Dr Kaja Prystupa-Rządca: – Wprowadzenie nowych przepisów ogranicza elastyczność i atrakcyjność pracy zdalnej. Wprowadzono różne narzędzia kontroli pracownika pod względem jego fizycznej obecności w pracy. Samo stawienie się pracownika w biurze nie stanowi wartości dla pracodawcy. Liczy się jakość i efektywność wykonanej pracy.
– Zgodnie z obecnymi przepisami pracownik potrzebuje podać miejsce, z którego będzie wykonywał pracę zdalną i chcąc je zmienić, musi za każdym razem poinformować pracodawcę. Zatem nie można jednego dnia pracować z kawiarni, drugiego z parku, a trzeciego z domu – bez informowania o tym pracodawcy.
Międzynarodowe badanie „State of Remote Work" przeprowadzone przez Buffer pokazuje, że dwie największe zalety pracy zdalnej dla pracowników to większa elastyczność w sposobie spędzenia czasu (67 proc.) oraz elastyczność w wyborze miejsca pracy (62 proc.). Obecne rozporządzenia utrudniają pełne wykorzystanie tych korzyści.
Ponadto, zgodnie z prawem, w regulaminie pracy zdalnej należy zawrzeć informację na temat potencjalnej kontroli pracownika, w trakcie wykonywania pracy zdalnej. To istotny cios w budowanie zaufania na linii pracownik-pracodawca. Z badań European Social Survey wynika, że Polska należy do krajów o najniższym poziomie zaufania w Europie. Te przepisy tylko potwierdzają te wyniki. Jedynie 16 proc. Polaków wierzy, że inni mają dobre intencje. Stwierdzenie „kontrola jest najwyższą formą zaufania" jest bardzo błędne. Nadmierna, nieuzasadniona kontrola zabija zaufanie. Jego niski poziom osłabia zaangażowanie i w efekcie obniża wyniki finansowe firmy.
Prof. Alex Edmans z London Business School wykazał, że firmy o kulturze wysokiego zaufania z listy Fortune 1000 mają dwukrotnie większe zwroty z rynku akcji niż pozostałe firmy na rynku.
Dodatkowo, różne publikacje naukowe wskazują, że przestrzeń pracy wpływa na poziom naszej kreatywności. A przełamanie rutyny pracy jest korzystne dla zaangażowania i produktywności.
– Z korzystnych rozwiązań, które zostały wprowadzone w kwietniu 2023 roku, jest okazjonalna praca zdalna w wymiarze maksymalnie 24 dni w roku. Takie rozwiązanie daje pewną furtkę dla zwolenników pracy spoza biura. Dzięki temu, w pewnych sytuacjach życiowych możemy pracować z domu, a nie brać dzień wolny. Z zagrożeń, jakie potencjalnie widzę, po pierwsze jest małe zainteresowanie pracodawcy takim rozwiązaniem. Po drugie, nadużywanie przez pracowników pracy zdalnej okazjonalnej w przypadku choroby. Polacy mało dbają o higienę pracy i własne zdrowie. Choroba wymaga regeneracji, a nie siedzenia na siłę przy komputerze i załatwiania spraw służbowych.
– W przepisach zabrakło regulacji, które wsparłyby pracowników w oddzieleniu życia zawodowego od prywatnego, takich jak na przykład zakaz komunikacji mailowej lub telefonicznej po wyznaczonych godzinach pracy. W efekcie pracownicy często pozostają w gotowości do pracy, jak długo „są na nogach". Mimo że prawo mówi jasno o 11-godzinnym nieprzerwanym odpoczynku dobowym dla każdego pracownika, w praktyce wiele osób ma po 5-6 godzin przerwy, ponieważ wtedy śpi i nie odbiera poczty na swoim telefonie. Według badań STADA Health Report 2022 aż 26 proc. Polaków jest na granicy wypalenia zawodowego. To jeden z najgorszych wyników w Europie. Skutek kultury ciągłej dostępności.
– Z jednej strony, pracownicy, którzy wypracowali takie nawyki pracy. Z drugiej zaś wina leży po stronie przełożonych, którzy albo nie reagują na działania pracowników, albo wręcz ich oczekują.
– Doszło wiele pracy dla działów HR, między innymi wprowadzenie regulaminów, zbieranie oświadczeń, prowadzenie ewidencji okazjonalnej pracy zdalnej, a także ewentualnych kontroli. Wszedł również obowiązek zwrotów kosztów za energię oraz usług telekomunikacyjnych w formie ryczałtu.
Dostosowanie wcześniej funkcjonujących zasad pracy zdalnej do wprowadzonego prawa było dużym testem dla kultury organizacyjnej w firmach. Kluczowym aspektem było wdrożenie, a także odpowiedni dialog na temat regulaminów i zachowanie spójności z wartościami organizacji.
Przykładowo: jeżeli firma jako kluczową wartość organizacyjną wskazywała „zaufanie", a potem wprowadziła szczegółowe praktyki kontroli pracowników w pracy zdalnej, to pracownicy odczuli sztuczność i nieprawdziwość promowanych wartości. Z kolei spójność i autentyczność to cechy niezwykle istotne dla najmłodszego pokolenia na rynku pracy. Tacy pracodawcy stracili na atrakcyjności dla młodych i w przyszłości mogą mieć problemy z ich rekrutacją.
– Dla wielu firm i instytucji wprowadzenie prawa o pracy zdalnej było niebywałą okazją do ograniczenia tej formy i przyciągnięcie siłą pracowników do powrotu do biur. Tutaj wraca temat zaufania i przeświadczenia, że „jeżeli widzę, to wiem, że pracuje". W dobie postępującej specjalizacji stanowisk pracy niewielu menedżerów zna się w 100 procentach na pracy, którą zlecają swoim podwładnym. Skupiają się na tym, czy pracownik jest przy stanowisku pracy. Zajmuję się tematem pracy zdalnej od 15 lat jako badaczka, praktyk i konsultantka, i mówię wprost: nie tędy droga!
Temat efektywności w dyskusji na temat pracy z biura versus pracy zdalnej schodzi na dalszy tor. Liczą się efekty, a nie godziny przesiedziane za biurkiem.
Badania Stanforda jeszcze przed pandemią udowadniały, że osoby pracujące z domu są efektywniejsze: w pięć dni pracy realizowały tyle zadań, ile osoby z biura w sześć. Pracując z domu możemy lepiej skupić się na realizacji zadań. Szybciej wchodzimy w stan optymalnego skupienia.
Wiele osób skosztowawszy zalet pracy zdalnej, nie chce rezygnować z tego rozwiązania. 98 proc. badanych w „State of remote work" lubi pracę zdalną i poleca ją innym. Ta forma pozwala w lepszym stopniu zorganizować dla siebie odpowiednie warunki pracy, takie jak poziom hałasu, liczba interakcji czy też wygodny strój.
Pracodawca, który wymusza powrót do biura, przestaje być konkurencyjny. Dodatkowo daje świadectwo niskiego poziomu zaufania do pracownika. Niejednokrotnie przez ostatnie pół roku słyszałam historie, że zarząd firmy z dnia na dzień zmieniał zdanie odnośnie formy pracy zdalnej i w efekcie zwiększała się liczba składanych wypowiedzeń.
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze