Hamlet (film, 1996)

William Shakespeare'in 16. yüzyılda yazdığı aynı adlı trajik oyunundan Kenneth Branagh'ın senaryosunu yazıp yönettiği filmin başrolünde de yine Branagh oynamıştır. Branagh'ın Danimarka Prensi Hamlet'i canlandırdığı bu 4 saatlik prodüksiyonda aralarında Richard Attenborough, Julie Christie, Billy Crystal, Judi Dench, Gérard Depardieu, Charlton Heston, John Mills, Robin Williams, Kate Winslet, John Gielgud, Derek Jacobi, Nicholas Farrell ve Jack Lemmon'ın da olduğu, çoğunluğu İngiliz ve Amerikan sinemasından onlarca seçkin ve ünlü oyuncu rol almıştır. John Mills, Judi Dench, John Gielgud ve Derek Jacobi gibi İngiliz kökenli olanları birer usta Shakespeare oyuncularıyken, Robin Williams, Charlton Heston, Billy Crystal ve Jack Lemmon gibi Amerikalı oyuncular daha önce hiç Shakespeare oynamamışlardı. Yönetmen Branagh ise sinemaya tiyatrodan geçmiştir ve başarılı Shakespeare uyarlamalarıyla tanınır.

Kenneth Branagh'ın bu uyarlamasına gelinceye kadar Hamlet en az 21 kez sinemaya aktarılmıştı, ancak bu filmi diğerlerinden farklı kılan en önemli özelliği Shakespeare'in özgün metninin hiç değiştirilmeden veya kısaltılmadan olduğu gibi kullanılmış olmasıdır.^[1] Film bu nedenle standart sinema filmlerine oranla çok uzundur (242 dakika), zira Shakespeare'in Hamlet trajedisi de onun en uzun eseriydi.^[2]

Filmin bir başka özelliği de konunun 16. yüzyıldan 19. yüzyıla taşınmış olmasıdır. Hamlet trajedisinin bu sadık uyarlamasında da özgün oyunda olduğu gibi, Danimarka Prensi Hamlet, Kral olan babasının ölümü üzerine Almanya'daki eğitimini yarım bırakarak ülkesine döner, çok kısa bir süre sonra da pek sevmediği amcası annesiyle evlenerek Kral olur. Bir gece Hamlet'e gözüken babasının hayaleti kendisini karısı ve kardeşinin öldürdüğünü söyler. Hamlet intikam duyguları içinde öç alma planları kurarken kendisine deli süsü verir. Bu edebiyat/sinema tarihinin en karmaşık entrikasında dört saat boyunca ilginç bir intikam motifi işlenir.

Film genelde üstün yapımların çekimlerinde kullanılan yüksek tanımlamalı Panavision Super 70 tekniği ile çekildi. Filmin 70 mm'lik baskılarında 6 kanallı ses kuşağı mevcuttu. 17 milyon dolar bütçesi olan "Hamlet" aynı zamanda David Lean'in 1970'te yönettiği "İrlandalı Kız" (Ryan's Daughter) filminden beri Birleşik Krallık'ta 70 mm'lik geniş formatta çekilmiş ilk film olma özelliğini de taşıyor.^[3]

1997 yılında Cannes Film Festivali'nin "Resmi Bölümü"'nde gösterilen "Hamlet", aynı yıl "En iyi uyarlama senaryo", "en iyi sanat yönetimi ve dekor", "en iyi kostüm" ve "en iyi müzik" dallarında olmak üzere tam 4 dalda Oscar'a aday gösterildi. Ayrıca çeşitli yarışmalarda 6 ödül kazandı.

• Filmin bir bölümü Marlborough Dükü'nün sahibi olduğu Blenheim Sarayı'nda çekilmiştir. Kenneth Branagh filmde Dük'e de küçüçük bir rol vermiştir, Dük Fortinbras'ın Generali rolünde kısa bir süre gözükür.^[4]
• 4 saat süren kesintisiz versiyonunun yanı sıra filmin bir de 2,5 saat süren kısa versiyonu eş zamanlı olarak sinemalara dağıtılmıştı. Uzun versiyon belli başlı merkezlere verilirken kısa versiyon daha geniş biçimde dağıtılmıştı. Kısa versiyona gelen olumsuz tepkiler üzerine Castle Rock şirketi ABD'de kısa versiyonları geri çekti ve tüm ülkeye 4 saatlik versiyonları dağıttı.^[5]
• Hamlet bir kez de 1977 yılında Metin Erksan tarafından sinemaya aktarılmıştı. İntikam Meleği - Kadın Hamlet adlı bu filmde Hamlet'i Fatma Girik canlandırıyordu,^[6] ve o zaman basında çıkan yazılarda Girik'in sinema tarihinin tek kadın Hamlet'i unvanını aldığı söylenmişti. Oysa 1920 tarihli sessiz Alman filmi Hamlet'de Danimarka Prensi Hamlet'i Danimarkalı kadın oyuncu Asta Nielsen canlandırmıştı.^[7][8]

• IMDb'de Hamlet
• allmovie.com'da "Hamlet"17 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Roger Ebert'in eleştirisi29 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.