Zaburzenie to ujawnia si� w wieku dzieci�cym i nie jest w pe�ni uleczalne, utrzymuje si� do ko�ca �ycia. Jest to zaburzenie na tle neurorozwojowym i wed�ug przeprowadzanych bada�, najcz�ciej pojawiaj�cym si� schorzeniem na �wiecie. Autyzm dzieci�cy jest zaburzeniem rozwojowym, w kt�rej g��wn� rol� odgrywa funkcjonowanie m�zgu. G��wnym objawem choroby jest brak kontaktu ze �wiatem zewn�trznym, brak wymiany informacji oraz odizolowanie od spo�ecze�stwa. Dzieci dotkni�te t� chorob� s� osobami zamkni�tymi, nie lubi� kontaktowa� si� z r�wie�nikami i rodzin�, nie interesuj� si� otaczaj�cym ich �wiatem, cz�sto s� okre�lane �e „�yj� we w�asnym �wiecie”.
Pierwsze objawy autyzmu wyst�puj� najcz�ciej przed uko�czeniem 3 roku �ycia i wyst�puj� 4-krotnie cz�ciej u ch�opc�w ni� dziewczynek.
Autyzm dzieci�cy - przyczyny
Konkretne i dok�adne przyczyny autyzmu nie zosta�y jeszcze ustalone. Uznaje si� jednak, �e przyczyna powstania autyzmu jest wieloczynnikowa. Za jego wyst�pienie odpowiadaj� czynniki genetyczne, przebyte infekcje oraz sytuacje zwi�zane z ci��� i porodem.
Czynniki genetyczne - najcz�stsz� przyczyn� pojawienia si� autyzmu jest mutacja genetyczna, do kt�rej nale�y zesp� �amliwego chromosomu X, stwardnienie guzkowate, mutacja genu ADA2 oraz niekt�rych gen�w z regionu chromosom�w 2 i 7.
Czynnikami biologicznymi kt�re mog� spowodowa� pojawienie si� autyzmu, jest uszkodzenie m�zgu, kt�re pojawia si� na skutek obecno�ci teratoneg�w w okresie ci��y i porodu. Niebezpieczne jest tak�e niedotlenienie w okresie p�odowym i noworodkowym. Mo�e ono powodowa� mikrouszkodzenia m�zgu, kt�re skutkuj� np. upo�ledzeniem mowy lub innych cech osobowo�ci. Na wyst�pienie autyzmu wp�ywa r�wnie�:
- wiek ojca przekraczaj�cy 40 lat
- urazy oko�oporodowe
- toksoplazmoza
- dzieci�ce pora�enie m�zgowe
Obserwuje si� tak�e wzrost wyst�powania autyzmu u dzieci tych kobiet, u kt�rych pojawi�y si� problemy podczas ci��y i porodu takie jak krwawienia w ci��y, cukrzyca ci�arnych, niedotlenienie p�odu, niska masa urodzeniowa, wady wrodzony, konflikt serologiczny.
Objawy autyzmu dzieci�cego
Najcz�ciej pojawiaj�cym si� objawem jest brak lub upo�ledzenie umiej�tno�ci spo�ecznych, kt�re s� niezb�dne w komunikacji czy nawi�zywaniu relacji z innymi osobami. Pojawienie si� takich zachowa� jest do�� nietypowe i odmienne od zachowanie dzieci zdrowych w tym samym wieku. W�r�d dzieci u kt�rych stwierdzono autyzm cz�sto obserwuje si� brak wyra�anych emocji oraz bardzo rzadkie nawi�zywanie kontaktu z domownikami czy r�wie�nikami.
Pierwsze objawy autyzmu mo�na ju� zaobserwowa� w wieku niemowl�cym, kiedy dziecko zamiast wodzi� wzrokiem za matk�, jest „nieobecne” i b��dzi wzrokiem woko�o, cz�sto ten objaw nazywa si� „pustym spojrzeniem”. Dodatkowo dziecko rzadko interesuje si� otaczaj�cymi go rzeczami. Do pierwszych objaw�w autyzmu mo�na zaliczy� r�wnie� zaburzenia mowy. W pierwszych etapach �ycia dziecka rozpoczyna si� gaworzenie, dziecko m�wi pojedyncze s�owa lub odwraca si� na d�wi�k swojego imienia. U du�ej cz�ci niemowl�t etap ten zostaje przerwany co jest bardzo niepokoj�cym objawem.
Wraz z dorastaniem dziecka objawy autystyczne mog� si� rozwija�. W okresie szkolnym dziecko dotkni�te chorob� rzadko sp�dza czas z innymi dzie�mi, pojawiaj� si� trudno�ci w uczestniczeniu we wsp�lnych zabawach oraz brak budowania relacji z innymi.
Wnioskuje si�, �e dzieci autystyczne cz�sto maj� problemy z rozpoznaniem stanu emocjonalnego i uczuciowego w stosunku do innych os�b.
Dzieci choruj�ce na autyzm cz�sto maj� podwy�szony pr�g wra�liwo�ci, wobec niekt�rych bod�c�w takich jak d�wi�k czy b�l. Czasem mog� one sprawia� wra�enie g�uchych, bo zazwyczaj bardzo rzadko reaguj� na rozmow� i inne komunikaty. Niereagowanie przez dziecko na d�wi�ki nale�y do pierwszych objaw�w autyzmu.
Cz�stymi objawami jest r�wnie� problem z funkcjonowaniem w szkole i koncentracj� uwagi. Osoby autystyczne mog� mie� problemy z opanowaniem swoich emocji, mog� pojawia� si� napady z�o�ci, p�aczu i �miechu. Cz�sto jest to skutek nadmiaru informacji i sytuacji, kt�re powoduj� docieranie wielu bod�c�w jednocze�nie.
Pocz�tki choroby objawiaj� si� poprzez nietypowe wzorce zachowa�. Dzieci dotkni�te chorob� cz�sto bawi� si� w ciszy i rzadko anga�uj� w nie swoje otoczenie. Zdarza si� �e rzeczy lub zabawki s� uk�adane przez nich ci�gle w ten sam, usystematyzowany spos�b. Mo�na obserwowa� np. ci�g�e ustawianie zabawek w jednej linii.
Niewielki wp�yw na harmonogram dnia dziecka, zwr�cenie im uwagi czy naruszenie porz�dku podczas codziennych czynno�ci, zabawy, ubierania si� czy k�pieli mo�e wywo�a� u nich napady z�o�ci i agresji. W zaawansowanym stopniu choroby dzieci mog� dopuszcza� si� samookaleczania poprzez gryzienie, drapanie czy szczypanie. Dzieci autystyczne bardzo cz�sto wykazuj� zainteresowanie niecodziennymi przedmiotami i wydarzeniami np. rozk�adem jazdy czy programem telewizyjnym. Zdarzaj� si� zainteresowania liczbami, obrazkami czy symbolami.
Bardzo cz�stym objawem jest wypowiadanie si� dzieci w trzeciej lub drugiej osobie. Dzieci u kt�rych nie wyst�pi�o przerwanie rozwoju mowy, cz�sto wypowiadane s� tylko pojedyncze s�owa lub s�owa s� u�ywane w spos�b niezgodny z sytuacj�.
Wed�ug bada� oko�o 10 proc. dzieci dotkni�tych chorob� wykazuj� szczeg�lne umiej�tno�ci i zdolno�ci w w�skim zakresie np. zapami�tywaniem d�ugich tekst�w lub ci�g�w liczb, rozpoznawanie i zapami�tywanie melodii.
Bardzo cz�sto autyzmowi towarzysz� inne choroby wsp�istniej�ce jak niepe�nosprawno�� intelektualna, padaczka, bezsenno��, zaburzenia l�kowe lub alergie pokarmowe.
Autyzm dzieci�cy - diagnostyka
Pierwsze objawy choroby obserwuje si� przed uko�czeniem 2 roku �ycia. Po wyst�pieniu wy�ej wymienionych objaw�w zaleca si� wykonanie bada� przesiewowych w kierunki spektrum autystycznego przy u�yciu test�w diagnostycznych. W diagnostyce choroby pocz�tkowo nale�y wykluczy� inne schorzenia wsp�istniej�ce o podobnych objawach np. zesp� Aspergera czy ca�o�ciowe zaburzenie rozwoju. Rozpoznanie choroby jest d�ugotrwa�ym procesem, poniewa� diagnoza opiera si� na dok�adnej obserwacji dziecka w r�nych typowych dla innych dzieci sytuacjach jak kontakt z rodzicami, r�wie�nikami, zabawy, aktywno��.
Leczenie autyzmu
Autyzm jest chorob�, kt�rej nie da si� wyleczy�. W terapii najwa�niejsza jest edukacja oraz terapia behawioralna. Choroba powoduje, �e niekt�re obszary m�zgu dziecka nie pracuj� prawid�owo.
Leczenie farmakologiczne polega na podawaniu neuroleptyk�w, stymulant�w oraz lek�w antydepresyjnych.
Podawanie lek�w psychotropowych stosuje si� jedynie wtedy kiedy zachowanie dziecka jest trudne do opanowania.
Rokowania choroby s� r�ne. Przy zastosowaniu odpowiedniej terapii, u niekt�rych chorych mo�e doj�� do poprawy funkcjonowania i postrzegania rzeczywisto�ci. W sytuacji kiedy leczenie nie jest podejmowane, u osoby zmagaj�cych si� z autyzmem choroba mo�e ulega� pog��bieniu i powodowa� trudno�ci z funkcjonowaniem.
Niekt�re najnowsze badania wykazuj� �e istnieje zwi�zek pomi�dzy pog��bianiem si� autyzmu a spo�ywaniem przez dziecko produkt�w zawieraj�cych gluten. Wsp�wyst�powanie chor�b takich jak celiakia czy nietolerancja glutenu oraz autyzm mo�e by� przyczyn� wielu objaw�w neurologicznych lub psychopatologicznych. Inne badania sugeruj� wykluczenie z diety r�wnie� kazeiny, czyli bia�ka pochodz�cego z mleka krowiego. Czasem zaleca si� r�wnie� stosowanie diety bogatej w witaminy B6, B12 oraz B9.
