Kaynarca

Kaynarca ilçesi, Kocaeli yarımadasının doğu uzantısında, Sakarya Vâdisi ile Karadeniz Bölgesi arasında yer almaktadır. Bu bölgenin târihi Bitinya Krallığı ile başlar. MÖ 307-304 sonrası ile Pontus Krallığı, Roma ve Bizans egemenliğine kadar uzanmaktadır. 1299 yılında Söğüt dolaylarında Osmanlı Beyliği'ni kuran Osman Gazi Karadeniz Bölgesi'ne kadar olan yörenin Osmanlı Beyliği'ne katılması görevini Akça Koca ve Konur Alp Beylere verir. Akçakoca Bey'i bu yöreyi 1308-1371 yılları arasında tümüyle Osmanlı Beyliği topraklarına katar.

Kaynarca'nın kesin kurtuluş tarihi bilinmemektedir; Hoca köy adıyla anılan köyün daha sonra Şeyhler adını alarak nahiye olduğu 1288-1827 târihli tapu kayıtlarından anlaşılmaktadır. 1899'da meydana gelen büyük bir yangın sonucu devlet daireleri önce Şeyh Tımarı köyüne (1889-1909), sonra Kavacık Çorlar Köyü'ne (1909-1917) taşınır. 1917'de tekrar nahiye olarak teşkilatlanan Şeyhler, 25 Mart 1920'de Yunan işgaline uğramış ve 16 Nisan 1921'de geri alınmıştır. 2. kez 30 Nisan 1921'de işgale uğramış ve 3 Mayıs 1921'de Türk güçlerince işgalden kurtarılmıştır. 1922 yılında ikinci kez büyük bir yangın geçirerek 1922-1925 yılları arasında Topçu (Büyükkaynarca) Köyü'ne nakledilmiştir. Önce Kocaeli'ne bağlı olan Şeyhler 1868'de Kandıra'nın bir ilçesi olması üzerine Kandıra'ya bağlanmıştır. 1 Nisan 1959 yılına kadar Kandıra'nın bir bucağı olarak kalmıştır. 1 Nisan 1959'da 7033 Sayılı kanuna göre Kaynarca adıyla ilçe olmuş ve 21 Ocak 1966 tarih ve 714 sayılı kanunla Sakarya iline bağlanmıştır.

Kaynarca ilçesi Sakarya ilinin kuzeybatısında yer alır. Doğuda; Karasu, batıda; Kocaeli'ye bağlı Kandıra ilçesi, güneyde; Adapazarı ve kuzeyde Karadeniz ile çevrilidir.

• İl merkezine uzaklığı 30 km'dir.
• Yüzölçümü 360,27 km²'dir.
• İlçe merkezinin denizden yüksekliği 50 metredir.
• Genel olarak engebeli ve dalgalı bir arazi yapısına sahiptir. En yüksek yeri 353 metre ile Oflak Dağı'dır.

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

İlçenin ekonomisi tarıma dayalıdır. Halkın başlıca geçim kaynakları tarım ve hayvancılıktır. Son yıllarda kümes hayvancılığında büyük aşama kaydedilmiştir. Küçük çapta sanat ve ticaret faaliyetleri de olduğu görülmektedir. İlçede 4181 hane vardır. 3956 aile çiftçilikle uğraşmaktadır. İlçede Esnaf ve Sanatkarlar Kooperatifi'nin şubesi vardır. Çiftçi ve esnafı destekleyecek Ziraat Odası'nın yanı sıra Ziraat Bankası, Kaynarca İlçesi Köylere Hizmet Götürme Birliği, Tarım Kredi Kooperatifi ve Pancar Bölge Şefliği bulunmaktadır. İlçede tarıma elverişli arazi toplamı 19875 dekar olup, bu miktar ilçe yüzölçümünün %54,91'dir. Bu arazilerin %20'si sulanabilir arazi niteliğinde olup, iklim elverdiğinde her türlü tarım yapılabilir. Ayrıca 3148,4 hektar fındıklık vardır. Geriye kalan %25 orta vasıfta, %9,917'si de düşük vasıflı kıraç ve meyilli arazidir.

Tarım arazisinin fazla olmasının yanı sıra hayvancılığa da gereken önem verilmektedir. Hayvancılık oldukça gelişmiştir. 3956 çiftçi ailesinin tamamı hayvancılıkla iştigal etmektedir. Ayrıca 165 çiftçi ise projeli hayvan besiciliği yapmaktadır. Süt inek besiciliği hızla yaygınlaşmıştır. Süt verimi yüksek Holstein Irkı İnek yönünde ıslah çalışmaları devam etmektedir. Süt inekçiliğinin %90'ı Holstein ırkıdır. 16995 adet büyükbaş hayvanın 10620 adeti süt ineğidir. Son yıllarda Broiler Tavuk işletmeciliği ilçede gelişmiştir. Burada 525 faal kümes, 200 adet de faal olmayan kümes vardır.

Taşoluk Köyü'nde eski dönemlerden kalma bir mağara vardır. Kanlı Pınar, mağaranın sağ tarafında yer alır. Rivayetlere göre İstiklal Savaşı sırasında yorulan ve susayan Türk askerleri su ihtiyaçlarını buradan temin etmişlerdir. Düşman kuvvetleri bu suyu bulunca burada pusuya yatmışlar. Yorulan askerler biraz dinlenmek ve susuzluklarını gidermek için bu pınarın başına gelmişler. Pusuya yatan işgal gücü askerleri bir anda ortaya çıkıp orada bulunan Türk askerlerini öldürmüşlerdir bu nedenle kanlı pınar olarak adlandırılmıştır.

Topçu Köyü'nün Büyükkaynarca Mahallesi'nde bulunan cami, bölgedeki en eski Osmanlı eseridir.

1486 yılında, Fatih Sultan Mehmet Han'ın mimarlarından ve Sultan II. Beyazıt'ın Kıssahanı; Muslihiddin Mustafa bin Cüneyd tarafından yaptırıldığı Vakıflar Genel Müdürlüğü Arşivi, 1767 numaralı defterde yer alan H. 902 (M.1486) tarihli vakfiyeden anlaşılmaktadır.

Erken Osmanlı Dönemi Mimarisi özelliği olarak, Çantı sistemiyle inşa edilmiş ender örneklerden biridir.

Karadeniz'e 700 m. uzaklıktaki bu gölün çevresi bütünüyle dişbudak ormanlarıyla çevrilidir. Ağaçlar yer yer gölün bataklık kesimlerine sokulmaktadır. Buralarda sülün, çulluk ve yaban ördeği gibi hayvanlar yaşamaktadır. Yaban gölü koruma altına alınıp balık avlanmanın da yasak olduğu gözlenmektedir. Gölde yaklaşık 320 çeşit yabani hayvan barınmaktadır.

İlköğretim hizmetleri ilçenin her tarafında yaygınlaşmış olup, bütün köylerinde ilköğretim okulu mevcuttur. Halk ta son yıllarda eğitime önem vermekte olup, yüksek okullarda okuyan öğrenci sayısında büyük oranda artış olmuştur. İlçede okur yazarlık oranı %97'dir. İlçede 1 üniversite (Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi), 1 genel lise, 1 çok programlı lise, 1 imam hatip lisesi, 1 endüstri meslek lisesi, 2 ilkokul, köylerde 26 ilkokul faaliyet göstermektedir.

• Kaynarca kaymakamlığı 23 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.