Tocze� rumieniowaty uk�adowy (TRU) to po �acinie lupus erythematosus systemicus. "Wilk" w nazwie najpewniej wzi�� si� st�d, �e w dawnych czasach chorym i lekarzom zmiany na ciele kojarzy�y si� z ugryzieniem wilka. W rzeczywisto�ci tocze� rumieniowaty uk�adowy jest przewlek��, wielonarz�dow� chorob� reumatyczn� o pod�o�u immunologicznym.
Tocze� rumieniowaty uk�adowy: kto jest nara�ony?
W grupie ryzyka s� przede wszystkim kobiety w wieku mi�dzy 16 a 55 rokiem �ycia. Choruj� na niego dziesi�� razy cz�ciej ni� m�czy�ni. Przyczyny wyst�powania tocznia nie s� do ko�ca znane, a zr�nicowane objawy znacznie utrudniaj� postawienie w�a�ciwej diagnozy. Tymczasem reumatolodzy twierdz�, �e w miar� normalne funkcjonowanie jest mo�liwe w przypadku chorych wcze�nie i prawid�owo (wed�ug obecnie obowi�zuj�cego wiedzy) leczonych.
Tocze�: objawy
Za wyst�pienie tocznia, podobnie jak w przypadku innych chor�b autoimmunologicznych, odpowiada zaburzenie w obr�bie uk�adu immunologicznego (obronnego, odporno�ciowego). Niestety nadal nie wiadomo, kt�ra ze zmian jest za niego odpowiedzialna, prawdopodobnie ma ona pod�o�e genetyczne. Tocze� najcz�ciej pojawia si� po przebytej infekcji. Organizm, aby zwalczy� zagro�enie, wytwarza przeciwcia�a, a te w skutek uszkodzenia uk�adu immunologicznego niszcz� zdrowe kom�rki np. jednego z uk�ad�w, uszkadzaj�c DNA kom�rek.
Tocze� - rozpoznanie
Dolegliwo�ci towarzysz�ce schorzeniu s� bardzo zr�nicowane. Postawienie diagnozy maj� u�atwi� przygotowane przez Ameryka�skie Towarzystwo Reumatologiczne kryteria. Rozpoznanie minimum czterech z jedenastu poni�szych punkt�w potwierdza tocznia:
- zmiany sk�rne, rumie� przypominaj�cy kszta�tem motyla (w przypadku tocznia rumieniowatego),
- bliznowacenie zmian sk�rnych, rumie� kr��kowy,
- nadwra�liwo�� na �wiat�o s�oneczne,
- nad�erki w jamie ustnej,
- zapalenie lub b�le staw�w,
- zapalenie b�ony �luzowej,
- zmiany w nerkach (bia�ko i niekiedy krew w moczu),
- zaburzenia neuropsychiatryczne (np. napady drgawek),
- zaburzenia hematologiczne (niedokrwisto��, leukopenia, trombocytopenia),
- zaburzenia immunologiczne,
- przeciwcia�a przeciwj�drowe.
Tocze� - kryteria dodatkowe
Przed postawieniem ostatecznej diagnozy korzysta si� z kryteri�w dodatkowych:
- objaw Raynauda (napadowe skurcze r�k, rzadziej st�p; pojawiaj� si� pod wp�ywem silnych emocji, zimna, a czasem bez �adnej przyczyny),
- przerzedzenie w�os�w,
- hiperproteinemia (zwi�kszone st�enie bia�ka we krwi tj. przekraczaj�ce 80 g/l),
- zmiany histopatologiczne w nerkach.
Tocze�: diagnoza
W celu potwierdzenia schorzenia wykonuje si� szereg bada�. Konieczne jest badanie wzroku i badanie laryngologiczne.
Z powodu cz�stych powik�a� (niemal po�owa pacjent�w ma powa�ne problemy z nerkami) ocenia si� stan nie tylko tego narz�du (USG, biobsja), ale te� serca (m.in. EKG, echokardiogram), p�uc (scyntygrafie, testy czynno�ciowe oraz badanie p�ynu op�ucnowego) oraz jamy brzusznej. W czasie stawiania diagnozy lekarz przygl�da si� tak�e uk�adowi wydalniczemu (badanie og�lne moczu, posiew) oraz nerwowemu (EEG, tomografia komputerowa , badania psychiatryczne). U chorego z podejrzeniem tocznia wykonuje si� r�wnie� RTG staw�w i klatki piersiowej.
Tocze� rumieniowaty uk�adowy: leczenie
Tocze� jest chorob� nieuleczaln� i mo�na jedynie z�agodzi� jej przebieg. Dora�ne leczenie ogranicza si� do podawania lek�w immunosupresyjnych i przeciwmalarycznych. Chorym zaleca si� r�wnie� spo�ywanie produkt�w z du�� ilo�ci� wielonienasyconych kwas�w omega-3, kt�re bardzo cz�sto �agodz� objawy choroby.
Rozw�j medycyny poprawi� efekty leczenia tocznia i wci�� odkrywane s� kolejne czynniki wp�ywaj�ce na samopoczucie i stan og�lny chorych. Zalecane jest cho�by:
- unikanie przebywania na s�o�cu w czasie jego najwi�kszej aktywno�ci,
- ograniczanie stresu,
- odpowiednia dawka wypoczynku,
- utrzymywanie prawid�owej masy cia�a.
Generalnie: zdrowy styl �ycia jest w�a�ciwy dla wszystkich, jednak w przypadku os�b z toczniem odgrywa rol� terapeutyczn�.
Kilkadziesi�t lat temu z toczniem d�u�ej ni� 5 lat prze�ywa� co drugi chory. Obecnie ponad 90 proc. �yje ponad 10 lat i rokowania (oraz statystyki) dla chorych na TRU wci�� si� poprawiaj�.
Pojawiaj� si� nowoczesne leki biologiczne. Niestety, w Polsce s� s�abo dost�pne, a dobre leczenie daje mo�liwo�� prowadzenia aktywnego �ycia. W�r�d chorych na tocznia nie brakuje gwiazd sportu czy ekranu. Niestety, przede wszystkim za granic�.
