Heterodontosauridae
| Heterodontosauridae | |
|---|---|
| |
| Vormafdruk van die tipevoorbeeld, Heterodontosaurus tucki, in Kaapstad, Suid-Afrika. | |
| Wetenskaplike klassifikasie | |
| Koninkryk: | |
| Filum: | |
| Klas: | |
| Superorde: | |
| Orde: | |
| Suborde: | |
| Familie: | Heterodontosauridae (Romer, 1966)
|
| Heterodontosauridae | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Kladistiese klassifikasie | ||||||||||
|
Heterodontosauridae ("akkedisse met verskillende tande") is ’n familie vroeë dinosourusse wat waarskynlik onder die mees primitiewe lede van die orde Ornithischia was. Hoewel daar min fossiele van hulle is, het hulle regoor die wêreld voorgekom aan die begin van die Laat Trias-periode, en ’n paar spesies het tot in die Vroeë Kryt oorleef.
Heterodontosauridae is genoem na hul heterodontale gebit (met meer as een tandmorfologie). Hulle was omtrent so groot soos jakkalse: minder as 2 m lank, insluitende ’n lang stert. Hulle word veral geken aan hul kenmerkende tande, onder meer vergrote slagtande en kiestande wat aangepas was vir kou. Hulle was plant- en moontlik allesvreters.
Fossiele
[wysig | wysig bron]Onder die Heterodontosauridae is dit net Heterodontosaurus self waarvan daar ’n volledige skedel bestaan. Die meeste ander fossiele bestaan net uit stukke kakebeen en tande. Daarom is die meeste beskrywings van die familie van tande afgelei.[1][2]
Die genus Heterodontosaurus was net langer as 1 m,[3] terwyl die stukke oorblyfsels van Lycorhinus aandui dat hulle dalk groter was.[4]
Beide Abrictosaurus en Heterodontosaurus het baie groot oë gehad. Onder die oë het die jukbene na die kant toe uitgesteek, ’n eienskap wat ook by Ceratopsia voorgekom het.
Tianyulong uit China lyk of hy veselrige vliese gehad het wat beskou kan word as ’n soort proto-vere wat by sommige teropodes gevind is. Dit sluit ’n kuif naby sy stert in. Die teenwoordigheid van hierdie vliese kan aandui dat beide Ornithischia en Saurischia warmbloedig was.[5]
Verspreiding
[wysig | wysig bron]Hoewel Heterodontosauridae oorspronklik bekend was uit die Suider-Afrika van die Vroeë Juras, is fossiele nou al op vier kontinente ontdek. Vroeg in die familie se geskiedenis was Pangea nog grootliks een superkontinent, en kon hulle oor die wêreld versprei.[6] Die oudste fossiel is ’n stuk kakebeen en los tande uit die Laat Trias uit Argentinië. Die mees uiteenlopende voorbeeld kom uit Suider-Afrika, waar fossiele van Heterodontosaurus, Abrictosaurus, Lycorhinus en Geranosaurus ontdek is.[1]
Fossiele uit die Vroeë Jura uit die VSA[7] en Mexiko[8] is ook bekend. In die vroeë 1970's is baie fossielmateriaal uit die Laat Jura ook in Colorado in Amerika gevind.[9] Die oorblyfsels van Echinodon wat in 2002 beskryf is, verteenwoordig dalk ’n Heterodontosauridae uit Engeland wat tot in die Vroeë Kryt oorleef het.[6] Dianchungosaurus, uit die China van die Vroeë Jura, word nie meer beskou as ’n Heterodontosauridae nie, hoewel een laat oorlewende Asiatiese vorm bekend is (Tianyulong).[5]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ 1,0 1,1 Weishampel, David B.; Witmer, Lawrence M. (1990). "Heterodontosauridae". In Weishampel, David B.; Dodson, Peter; Osmólska, Halszka (reds.). (reds.). The Dinosauria. Berkeley: University of California Press. pp. 486–497. ISBN 0-520-06727-4.
- ↑ Norman, David B.; Sues, Hans-Dieter; Witmer, Lawrence M.; Coria, Rodolfo A. (2004). "Basal Ornithopoda". In Weishampel, David B.; Dodson, Peter; Osmólska, Halszka. (reds.). (reds.). The Dinosauria (Second uitg.). Berkeley: University of California Press. pp. 393–412. ISBN 0-520-24209-2.
- ↑ Santa Luca, Albert P. (1980). "The postcranial skeleton of Heterodontosaurus tucki (Reptilia, Ornithischia) from the Stormberg of South Africa". Annals of the South African Museum. 79 (7): 159–211.
- ↑ Gow, Christopher E. (1990). "A tooth-bearing maxilla referable to Lycorhinus angustidens Haughton, 1924 (Dinosauria, Ornithischia)". Annals of the South African Museum. 99 (10): 367–380.
- ↑ 5,0 5,1 Zheng, Xiao-Ting; You, Hai-Lu; Xu, Xing; Dong, Zhi-Ming (19 Maart 2009). "An Early Cretaceous heterodontosaurid dinosaur with filamentous integumentary structures". Nature. 458 (7236): 333–336. doi:10.1038/nature07856. PMID 19295609.
- ↑ 6,0 6,1 Norman, David B.; & Barrett, Paul M. (2002). "Ornithischian dinosaurs from the Lower Cretaceous (Berriasian) of England". In Milner, Andrew; Batten, David J. (reds.) (reds.). Life and Environments in Purbeck Times. Special Papers in Palaeontology 68. Londen: Palaeontological Association. pp. 161–189. ISBN 0-901702-73-0.
- ↑ Sues, Hans-Dieter; Clark; Jenkins, Farish A. (1994). "A review of the Early Jurassic tetrapods from the Glen Canyon Group of the American Southwest". In Fraser, Nicholas C.; Sues, Hans-Dieter (reds.) (reds.). In The Shadow of the Dinosaurs: Early Mesozoic Tetrapods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 285–294. ISBN 0-521-45899-4.
- ↑ Clark, James; Montellano, Mariso; Hopson, James A.; Hernandez, Rene; Fastovsky, David A. (1994). "An Early or Middle Jurassic tetrapod assemblage from the La Boca Formation, northeastern Mexico". In Fraser, N.C.; Sues, H.-D. (reds.) (reds.). In The Shadow of the Dinosaurs: Early Mesozoic Tetrapods. Cambridge: Cambridge University Press. pp. 295–302. ISBN 0-521-45899-4.
- ↑ Galton, Peter M. (2007). "Teeth of ornithischian dinosaurs (mostly Ornithopoda) from the Morrison Formation (Upper Jurassic) of the western United States.". In Carpenter (red.), Kenneth (red.). Horns and Beaks: Ceratopsian and Ornithopod Dinosaurs. Bloomington: Indiana University Press. pp. 17–47. ISBN 0-253-34817-X.