Bior�norodno�� jest niew�tpliwie wspania�a, a ochrona wszelkich �yj�tek ukrywaj�cych si� w trawie to postawa zas�uguj�ca na pochwa��. Tylko czy na pewno na miejskich i przydomowych trawnikach? Czy argumenty, �e tak jest zdrowiej nawet dla alergik�w, rzeczywi�cie s� trafione?
Kilka rzut�w w sezonie?
Kilka dni temu spore poruszenie w mediach spo�eczno�ciowych wywo�a�a Marta Jermaczek-Sitak, ekolo�ka i biolo�ka. Twierdzi�a mi�dzy innymi, �e koszenie trawy szkodzi alergikom.
- Alergicy uczuleni na py�ki traw kichaj� najbardziej od ko�ca maja nawet do po�owy lipca - wiem, bo sama do nich nale��. To czas kwitnienia wi�kszo�ci traw. Potem trawy przekwitaj� i wydaj� nasiona... i spok�j. Chyba �e si� je skosi. Wtedy kwitn� jeszcze raz... I jeszcze raz... A� do p�niej jesieni. Koszenie traw kilka razy w roku powoduje przed�u�enie sezonu alergii na prawie ca�y rok - przekonywa�a we wpisie na Facebooku.
Nie do ko�ca przemawia do nas ten argument, bo traw, co do zasady, nie kosi si� po kwitnieniu, tylko mi�dzy kwitnieniami. Cel - do pylenia w og�le nie dopu�ci�. Faktycznie, na wielu terenach miejskich to si� nie udaje, ale nie oznacza, �e koszenie, co do zasady, nie chroni.
Niestety, plany kolejnych miast w Polsce, w tym Warszawy czy Krakowa, by ograniczy� liczb� kosze� w roku do maksymalnie trzech, mo�e sprawi�, �e ten koszmar z wieloma kwitnieniami w sezonie b�dzie m�g� si� zi�ci�, bo ci�ko b�dzie przy takiej cz�stotliwo�ci precyzyjnie si� wstrzeli� z koszeniem, nim trawa zakwitnie. Wed�ug specjalist�w, o terminie kosze� powinno si� decydowa� zgodnie z kalendarzem pyle�, a nawet uwzgl�dniaj�c rozw�j konkretnych gatunk�w traw na danym terenie. Wed�ug danych Ministerstwa Zdrowia, pozwalaj�c na maksymalne pylenia, nara�amy na objawy alergii nie tylko osoby o silnym uczuleniu (ok. 20 proc. Polak�w ma py�kowic�), ale nawet 40 proc. populacji. U wielu os�b wiele os�b reaguje dopiero przy maksymalnych st�eniach, ale wtedy reakcja mo�e by� ostra.
Je�li kosimy traw�, nim zakwitnie, reakcji nie ma (chyba, �e kto� reaguje r�wnie� na substancje zawarte w samej bylinie, ale to znacznie rzadsze). Je�li koszenie jest sp�nione, rzeczywi�cie alergikom kilka dni mo�e oddycha� si� gorzej - a� py� opadnie. Je�li jednak traw nie kosimy, ci�ko jest przez wiele tygodni.
Py� gorszy ni� py�ki?
Drugi argument Marty Jermaczek-Sitak te� z pewno�ci� nie przekona wielu os�b:
- Trawy s� wiatropylne, a ich py�ek fruwa z wiatrem na wiele kilometr�w. Wykoszenie trawnika pod blokiem niewiele zmieni, trzeba by�oby zlikwidowa� wok� miasta wszystkie ��ki, uprawy zb� - te dopiero pyl�! - a i wtedy pewnie by�oby nadal du�o py�ku w powietrzu. Alergik�w uczula te� czasem py� z koszenia, co jest kolejnym argumentem, by robi� to rzadko.
C�, niew�tpliwie w sezonie pyle� alergeny w zasadzie mog� nas dopa�� wsz�dzie, ale ich st�enie nie jest takie same, a dawka ma znaczenie dla przebiegu reakcji alergicznej, odpowiedzi na leczenie, ewentualnych powik�a� itd. O uci��liwy katar, zapalenie spoj�wek, a nawet duszno��, �atwiej na ��ce (czy trawniku zamienionym w ��k�) ni� w otoczeniu odpowiednio przyci�tej trawy. Tak podpowiada do�wiadczenie i zdrowy rozs�dek niestety, nawet je�li bardzo �a�ujemy biedronek oraz �limak�w.
Osoby odpowiedzialne za koszenie traw w miastach coraz cz�ciej u�ywaj� argumentu, �e "walcz� z betonoz�" i chroni� nasze otoczenie przed susz�. Oponenci nie do ko�ca wierz� w te dobre intencje i niespodziewan� ekologiczn� �wiadomo��. Tajemnic� poliszynela jest, �e wiele gmin boryka si� z problemem znalezienia ch�tnych do pracy przy koszeniu traw, a wizja oszcz�dno�ci czyni z nich niespodziewanych sojusznik�w ekolog�w.
Alergicy nie powinni kosi� trawnik�w. OSOBI�CIE
Dla pewno�ci o konsekwencje zdrowotne koszenia i zaniechania zapytali�my jeszcze lekarzy.
Dr n. med. Marta Ko�aci�ska-Flont, alergolog, ekspertka kampanii edukacyjnej "Chro� oczy przed alergi�", przekonuje, �e nie spotka�a si� z �adnymi badaniami na temat wi�kszej szkodliwo�ci skoszonego trawnika.
Owszem, alergicy nie powinni samodzielnie kosi� trawy, poniewa� w momencie, gdy kosiarka przeje�d�a przez trawnik, alergeny s� po prostu wsz�dzie. Pami�tajmy, �e wi�kszo�� alergik�w uczulona jest na py�ki, niekt�rzy r�wnie� na bia�ka zawarte w li�ciach, wi�c ju� sam proces koszenia jest niebezpieczny, bo uwalnia te substancje. Niestety, mimo zalece�, wielu alergik�w kosi trawniki, t�umacz�c, �e kto� to po prostu musi zrobi�.
Dr n. med. Aleksandra Rymsza, dermatolog, potwierdza, �e koszenie jest w porz�dku, je�li nie robi tego alergik. Przypomina, �e r�wnie niekorzystne jest przebywanie w pobli�u wykaszania traw. Tego zwykle nie robimy w chwili, gdy koszenie si� odbywa, cho�by ze wzgl�du na ha�as. Warto jednak wstrzyma� si� dzie� czy dwa od spaceru w miejscach, gdzie sk�adowana jest jeszcze skoszona trawa, zw�aszcza gdy jest wyj�tkowo sucho i wietrznie.
Specjalistka radzi te�, by postawi� na trawy lub ro�liny trawopodobne, bezpieczne, ozdobne, kt�re nie pyl� obficie. Hakonechloa czy miskanty to tylko niekt�re z ro�lin, kt�re na r�nych forach zachwalaj� alergicy, zapewniaj�c, �e nie spowodowa�y u nich �adnej niechcianej reakcji. Niestety, trzeba pami�ta�, �e realnie uczula� mo�e wszystko i p�ki si� tego nie przetestuje na w�asnej sk�rze, pe�nej pewno�ci nie ma.
Specjalistka przypomina, �e unikanie alergen�w jest kluczowe:
W ka�dym przypadku alergii istnieje ryzyko burzliwego jej przebiegu i reakcji og�lnoustrojowej pod postaci� wstrz�su anafilaktycznego.� Dlatego kluczowe jest, aby osoby o sk�onno�ciach do odczyn�w alergicznych unika�y kontaktu z alergenami, czyli substancjami uczulaj�cymi. Py�ki traw i innych ro�lin nale�� do najcz�stszych alergen�w w naszym kraju.� Dlatego alergicy nie powinni te� mie� d�ugiego kontaktu z sianem
Czy pyl�ce trawy mog� te� szkodzi� sk�rze?
Py�ki traw i ro�lin nale�� do tzw. alergen�w powietrznopochodnych. Najcz�ciej wywo�uj� podra�nienie dr�g oddechowych (kaszel, sucho�� w gardle), spoj�wek (zaczerwienienie, �wi�d i �zawienie oczu) oraz katar, ale mog� r�wnie� wywo�ywa� r�nego rodzaju zmiany na sk�rze. Mo�e to by� zaczerwienienie i z�uszczanie sk�ry, p�kni�cia sk�ry, p�cherzyki z p�ynem, grudki i b�ble. Zmianom towarzyszy silny �wi�d. Mog� mie� r�wnie� wp�yw na rozw�j oraz zaostrzenie objaw�w atopowego zapalenia sk�ry (AZS)
- dodaje dr Rymsza.
Inne problemy zwi�zane z nieskoszonymi trawnikami
Wysokie trawy to bezcenne schronienie dla wielu organizm�w: stawonog�w, mi�czak�w, a nawet drobnych gryzoni. Te przyci�gaj� kolejne, wi�ksze organizmy, bo tak dzia�a �a�cuch pokarmowy. W wielu g�rskich miejscowo�ciach nieskoszenie trawnika ko�o szko�y, urz�du, a nawet na prywatnej posesji, gdy ta znajduje si� blisko innych domostw, grozi protestem s�siad�w, wr�cz ostracyzmem. W trawach bowiem chowaj� si� �mije i �mielej podchodz� do dom�w, je�li trawa nie jest koszona. Warto przy tym pami�ta�, �e w ostatnich latach nawet w du�ych miejscowo�ciach, w�a�ciwie ju� na terenie ca�ego kraju, dochodzi�o do bliskich spotka� z gadami. Oczywi�cie, to nie jest kluczowy argument, a zagro�enie zazwyczaj jest niewielkie, jednak w Beskidach czy Bieszczadach niewiele os�b odwa�y si� powiedzie�: niech sobie ta trawa w spokoju ro�nie. Zw�aszcza tam, gdzie przebywaj� tury�ci. Chocia�, z punktu widzenia natury, to my jeste�my intruzami.
To mo�e, zamiast traw, inne byliny - kolorowe, kwitn�ce, pachn�ce - powinny opanowa� nasze trawniki? Ekosystem b�dzie z pewno�ci� bogatszy, wi�c trzeba pami�ta�, �e dojd� kolejne zagro�enia. Osoby uczulone na jad owad�w (i nie tylko one) nie uciesz� si� zapewne z obecno�ci insekt�w w mieszkaniach, w kawiarnianych ogr�dkach, na piknikowych stolikach, w letnich napojach... Po�yteczne pszczo�y zazwyczaj nie pchaj� si� do ludzi, ale zapylaniem trudni si� wiele gatunk�w owad�w. Chrz�szcze, osy, motyle, muchy, a nawet mr�wki, to zapylacze i nie maj� z nami lekko. Zrobimy wszystko, �eby si� ich pozby� z naszego podw�rka. To, jaki jest sens najpierw owady zaprasza�?
Pozostaje w tym wszystkim zachowa� zdrowy umiar i na spokojnie rozstrzygn��, czego chcemy. To wcale nie jest takie proste. I je�li ju� mamy si� pozbywa� py�k�w czy drobnych organizm�w z naszego otoczenia, to minimalizujmy szkody dla �rodowiska. W��czenie rycz�cej kosiarki o sz�stej rano w weekend jest nie tylko niegrzeczne wobec s�siad�w.
