sandbox
piaskownica
Wariant rozgrywki (bądź dominanta konstrukcyjna gry w ogóle), w którym poczynania gracza nie są wyznaczane i limitowane przez fabułę – ta, o ile istnieje, funkcjonuje jako wątek spinający zbiór zadań, które gracz może podejmować lub porzucać wedle uznania. Sandbox umożliwia m.in. swobodną eksplorację terenu, poświęcanie się pobocznym aktywnościom pokroju kolekcjonowania znajdziek, a często nawet dowolne manipulowanie elementami wirtualnego świata. Zależnie od gry, tryb piaskownicy może nosić różne nazwy, w tym chociażby „open-world” lub „free game”.
Pojęcie sandboksowości jest znane i wykorzystywane w grach wideo mniej więcej od lat 90. XX wieku. Jedno z pierwszych masowych zastosowań tego terminu dotyczy popularnych wtedy strategii symulacyjno-ekonomiczne. W SimCity, RollerCoaster Tycoon czy Zoo Tycoon tryb piaskownicy umożliwiał rozbudowywanie swojego miasta lub parku rozrywki bez narzuconego celu oraz ograniczeń czasowych czy finansowych.
Pojęcie sandboksowości do powszechnego obiegu wprowadziła trzecia odsłona serii Grand Theft Auto, gdzie obok wątku głównego gracze mogli po raz pierwszy w takiej skali poświęcić się wykonywaniu całej masy aktywności pobocznych czy też zwyczajnej eksploracji i odkrywaniu wszystkich tajemnic wirtualnego miasta. Obecnie sandboksowość stała się jednym z kluczowych elementów większości liczących się produkcji z otwartym światem i dziś praktycznie trudno wyobrazić sobie grę akcji czy RPG-a całkowicie pozbawionego tego elementu rozgrywki.
Przykłady gier z opcją rozgrywki typu sandbox: seria Assassin's Creed, SimCity (1989), Minecraft (2011).