Sobad

Sobad oma kaik omblendtegesed, kudambid ristit paneb ičheze. Sobad oleldas kanghaspäi, šaržaspäi, nahkaspäi da karvaspäi. Ristit paneb sobid kaičemha ičeze hibjad ümbrišton pahan valatoitusespäi (sän arvoimižed, gavedid, toksižed substancijad). Mugažo estetine funkcii om sobil, se sädab ristitun mel'kuvad (imidž), i sen tagut kactas hänen kundaližiš roliš.

Čomitesed, aksessuarad, sugitez da makijaž ližatas sobihe (naižiden päazjas).

Aigaližen Keskaigan evropalaižiden sobiden stil' muštatab Rahvahiden Suren sirdmižen aigan polhe. Ne oliba karvakahad da nahkaižed vihmsobad, kaičendsobiden nahkaižed da luižed elementad, primitivižed kengäd da hatrad štanoiden täht. Pit'kad da lühüdad tunikad, kudambid sobdäs ühten toižhe; vihmsobad nahkoišpäi vai ombletud kanghan teroišpäi, ühthesidoihe niid čomitadud vai ei rihmoil. Štanad oliba lühüdad pol'vihesai (vai kombuihesai); pit'kad kingitadud hatril kindrile vai ottud nahkaižil čulkil.

Jumalankodikundan valdoičendan pord märiči keskaigaižen ristitun elonmahtust da kundan socialižid röunoid. Ristankandajiden mänendad (1095-1270) abutiba Päivnouzmman modan levigandusele Evropadme. Sobiden tegimišt oli primitivine da goll', sen tagut tehmine oli unificiruidud. Sidä vaste, soban mülü da suruded oliba sured, znamasižed. Ricariden turnirad sünduiba «rodun» kostümid. Ned oliba kirjavikš, asimmetrižiden kuvidenke, turniriden ekipiruindan mödhe (somused, štandartad, rodunznamad, heboiden poponad).

XIX. voz'sadal purumašinad da elektrust sädihe, sen tagut manufakturoiden tehnologijad saiba ut korktut. Vl 1790 Žozef Mari Žakkar sädi ühtennimižiden staviden, se lujeni poimetišen tarkoiktust da kanghiden tehmižen pigut. Mašinoil ratud sobad tegihe odvaks kaikiden ristituiden täht. Edel sidä sobad jämedan ümbriradmižen materiališpäi dominiruiba, a sobid hoikiš materiališpäi vaiše aristokratad da elokahad ristitud panihe. Necil pordolpäi nügüdläižed sobiden tipad tuliba meihepäi: hibjan kabardajad sobad, lühüdan hijamanke, kezaližed da tal'veližed, muzevan mujun kanghišpäi. Sanitariž-gigijenižiden da ekonomižiden arvoimižiden paremboičend vei sihe azjaha, miše Evropan da Pohjoižamerikan ristituiden enambuz paneškanzi alembaižid sobid.

Nece jaguz om sätud openduzkirjoiden^[1][2] mödhe.

Nened sobad oma pidamha kundaližiš sijiš da kodiš tobjimalaz.

Alajagadas toižendoikš:

• Kodihine — komfortižed funkcionaližed sobad panemha joudjal aigal.
• Jogapäiväline — lähtemha kodišpäi — radole (voib olda dress kod), adivoihe, aigtegoile. Se pidab kožuda situacijha, ristitun mel'kuvad formiruib.
• Tulemha — sobad üläihastusen, vasthaotandan, praznikan, pühänikan täht. Sättub dress kodale.
• Kacumha — erazvuiččed sobad edestusen, lavastusen täht (cirk, teatr, kino). Nened sädod sätas akt'oran mel'kuvad.
• Lebaidamha — matkadajiden, mecnikoiden, ongitajiden täht.

Etnižed sobad voidas olda jogapäiväižikš, tulemha, veroid panemha eloho. Mugoižed sobad kaitas rahvahansädoiden veroid.

Sportsobiden sädamižen aigan kactas nenihe arvoimižihe da tedoihe: ergonomik, madal lämuz, kastumatomuz, lujetud higostund, satatesenvastaižuz da toižed kaičendmahtused.

Erasiden sarakoiden radnikad pandas sobid lujetud kaičendmahtusenke: tegimišt, maižanduz, medicin, transport. Mugoižed sobad kaitas ristituid varuližiš satatesišpäi kožumatomiš arvoimižiš. Sobad oma pölünvastaižed da redunvastaižed.

Uniform om märitud büdžetorganizacijoiden radnikoiden da valdkundmehiden täht.

Lühenduz	Lühendusen augotižlibund	Vepsän znamoičend	Mužiksuruded (Venäma)	Naižsuruded (Venäma)
XS	eXtra Small	Lujas pen'	44	42
S	Small	Pen'	46	44
M	Medium	Keskmäine	49	46
L	Large	Sur'	50	48
XL	eXtra Large	Lujas sur'	52	50
XXL	eXtra eXtra Large	Lujas-lujas sur'	54-56	52
XXXL			58-60	54

• Ala opete ühtel kädel kudomaha paidad.
• Mez' ei voi olda sobita.
• Miččed oma kadjad, ka mugoi räcin-ki. (mitte mužik, mugoine ak-ki)
• Miččed radod, mugomad sobad-ki.
• Pen't reigud ed kohenda, sur' linneb — ka tacid. (pidab tehta aigaižel, ičeze aigal)
• Sömäta joksed läbi pöudos, a alasti ei sa.
• Äipäiv sanui: minun täht soba hot' kulu da puhtaz. Stroičanpäiv sanui: a minun täht soba hot' pautnasine da uz'.

• Pen' Makaraine kaikid sobitab. (negl)

• Rahvahansädod
• Modaižed sobad
• Omblendtegesiden palad

1. ↑ Силаева М.А. Пошив изделий по индивидуальным заказам: учебник для начального профобразования. 7-е изд., перераб. — М.: ИЦ Академия, 2012. — Lp. 6. ISBN 978-5-7695-5673-9. (ven.)
2. ↑ Радченко И.А. Основы конструирования и моделирования одежды: учебник для начального профобразования. 1-е изд. — М.: ИЦ Академия, 2012. — Lp. 11. ISBN 978-5-7695-8444-2. (ven.)

• Vepsläižiden veroližed sobad finnougoria.ru-saital. (ven.)
• Praznikan kävel'tihe hüviš sobiš // Vepsän kelen korpus. — #54.
• Kut eduu sobad pestihe // Vepsän kelen korpus. — #11.
• Kut sobad sul'čtas // Vepsän kelen korpus. — #107.

L • D • R Pähižed
Päižed	Beisbolkepuk • Beret • Furašk • Kasuk • Kepuk • Kolpak • Käreg vai Kärind • Paik (Setk — läm' paik) • Sportšapuk • Šapuk • Šläp • Šlöm
Toižed	Bumagasine šapuk • Cilindr • Čadr • Fesk • Kukkel' • Monomahan šapuk • Sorok • Šapuk kül'bmähäs

L • D • R Sobad
Pälembaižed sobad	Balafon vai Halat • Kauhtan vai Kauhtanaine • Kitel' • Kurta (Nahkkurta) • Litnik • Pal't • Pol'š (Bizitk • Kazačk) • Šaržanik • Šenel' vai Šinel' • Vihmsoba • Villpaid (Džemper • Pulover)
Tal'vsobad	Alaižed vai Alad vai Kindhad • Kaglpaik • Kombinezon • Pövu (Štofnik — štof-kanghal kreptüd naižiden) • Sor'mikod • Tulup
Alasobad	Alaštanad • Čulkad • Jupk • Kadjad • Kolgotad vai Čuukštanad • Kombčuukad • Maik • Noskad • Paid (Öpaid) • Pal'tošk • Perskenaluine • Plat'kö • Räcin (Öräcin) • Šortad vai Lühüdad štanad • T-paid • Treko vai Triko • Ujundštanad

L • D • R Kengäd
Päižed	Bašmakod (Kotad — naižiden nahkaižed) • Cibletad • Kan'gad vai Villakod vai Valencad • Kezakengäd • Kodikengäd • Kolušad • Krosskengäd • Sapkad (Kinžud • Krükad • Upakod) • Sportkengäd • Suks'kengäd • Tuflid
Toižed	Bahilad • Botad • Botfortad • Kengäd metalližen nenanke • Kirzsapkad • Mectuzsapkad • Mägisuks'kengäd • Pol'sapkad (Kämbud — naižiden tohesižed) • Puantad • Pujaugad • Räzinsapkad • Sapkad kedespäi • Štargud (figurštargud • hokkeištargud) • Virzud vai Stupnäd (Upud • Opotkad)
Kengiden palad	Hatrad • Kal'žud • Kaputad • Kengänpohj (Kabluk vai Kand) • Koukuine • Paik • Putuz vai Sauptuz • Rihmad vai Paglaižed vai Kadvoižed • Südäinpohj • Špilk

L • D • R Soban aksessuarad
Päižed	Bistrid vai Borkaižed vai Busad vai Kaglused • Fartug vai Ezipaik • Kaglpaik • Kol'je vai Kaglčomitez • Nabornik • Očkad • Sebapaik
Čomitesed pän täht	Diadem • Kik • Kokošnik • Kurtuhkad vai Korvripked vai Usnikad • Kaolin • Mask • Tegotukad • Venc (Krasot — neičeižen päs lentoišpäi, änikoišpäi) • Verk hibusiden täht • Änikpal'mik

L • D • R Soban palad da materialad
Palad	Gripk • Hardüz vai Seba • Hijamsaupked vai Käduzputused • Hijamsu vai Käduz • Irdhijam • Korman • Kukkel' • Lebe • Nübläd • Putused vai Sauptused vai Koukuižed • Sebanpä
Materialad	Karv • Kevlar • Nahk • Poliester • Puvillkangaz vai Bumag (kangaz) • Pölvazkangaz • Satin • Šuukkangaz • Villkangaz (Vate) • Viskoz