Alba Bouwer

Alba Bouwer
Gebore	Albertha Magdalena Bouwer 16 Maart 1920 Vredefort, Oranje-Vrystaat
Sterf	5 Oktober 2010 Somerset-Wes
Nasionaliteit	Suid-Afrika
Beroep	Skrywer, joernalis
Bekend vir	Kinderboeke
Eggenoot	Hubert Coetzee (oorlede 1969); Jan Hofmeyr

Alberta Magdalena Bouwer (16 Maart 1920 – 5 Oktober 2010) was ’n Afrikaanse kinderboekskryfster, joernalis en maatskaplike werkster in die tweede helfte van die 20ste eeu. Verskeie van haar boeke het die plaaslewe as agtergrond. Sy was veral bekend vir haar stories van Rivierplaas en Bergplaas. In 1959 en 1965 ontvang sy die Scheepersprys vir Jeugliteratuur; in 1961, 1971 en 1982–1983 die C.P. Hoogenhoutprys; en in 1984 die MER-prys vir Jeugliteratuur. Sy het ook ook onder die skuilnaam Magriet Coetzee geskryf.^[1]

Bouwer is op 16 Maart 1920 op ’n Vrystaatse plaas aan die oewer van die Renosterrivier in die distrik Vredefort gebore. Haar vader was die boer Adriaan Bouwer. Hy was een van dertien kinders wat tydens die Anglo-Boereoorlog by Paardeberg gevange geneem en na St. Helena gestuur is. Haar moeder was die onderwyseres Bertha Zeeman, oorspronklik van Paarl in die Boland, wat haar opleiding as onderwyseres aan die Bloemfonteinse Normaalkollege ontvang het. Toe Alba nog net agtien maande oud was sterf haar vader aan ’n beroerte-aanval. Die ma en kind woon daarna by die grootouers aan vaderskant op hulle Vrystaatse plaas, waar haar ma by die plaasskool onderwys gee. Haar eerste skooljare was op hierdie plaasskool met haar ma wat haar onderrig gee. Haar ma trou hierna op 6 April 1926 met Johannes Nel, ’n boer uit ’n ander deel van Vredefort. Hierdie plaas aan die Renosterrivier vorm die basis van die verhale in “Stories van Rivierplaas”.^[2] Alba se broer Hendrik word uit hierdie huwelik gebore. Haar stiefpa sterf ses jaar na die troue onverwags in ’n skietongeluk en hierna is die gesin terug na haar moeder se familieplaas, die wynplaas Hartbeeskraal in Klein Drakenstein, distrik Paarl, waar hulle by haar ma se ongetroude oudste broer en suster inwoon. Hierdie plaas is die basis van die verhale in “Stories van Bergplaas”. Hier gaan Alba na die koshuis van die Engelsmedium Hoër Meisieskool La Rochelle in die Paarl,^[3] waar sy van standerd nege in die leerlingraad dien en in 1936 matrikuleer. Sy studeer verder aan die Engelstalige Hugenote Universiteitskollege in Wellington (wat in hierdie tyd ingeskakel was by die Universiteit van Suid-Afrika) en behaal ’n B.A.-graad, met Geskiedenis en Duits as hoofvakke. Sy word aangestel as ondervoorsitter van die leerlingraad. Hier verwerf sy ook die Senior Onderwysdiploma. Vir ses jaar gee sy onderwys, eers vier jaar by die Hoërskool Burgersdorp en daarna twee jaar Duits en Afrikaans by die Hoërskool Jan van Riebeeck in Kaapstad. Sy trou in hierdie tyd met Eben van der Watt, maar skei wanneer dit blyk dat hy onverantwoordelik is met geld en hulle in groot skuld dompel. Hulle is in gemeenskap van goedere getroud en Alba betaal eers al die skuld af voordat sy skei.

Hierna is sy vir ’n ruk joernalis by die blaadjie Huishouding. In 1947 sluit sy vir ’n bietjie meer as twee jaar aan by die Suid-Afrikaanse Uitsaaikorporasie (SAUK) in Kaapstad waar sy samesteller en aanbieder van kinderprogramme is. In 1950 aanvaar sy ’n pos in die redaksie van Sarie Marais,^[4] waar sy na bietjie meer as ’n jaar bevorder word tot assistent-redaktrise onder Fred le Roux. In hierdie posisie behartig sy onder andere die gebederubriek onder die skuilnaam Magriet Coetzee. Hierdie rubriek is besonder gewild en verskeie bydraes word later in boekvorm uitgegee, soos “Gebede van ’n vrou” in 1973, “Nuwe gebede van ’n vrou” in 1976, “Aand van die lewe” in 1983 en “Skuiltes op die pad” in 1994. Sy is ook verantwoordelik vir die aanstelling van Audrey Blignault om die rubriek “Uit die dagboek van ’n vrou” te skryf, waaruit later verskeie bundels gepubliseer word. In 1963 trou sy met Hubert Coetzee,^[3] besturende direkteur van die Nasionale Pers,^[5] en sy spits haar hierna voltyds toe op haar skryfwerk. Hubert het twee kinders uit ’n vorige huwelik, naamlik Paul en Annelette. Hy is in 1969 oorlede. Vanaf 1963 speel Alba ’n leidende rol in die Afrikaanse Christelike Vrouevereniging (ACVV) en dien vir 23 jaar op die hoofbestuur van die Kaaplandse tak en later tot 1993 as voorsitter op Riversdal.^[4] Op 6 September 1975 trou sy met die prokureur Jan H. Hofmeyr en hulle vestig hulle vir ’n lang tyd in Riversdal, waarna hulle in 1996 na Somerset-Wes verhuis,^[3] waar hulle in die Helderberg Village aftree-oord woon. Jan het vyf seuns uit ’n vorige huwelik, wat almal prokureurs word. Hy is in Februarie 1999 oorlede en word op Riversdal begrawe. Sy is op Dinsdag 5 Oktober 2010 in die aftree-oord Helderberg Village in Somerset-Wes oorlede, nadat sy in ’n koma verval het. Vir jare lank het sy Alzheimer se siekte gehad.^[3]

Sy is veral bekend as skrywer van jeugverhale, gebaseer op ’n verbygegane tyd van groot word op die plaas in ’n ou Suid-Afrika. Haar skryfloopbaan begin wanneer sy eie bydraes lewer tot die kinderprogramme van die SAUK.^[5] In die vyftigerjare skryf sy op versoek van die redakteur van Die Landbouweekblad ’n paar sketse vir hulle kinderrubriek. Die redakteur van Sarie Marais, die bekende Fred le Roux, kry insae in hierdie sketse en raap dit op vir sy eie tydskrif. Hy gee opdrag aan die Joodse kunstenaar Katrine Harries om die sketse te illustreer en die samewerking tussen Alba en Katrine Harries duur voort tot met Harries se dood in 1978. Die sketse loop uit op die publikasie van “Stories van Rivierplaas”, die eerste van die verhale van die dogter Alie, haar boesemvriend Lulu en die huishulp Ou-Melitie. Hoewel die stories as fiksie aangebied word, is dit kennelik gebaseer op die skrywer se ervaringswêreld as jong kind op ’n plaas in die Vrystaat. Die daaglikse gebeure word op onderhoudende wyse vertel sodat insae verkry word oor ’n leefwyse wat verby gegaan het. Hoewel die stories vir kinders geskryf is, kan grootmense ewe veel genot put uit die nostalgiese herroep van die verlede. Alie en Lulu speel met die Basoetoekinders, haal eiers uit, loer na die melkery saans, trap wol in skeertyd en gaan met hulle leie en griffels na die plaasskooltjie. Die sensitiewe uitbeelding van Alie se kinderpsige is ’n hoogtepunt in die Afrikaanse prosa, met die kinderperspektief wat op indrukwekkende wyse deurgaans eg volgehou word.^[6][7] In “Nuwe stories van Rivierplaas” het Alie die laerskoolkind groot ideale: sy wil kan spog met haar vlegsels, sy wil deur haar voortande kan spoeg en sy verlang na dik bene as kompensasie vir die bynaam Alie Spykerboud. Lulu, Ou-Melitie, ouma van Brakfontein en al die ander grootmense is steeds daar. Reza de Wet gebruik in haar drama “Diepe grond” die gegewe en karakters van “Stories van Rivierplaas”, om sodoende ’n kontras te skep tussen die idilliese Afrikanerdom van die jare vyftig en die disintegrasie van die jare tagtig.^[8][9] Na polemiek is De Wet verplig om die name van die karakters te wysig, maar sy behou die gegewe en die drama word later saam met ander De Wet-dramas met die Hertzogprys bekroon. Alba ontvang die Scheepersprys in 1959 vir “Stories van Rivierplaas” en “Nuwe stories van Rivierplaas”, die eerste vrou wat hierdie toekenning ontvang. F.V. Lategan neem “As die trapmasjien kom” (’n fragment uit “Nuwe stories van Rivierplaas”) op in “Kernbeeld van die Afrikaanse kortverhaal”. In “Stories van Ruyswyck” het Alie al begin groot word en is sy reeds dertien jaar oud. Die milieu verskuif ook vanaf die Vrystaat na die Boland en die koshuis van Ruyswyck Meisieskool is nou haar blyplek. In die verloop van vier jaar verander die skaam standerd sewe dogter tot hoofmeisie. In teenstelling met die meer episodiese bou van die voorafgaande bundels sentreer hierdie boek rondom Alie se kennismaking met die raaisel van die liefde. Wat die boek in die proses aan vaart en spanning inboet, wen dit met die indringende weergawe van die adolessent se gevoelslewe.^[10] Later word “Stories van Rivierplaas”, “Nuwe stories van Rivierplaas” en “Stories van Ruyswyck” in een band uitgegee onder die titel “Rivierplaas”.^[11] Die Scheepersprys word in 1965 toegeken vir “Stories van Ruyswyck”, “Stories van Bergplaas” en “Katrientjie van Keerweder”.

“Stories van Bergplaas” vertel van die tienjarige tweeling Bramie en Grietjie, wat op ’n Bolandse plaas bly, met die vernaamste probleem die baie werk wat in die pad staan van lekker speel. Grietjie verwonder haar aan die klank van woorde en sy en Bramie het interaksie met die ander kinders op Bergplaas, naamlik die bruin kinders Klein Willem Houtmens, Jaffie, Diksiel en Trui met Dingetjie op haar heup. Daar is ook grootmense soos tant Letta en oom Koos, ou Jafta, outa Warie met sy wysheid en ai Nonkie. Lappies is die hondjie en daar is natuurlik ou Steier, die hoenderhaan, wat deur sy koppigheid ’n ontydige dood vind. Die wedersydse vriendskap tussen blanke en bruin plaaskinders en die streng maar regverdige behandeling in geregtigheid teenoor alle gekleurdes bevat ’n moraliteit te midde van baie ongeregtigheid wat in hierdie apartheidstyd plaasgevind het. Die SAUK maak in 1983 ’n televisiereeks van ses episodes gebaseer op “Stories van Bergplaas”, wat egter eers in 1986 gebeeldsaai word weens besware teen die gebruik van terme soos “kleinnooi” en “kleinbaas” in die oorspronklike teks, wat dan met woorde vervang word wat nie kwetsend is nie. Die Scheepersprys word in 1965 toegeken vir “Stories van Bergplaas”, “Stories van Ruyswyck” en “Katrientjie van Keerweder” en “Stories van Bergplaas” word in 1963 eervol vermeld tydens die toekenning van die C.P. Hoogenhout-medalje. “Afrikaans 100” is ’n gedenkbundel wat vir jong mense die storie van Afrikaans vertel vanaf die stigtingsvergadering van die Genootskap van Regte Afrikaners.

Vir nog kleiner kinders lewer Alba ook ’n belangrike bydrae. “Abdoltjie” bevat ses stories van die vyfjarige Maleierseuntjie wat sy eie leefwêreld verken. Hy leef hom in verskeie fantasieë in, veral in wisselwerking met sy pa wat oor dinge gesels, opdragte gee of hom in aanraking bring met werklikhede, waarna Abdoltjie begin fantaseer. Dit is duidelik dat die warm verhouding wat hy met sy pa (sy “booia”) het, hom die nodige sekuriteit gee om nie-werklike dimensies te verken. Hierdie boekie word baie hoog aangeslaan deur die kritici, wat beïndruk is met die sjarmante maar eenvoudige taalgebruik in fyn, ritmiese sinne, die skep van ’n geloofbare kinderwêreld en die pragtige illustrasies van Katrine Harries. Die skryfster maak ook ruim gebruik van rympies, wat die stories ’n aansteeklike ritme gee. F.V. Lategan neem die fragment “Abdoltjie soek die wit bok” uit hierdie boek op in die versamelbundel “Dekade: Resente Afrikaanse kortverhale”. Die vyfjarige Abdoltjie met sy kinderfantasieë is verwant aan die soortgelyke vyfjarige “Katrientjie van Keerweder”, hoewel Katrientjie se leefwêreld op ’n Bolandse plaas uiteraard verskil van Abdoltjie s’n. Dit is die warm verhouding wat Katrientjie met haar ma het en haar ma se prikkeling (byvoorbeeld oor waar die groot staanhorlosie die ure bêre) wat haar help om dinge fantasieryk te ervaar. Die begrip en relatiwiteit van tyd word knap in hierdie boek weerspieël, terwyl die oorgang tussen werklikheid en fantasie deurgaans soomloos geskied. Tina Tierat is ’n karakter wat by Ou-Melitie van Rivierplaas kan kers vashou. Benewens ’n aandeel in die Scheepersprys van 1965 word “Katrientjie van Keerweder” in 1961 bekroon met die heel eerste C.P. Hoogenhout-prys vir kinderlektuur van die Suid-Afrikaanse Biblioteekvereniging. “Dirkie van Driekuil” is eweneens ’n vyfjarige wat leer van tyd en verganklikheid. Die natuur is hier leermeester en die bruin man Kerneels (wat deur Dirkie Koeneels genoem word) die tolk om aan Dirkie te verduidelik hoedat daar ’n seisoensiklus in die natuur sowel as in die mens se lewe is. Sy vertaal self hierdie boek in Duits as “Die Eiche im Wasser”. “Dirkie van Driekuil” word in 1966 eervol vermeld tydens die toekenning van die C.P. Hoogenhout-medalje. “’n Hennetjie met kuikens” handel oor ’n wit (Sarie) en ’n swart (Sara) dogtertjie wat apart van mekaar woon maar elkeen ’n pop van ’n ander ras as gespreksgenoot het. Die ma’s vertel ook afsonderlik aan hulle dogtertjies van gedeelde ervarings met die ander ras op ’n plaas, waarna hereniging tussen die twee eertydse speelmaats plaasvind. Dit is veral die waardigheid en opregte menslikheid in menseverhoudings wat ’n mens bybly. Die C.P. Hoogenhout-prys word in 1971 toegeken aan “’n Hennetjie met kuikens”. “Vlieg swaeltjie, vlieg ver” het nog ’n vyfjarige (Faantjie) as hoofkarakter. Die gesin red drie baba-swaeltjies nadat die nes breek en Faantjie se ma sit hulle in ’n mandjie en vir drie weke word hulle gevoer. Dan word hulle buite op die gras geleer om te vlieg, want die winter kom nader en die swaeltjies moet na die warm plekke toe kan vlieg. Faantjie moet eindelik die pynlike les leer om iets vry te laat waarvoor jy lief is. Die swaeltjiegesin word metafoor van die grootse gang van die lewe, terwyl die interaksie tussen voëls en mense bevestiging is van wat goed en edel is.^[12][13] Die C.P. Hoogenhout-prys in 1983 en die heel eerste toekenning van die M.E.R.-prys in 1984 word toegeken aan “Vlieg swaeltjie, vlieg ver”. Sy lewer vir hierdie kleiner ouderdomsgroep ook die versebundel “Ienkel dienkel”, waar die sewentien gediggies knap geïllustreer word deur May Hillhouse.^[14] Van haar kinderverse word opgeneem in die versamelbundels “Nuwe Kleuterverseboek” van D.J. Opperman en “Verskombers” met verse vir die laerskool saamgestel deur S.S. van Jaarsveld.

Alba Bouwer vertaal heelwat kinder- en jeugtekste uit Amerikaans, Duits, Engels en Nederlands.

Alba verras in 1992 met ’n volwasse roman, “Die afdraand van die dag is kil”, waar die titel ontleen is uit ’n gedig van Olga Kirsch uit haar digbundel “Negentien gedigte”. In hierdie roman beland twee susters, Bettie en Marie, saam by hulle laaste aardse tuiste op ’n plattelandse dorp, Huis Lourens. Die susters het saam groot geword op Bergplaas, maar daarna hulle eie lewens gelei. Bettie was ’n getroude vrou in die Vrystaat wat twee mans aan die dood afgestaan het en twee kinders groot gemaak het. Marie het nooit getrou nie en het die hele tyd op die familieplaas gebly. By Huis Lourens ondergaan hulle die stelselmatige aftakeling van die ouderdom en raak toenemend van ander afhanklik. Die aanpassings by ’n wêreld wat tot die allernoodsaaklikste gekrimp het, is nie vir die susters die ergste van oud word nie, maar wel die besef dat hulle nie meer baas oor hul eie liggame is nie. Hiermee moet hulle vrede maak as hulle menslike waardigheid wil behou. Berustend wag hulle nou hulle sterfte in, met die seker wete dat dit onvermydelik deel is van die menslike bestaan en die verwagting dat die hiernamaals ’n geluksaliger lewe tot gevolg sal hê. Deur middel van terugflitse herleef hulle ook hulle wedervaringe as jong meisies op Bergplaas, en hul afsonderlike voortgang op die lewenspad daarna.^{[15][16][17][18]} Hierdie boek is in 1993 op die kortlys vir die toekenning van die C.N.A.-prys, die M-Net-prys, die ATKV-prys en die Rapportprys. “Die lang reis van hart tot hart” bevat ’n keur deur Rykie van Reenen uit haar leeftyd van toesprake tydens openbare optredes wat uitgegee word met die viering van haar 75e verjaarsdag.^[19][20] Vir volwassenes vertaal sy verskeie godsdienstige tekste uit Duits van Helmut Thielicke en Nederlands van A. Sizoo. Uit die gebederubriek wat Alba vir Sarie onder die skuilnaam Magriet Coetzee behartig, word verskeie keuses gemaak en gebundel in “Gebede van ’n vrou” in 1973, “Nuwe gebede van ’n vrou” in 1976, “Aand van die lewe” in 1983 en “Skuiltes op die pad” in 1994. Sy skryf ook oor die ACVV in die publikasies “Waar vroue voorvat” en “Drie en sewentig jaar se saamreis”, wat albei in 1981 verskyn. Verder skryf sy tydskrifartikels wat onder andere in Suid-Afrikaanse Uitgewer, Huisgenoot, Sarie Marais en Tydskrif vir Letterkunde verskyn.

Op versoek dra Alba by tot verskeie versamelbundels, waaronder “Die dammetjie en ander sketse” (saam met Audrey Blignault, Freda Linde, Elise Muller, M.E.R. en Rykie van Reenen), “Son op die land”, “M.E.R. 100” en “Stad en stedelig”. In die versamelbundel “Klein koninkryk” vertel sy van haar kinderjare en in “My Paarl” skryf sy van haar jeugherinneringe van hierdie dorp. Haar werk word in verskeie versamelbundels opgeneem, insluitende “Dekade: Resente Afrikaanse kortverhale”, “Son en saffier: Keurbeeld van die jeugverhaal”, “Voorsmaak” (’n keur uit werke van skrywers wat met die Scheepersprys bekroon is) en “Kernbeeld van die Afrikaanse kortverhaal”, almal onder redaksie van F.V. Lategan; “Janus: ’n tweetalige bloemlesing” onder redaksie van L. Herrman en S. Goldblatt; “Afrikaans short stories” onder redaksie van F.V. Lategan, M.W. Smuts en Hymne Weiss; “Moderne Afrikaanse verhaalkuns” van F.E.J. Malherbe; “Jangroentjie: keurbundel vir die jeug” saamgestel deur J.P. en Ria Smuts; “Borde borde boordevol” onder redaksie van Hennie Aucamp; “Uit die kontreie vandaan” van Abraham H. de Vries; “Goue fluit, my storie is uit” en “Goue lint, my storie begint” saamgestel deur Linda Rode; “Storiehuis, woordpaleis” en “Son op die land”, laasgenoemde ’n bundel met sketse en vertellings oor verskillende streke van ons land. Sy is medesamesteller van ’n aantal boeke, insluitende die verjaardagalbum “Goedgeluk” saam met Audrey Blignault. Uit die werke van M.E.R. stel sy saam met Audrey Blignault “Kom nader” saam, terwyl sy saam met Rykie van Reenen “Familiegesprek” saamstel en saam met Anna Rothmann en Rykie van Reenen verantwoordelik is vir “’n Kosbare erfenis”, ’n versameling van die briewe van M.E.R. wat sy tussen 1916 en 1975 geskryf het. Saam met Hans Scheffler behartig sy “Liewe Lydia – Liewe Fritz”.

Benewens die talle pryse wat sy met haar boeke verower, word sy ook op baie ander maniere gehuldig. Sy word in 1983 aangewys as een van veertien nuwe verteenwoordigers wat in die Media-raad van die Nuusblad-Persunie dien. In 1987 stel die Akademie vir Wetenskap en Kuns die prys in vir Kinderliteratuur wat driejaarliks toegeken sal word en noem dit die Alba Bouwer-prys as blyk van agting vir haar kinderwerke.^[4] Die ereburgerskap van Riversdal word in 1988 aan haar toegeken. Sy word in 1995 vereer met erelidmaatskap van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns en in dieselfde jaar ontvang sy ’n toekenning van die Vroue Landbouvereniging. Die huldigingsbundel “Die blink uur van mooi dinge” wat met haar 75e verjaarsdag aan haar uitgereik word, bestaan uit twee dele. Die eerste deel is essays oor persoonlike belewenis van haar deur familie en vriende, terwyl die tweede deel handel oor haar werk.^[21][22][23] Die Universiteit van Port Elizabeth ken in 1996 ’n eredoktorsgraad aan haar toe. In 1998 ontvang sy die FAK-Prestigeprys vir haar bydrae tot die Afrikaanse letterkunde. ’n Straat in Langenhovenpark in Bloemfontein is ook na haar vernoem.

• Antonissen, Rob “Die Afrikaanse letterkunde van aanvang tot hede” Nasou Beperk Derde hersiene uitgawe Tweede druk Elsiesrivier 1964
• Antonissen, Rob “Kern en tooi” Nasou Beperk Eerste uitgawe Eerste druk Elsiesrivier 1963
• Beukes, W.D. (red.) “Boekewêreld: Die Nasionale Pers in die uitgewersbedryf tot 1990” Nasionale Boekhandel Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe eerste druk 1992
• Botha, Andries (samesteller) “My Paarl” Andries Botha Paarl 1987
• Botha, Danie “Die helder dae” Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe 2014
• Dekker, G. “Afrikaanse Literatuurgeskiedenis” Nasou Beperk Kaapstad Elfde druk 1970
• Grové, A.P. “Letterkundige sakwoordeboek vir Afrikaans” Nasou Beperk Vyfde uitgawe Eerste druk 1988
• Kannemeyer, J.C. “Geskiedenis van die Afrikaanse literatuur 2” Academica, Pretoria, Kaapstad en Johannesburg Eerste uitgawe Eerste druk 1983
• Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
• Lategan, F.V. “Kernbeeld van die Afrikaanse kortverhaal” Nasionale Boekhandel Bpk. Kaapstad, Bloemfontein en Johannesburg 1961
• Lategan, F.V. “Dekade: Resente Afrikaanse kortverhale” Nasionale Boekhandel Bpk. Kaapstad 1965
• Lategan, F.V. “Voorsmaak” J.L. van Schaik Bpk. Pretoria Eerste druk 1972
• Nienaber, P.J., Senekal, J.H. en Bothma, T.C. “Mylpale in die geskiedenis van die Afrikaanseletterkunde” Afrikaanse Pers-Boekhandel Tweede hersiene uitgawe 1963
• Nienaber, P.J. et al “Perspektief en Profiel” Afrikaanse Pers-Boekhandel Johannesburg Derde hersiene uitgawe 1969
• Steenberg, Elsabe “Fantasie en die kinderboek: ’n kernhandleiding” HAUM-Literêr Pretoria Eerste uitgawe Eerste druk 1987
• Steenberg, Elsabe “Kinderverhale van ses tot twaalf” Reuse-Blokboek 7 Academica Pretoria en KaapstadTweede druk 1984
• Steyn, J.C. “Die 100 jaar van MER” Tafelberg-Uitgewers Beperk Kaapstad Eerste uitgawe 2004
• Van Biljon, Madeleine “Geliefde leesgoed” Quellerie-Uitgewers Edms. Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe 1996
• Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel I” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998
• Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 2” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1999
• Van der Walt, Thomas (samesteller) “Die blink uur van mooi dinge” Tafelberg-Uitgewers Bpk. Kaapstad Eerste uitgawe 1995
• Wybenga, Gretel en Snyman, Maritha (reds.) “Van Patrys-hulle tot Hanna Hoekom” Lapa-Uitgewers Eerste uitgawe Tweede druk 2005

• Botha, Danie “Alba staan uit teen die ‘heller lug’” “Insig” April 1995
• Botha, Danie “Verhewenheid, maar met nugterheid” “Beeld” 11 Oktober 2010
• Botha, Elize “In gesprek met Alba Bouwer” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 22 no. 2, Mei 1984
• Botha, Elize “Die ou vrou en die dood: Vier romans met verwante tematiek 1991-1993” “Tydskrif vir Geesteswetenskappe” Jaargang 35 no. 3, September 1995
• Bouwer, Alba “Om ’n boek te maak” “Tydskrif vir Letterkunde” Nuwe reeks 17 no. 3, Augustus 1979
• Le Roux, Marina “Huldigingswoord by die oorhandiging van die M.E.R.-prys vir kinder- en jeuglektuur aan Alba Bouwer vir ‘Vlieg swaeltjie, vlieg ver’ op 13 September 1984” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 22 no. 4, November 1984
• Minnaar-Vos, Anna “Ons kuier by Alba Bouwer” “Die Huisvrou” Januarie 1976
• Nolte, Elsa “M.E.R. en Alba Bouwer: Kanonisering en herkanonisering” “Tydskrif vir Letterkunde”Jaargang 32 no. 4, November 1994
• Potgieter, Marelize “Skrywer Bouwer sterf ná koma” “Beeld” 8 Oktober 2010
• Steenberg, Elsabe “Die gebruik van herhaling in die werke van Alba Bouwer” “Tydskrif virLetterkunde” Nuwe reeks 12 no. 1, Februarie 1974
• Swartz, Màri-Anne “Alba Bouwer se kop nog propvol stories” “Die Burger” 16 Maart 1995
• Williams, Ettie “’n Mens so mooi as haar stories” “Die Burger” 16 Maart 1995