši ime Teoktist. Svoju državu je dao na upravu sinu Vladislavu II. Umro je 1316. godine.
Posle smrti kralja Dragutina, Stefan Vladislav II je počeo da vlada državom svog oca, ali ga je ubrzo kralj Srbije, Milutin, pobedio i zatvorio. Posle Milutinove smrti (1321. godine), Vladislav je oslobođen i ponovo je, uz pomoć Mađara i bosanskog bana Šubića, zavladao zemljama svog oca, ali su ga pobedile pristalice kralja Srbije Stefana Dečanskog (Milutinovog naslednika) u blizini Rudnika. Vladislav se 1324. godine sklonio u Ugarsku. Posle toga zemljama kralja Vladislava u Bosni (Usorom i Soli) je zavladao ban Stefan II, a oko Mačve su se vodili dugi sporovi između Srba i Mađara. Kralj Vladislav je umro u Ugarskoj posle 1326.
Kralj Stefan Dragutin je u periodu posle odricanja od srpskog prestola na saboru u Deževu bio vazal svog brata, kralja Stefana Uroša II — Milutina. Nakon 1284. godine, Dragutin je jednovremeno bio vazal srpskog i ugarskog kralja.[12] Krajem 13. veka, Kraljevina Ugarska je bila zahvaćena unutrašnjim sukobima, zbog kojih je usledila njena dezintegracija, odnosno raspad na teritorije „oligarha“, osamostaljenih gospodara, koji su vladali prostranim teritorijama. Usled ovakvih okolnosti, i kralj Stefan Dragutin je postao jedan od ovih osamostaljenih gospodara.[13]
- Stefan Dragutin (1282—1316)
- Stefan Vladislav II (1316—1325)
-
Stefan Dragutin -
Stefan Vladislav II
- Blagojević, Miloš (1991). „Srpsko kraljevstvo i „države“ u delu Danila II”. Arhiepiskop Danilo II i njegovo doba. Međunarodni naučni skup povodom 650 godina od smrti decembar 1987.
- Dinić-Knežević, Dušanka (1996). „Naša kritička istoriografija o srpskom življu na području današnje Vojvodine u srednjem veku”. Zbornik Matice srpske za istoriju 54: 193-230.
- Dinić-Knežević, Dušanka (1988). „Slovenski živalj u urbanim naseljima srednjovekovne Južne Ugarske”. Zbornik Matice srpske za istoriju 37: 7-42.
- Dinić, Mihailo (1978). Srpske zemlje u srednjem veku. Beograd.
- Miomir Filipović - Fića, Tri cara i trideset i jedan kralj srpskog naroda, Čikago, 1992.
- Drago Njegovan, Prisajedinjenje Vojvodine Srbiji, Novi Sad, 2004.
- ↑ Stanoje Stanojević, Istorija srpskog naroda, Beograd, 2009.
- ↑ „Archive copy”. Arhivirano iz originala na datum 2014-05-21. Pristupljeno 2014-09-07.
- ↑ Stanoje Stanojević, Istorija srpskog naroda, Beograd, 2009, strana 58.
- ↑ Miloš Blagojević, Srpska državnost u srednjem veku, Beograd, 2011, strana 195.
- ↑ Dejan Mikavica, Srpska Vojvodina u Habsburškoj monarhiji 1690-1920, Novi Sad, 2005, strana 7. (Citat: "...dobio je (1282) na upravu Mačvu s Beogradom, Srem, Usoru i Soli.")
- ↑ Stanoje Stanojević, Istorija srpskog naroda, Beograd, 2009, reprint izdanja iz 1923, strana 18. (Citat: "...a on zadrži za sebe samo Srem, Mačvu i neke krajeve u Bosni.")
- ↑ Stanoje Stanojević, Istorija srpskog naroda, Beograd, 2009, reprint izdanja iz 1923, strana 58. (istorijska karta Sremske kraljevine Dragutinove)
- ↑ Dr Aleksa Ivić, Istorija Srba u Vojvodini, Novi Sad, 1929, strana 6. (Citat: "...dobije na upravu Usoru i Soli, zatim Mačvu i Srem... Tako je jedan deo Vojvodine došao bio u srpsku upravu.")
- ↑ Benjamin Fon Kalaj, Istorija srpskoga naroda, Beograd, 2010, strane 43-44. (Citat: "...ustupio je tom prilikom kralj Stevan svome zetu Mačvansku baniju...u užem smislu obuhvatala je ova banija od prilike predeo od Smedereva duž Dunava i Save do Drine...u širem smislu, po svoj prilici tamo je pripadala i oblast Braničevo od Morave do Timoka, a sem toga još i jedan deo Srema.")
- ↑ Milojko Brusin, Srpsko-hrvatski odnosi i Srbi u Hrvatskoj, Novi Sad, 2008, strana 22. (Citat: „Dragutin je od mađarskog kralja dobio na upravu Mačvu, Usoru, Soli, Srem i Beograd.")
- ↑ Miomir Filipović, Tri cara i trideset i jedan kralj srpskog naroda, Čikago, 1992, strana 35. (Citat: "...dobio je od mađarskog kralja... Mačvu sa Beogradom, severoistočnu Bosnu, Srem i rudnik Srebrenicu. Sve se to zvala Sremska Kraljevina. Delila se na ovostrani i onostrani Srem. Granica između ova dva dela je bila reka Sava.")
- ↑ [1]
- ↑ Sima M. Ćirković, Srbi među evropskim narodima, Beograd, 2004, strane 53-54.
