Cygnus X-1
Cygnus X-1 is 'n X-straaldubbelster in die sterrebeeld Swaan en sowat 8 000 ligjare vanaf die aarde. Een van die komponente hiervan is ’n swartkolk. Die ander begeleidende ster is HDE 226868. Die swartkolk is minder as 300 km in deursnee, maar het tien tot twintig sonmassas. Kragtige x-strale word vinniger as elke duisendste van 'n sekonde uit die swartkolk gepols. Die swartkolk wentel op 'n afstand van nagenoeg 30 miljoen km om die helder, warm (30 000 K), blouerige ster HDE 226868, van nagenoeg dertig sonmassas. HDE 226868 stort oorverhitte gasse op ontsaglike skaal op die reuse-aangroeiskyf uit wat om die swartkolk wentel. Die invallende gasse word tot twee miljoen grade Celsius verhit soos dit meedoënloos na die swartkolk ingetrek word. Net voordat die gasse by die swartkolk instort, neem die hittegraad só geweldig toe, dat groot hoeveelhede x-strale opgewek word.
Bronne
[wysig | wysig bron]- Joubert, Gideon: Die Groot Gedagte (1997); Tafelberg, Kaapstad
