Ladin

Ladin
Ladin
	Picea pungens
Biyolojik sınıflandırma
Âlem:	Plantae
Şube:	Tracheophyta
Sınıf:	Pinopsida
Takım:	Pinales
Familya:	Pinaceae
Cins:	Picea; A.Dietr., Fl. Berlin 2: 794 (1824).
Türler
	metne bakınız. Vikitür'de Picea ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.;

Ladin (Picea), çamgiller (Pinaceae) familyasının Picea cinsinden Kuzey yarıkürenin ılıman ve soğuk bölgelerinde yayılış gösteren ağaç türlerinin ortak adı.

Boyu 40–50 m'ye kadar ulaşabilir. İğne yaprakları kısa, sivri uçlu ve kesitli dört köşedir. Olgunlaşmış kozalağının pulları dağılmaz.

Picea, Piceoideae alt familyasındaki tek cinstir.^[1]

Sınıflandırma

Seksiyon Picea

Avrupa ladini (Picea abies) Avrupa.
Dragon ladini (Picea asperata) Doğu Çin.
Kore ladini (Picea koraiensis) Kore, Kuzey Çin.
Koyama ladini (Picea koyamae) Japonya.
Meyer ladini (Picea meyeri) Kuzey Çin.
Yushan ladini (Picea morrisonicola) Tayvan.
Wilson ladini (Picea wilsonii) Doğu Çin.
Sibirya ladini (Picea obovata) Kuzey İskandinavya, Sibirya.
Schrenk ladini (Picea schrenkiana) Asya.
Himalaya ladini (Picea smithiana) Doğu Himalaya.
Alp ladini (Picea alpestris) Avrupa
Doğu ladini (Picea orientalis) Kafkaslar, Kuzey Türkiye.
Maximowiczii ladini (Picea maximowiczii) Japonya.
Picea torano. Japonya.
Veitch ladini (Picea neoveitchii) Kuzeybatı Çin.
Martinez ladini (Picea martinezii) Kuzey Meksika.
Chihuahua ladini (Picea chihuahuana) Kuzeybatı Meksika

Seksiyon Omorika

Brewer ladini (Picea breweriana) Klamath Dağları, Kuzey Amerika; endemiktir.
Sargent ladini (Picea brachytyla) Güneybatı Çin.
Picea farreri. Kuzey Burma, Güneybatı Çin.
Balkan ladini (Picea omorika) Balkanlar; endemik.
Kara ladin (Picea mariana) Kuzey Amerika Alaska taygalarında.
Kırmızı ladin (Picea rubens) Kuzey Amerika.
Sakhalin ladini (Picea glehnii) Kuzey Japonya, Sakhalin.
Picea bicolor. Japonya.
Mor ladin (Picea purpurea) Batı Çin.
Balfour ladini (Picea balfouriana) Batı Çin.
Likiang ladini (Picea likiangensis) Güneybatı Çin.
Sikkim ladini (Picea spinulosa) Doğu Himalaya.

Seksiyon Casicta

Ak ladin (Picea glauca) Kuzey Amerika'nın kuzeyi.
Engelmann ladini (Picea engelmannii) Kuzey Amerika'nın batı dağları.
Sitka ladini (Picea sitchensis) Pasifik kıyıları, Kuzey Amerika.
Jezo ladini (Picea jezoensis) Kuzey Asya, Japonya.
Mavi ladin (Picea pungens) Kayalık dağları, Kuzey Amerika.

Galeri

Brewer ladini (Picea breweriana)

Kullanımları

Kereste

P. abies tahtası

Ladin, genellikle Kuzey Amerika kerestesi, SPF (ladin, çam, köknar) ve akağaç (ladin ağacının toplu adı) dahil olmak üzere birkaç farklı adla anılan yapı kerestesi olarak kullanışlıdır.^[2] Ladin ağacı, genel inşaat işleri ve sandıklardan ahşap uçaklarda son derece özel kullanımlara kadar birçok amaç için kullanılır.^[3] Wright kardeşler'in ilk uçağı olan Flyer ladin ağacından yapılmıştır.^[4]

Bu türün tomrukçuluktan sonra böceklere veya çürümeye karşı dayanıklılık özelliği olmadığından, genellikle inşaat amaçlı olarak yalnızca iç mekan kullanımında (örneğin, iç mekan alçıpan çerçeveleme) tavsiye edilir. Ladin ağacının açıkta bırakıldığında maruz kaldığı iklim tipine bağlı olarak 12–18 aydan fazla dayanması beklenemez.^[5]

Kağıt hamuru

Ladin, dayanıklı kağıt yapmak için birbirine bağlanan uzun ağaç lifleri olduğundan, kağıt yapımında en önemli ağaçlardan biridir. Lifleri ince duvarlıdır ve kuruduktan sonra ince bantlara çöker. Ladinler, kolayca ağartılır olduğundan mekanik hamurlaştırmada kullanılır. Kuzey çamlarıyla birlikte, Northern bleached softwood kraft (NBSK) kağıdı yapmak için kuzey ladinleri çok yaygın kullanılır. Ladin ağaçları ağaç hamuru için geniş alanlara ekilir.

Gıda ve ilaç

Şeffaf cam şişede ladin (Picea mariana) esansiyel yağı

Birçok ladin ağacının taze filizleri doğal C vitamini kaynağıdır.^[6] Kaptan Cook, mürettebatın iskorbüt hastalığına yakalanmaması için deniz yolculukları sırasında alkollü şeker esanslı ladin birası yapmıştı.^[7]^[8] Yapraklar ve dallar veya uçucu yağlar, ladin birası yapmak için kullanılır.

Finlandiya'da genç ladin tomurcukları bazen baharat olarak kullanılır veya ladin tomurcuk şurubu yapmak için şekerle kaynatılır.^[9]^[10] Hayatta kalmaya çalışıldığı durumlarda ladin iğneleri doğrudan yutulabilir veya kaynatılarak çay haline getirilebilir. Bu, büyük miktarda C vitamininin yerini geçet. Ayrıca su, ladin iğnelerinde depolanarak alternatif bir hidrasyon yöntemi sağlar. Ladin, et tek gıda kaynağı olduğunda iskorbüt önleyici olarak kullanılabilir.

Dış bağlantılar

Picea orientalis 5 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Çamgiller familyasına ait cinsler

Kaynakça

^ "Picea (spruce) description". www.conifers.org. 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2024.
^ "17 Different Types of Pine Wood". Home Stratosphere (İngilizce). 7 Eylül 2021. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2022.
^ LaFalce, Ben (24 Eylül 2019). "Types of Wood: Guide to Choose the Best for Your Furniture". Octane Seating (İngilizce). 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2022.
^ "Milestones of Flight - 1903 Wright Flyer". Smithsonian National Air and Space Museum. 28 Nisan 2016. 5 Nisan 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2016.
^ "Picea Genus (spruce)". American Conifer Society. American Conifer Society. 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2019.
^ "Tree Book - Sitka spruce (Picea sitchensis)". British Columbia Ministry of Forests, Lands and Natural Resource Operations. 11 Mayıs 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2006.
^ Crellin, J. K. (2004). A social history of medicines in the twentieth century: to be taken three times a day. New York: Pharmaceutical Products Press. s. 39. ISBN 978-0789018441.
^ Stubbs, Brett J. (June 2003). "Captain Cook's beer: the antiscorbutic use of malt and beer in late 18th century sea voyages". Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition. 12 (2): 129-137. PMID 12810402.
^ "Kadoksissa ollut juomaresepti löytyi – kuusenkerkästä tehdään muutakin kuin siirappia". Yle Uutiset (Fince). 6 Haziran 2016. 6 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.
^ Jyske T, Järvenpää E, Kunnas S, Sarjala T, Raitanen JE, Mäki M, Pastell H, Korpinen R, Kaseva J, Tupasela T (2020). "Sprouts and Needles of Norway Spruce (Picea abies (L.) Karst.) as Nordic Specialty-Consumer Acceptance, Stability of Nutrients, and Bioactivities during Storage". Molecules. 25 (18): 4187. doi:10.3390/molecules25184187  . PMC 7570650 $2. PMID 32932686.

[1] "Picea (spruce) description". www.conifers.org. 14 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2024.

[2] "17 Different Types of Pine Wood". Home Stratosphere (İngilizce). 7 Eylül 2021. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2022.

[3] LaFalce, Ben (24 Eylül 2019). "Types of Wood: Guide to Choose the Best for Your Furniture". Octane Seating (İngilizce). 8 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2022.

[4] "Milestones of Flight - 1903 Wright Flyer". Smithsonian National Air and Space Museum. 28 Nisan 2016. 5 Nisan 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2016.

[5] "Picea Genus (spruce)". American Conifer Society. American Conifer Society. 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2019.

[6] "Tree Book - Sitka spruce (Picea sitchensis)". British Columbia Ministry of Forests, Lands and Natural Resource Operations. 11 Mayıs 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2006.

[7] Crellin, J. K. (2004). A social history of medicines in the twentieth century: to be taken three times a day. New York: Pharmaceutical Products Press. s. 39. ISBN 978-0789018441.

[8] Stubbs, Brett J. (June 2003). "Captain Cook's beer: the antiscorbutic use of malt and beer in late 18th century sea voyages". Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition. 12 (2): 129-137. PMID 12810402.

[9] "Kadoksissa ollut juomaresepti löytyi – kuusenkerkästä tehdään muutakin kuin siirappia". Yle Uutiset (Fince). 6 Haziran 2016. 6 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2021.

[10] Jyske T, Järvenpää E, Kunnas S, Sarjala T, Raitanen JE, Mäki M, Pastell H, Korpinen R, Kaseva J, Tupasela T (2020). "Sprouts and Needles of Norway Spruce (Picea abies (L.) Karst.) as Nordic Specialty-Consumer Acceptance, Stability of Nutrients, and Bioactivities during Storage". Molecules. 25 (18): 4187. doi:10.3390/molecules25184187  . PMC 7570650 $2. PMID 32932686.

[1]