Karl XIV Johan van Swede

Karl XIV Johan
	Koning van Swede en Noorweë
	; Portret deur Émile Mascré, 1843.
Bewind	5 Februarie 1818 - 8 Maart 1844
Voorganger	Karl XIII & II
Opvolger	Oscar I
Volle naam	Jean-Baptiste Jules
Huis	Bernadotte
Gebore	26 Januarie 1763 ; Pau, Frankryk
Oorlede	8 Maart 1844 (op 81) ; Stockholm
Eggenote	Désirée Clary
Kinders	Oscar I
Vader	Henri Bernadotte
Moeder	Jeanne de Saint-Jean

Karl XIV Johan (gebore Jean Bernadotte;^[1] 26 Januarie 1763 - 8 Maart 1844) was van 1818 tot met sy dood koning van Swede en Noorweë. Hy was die eerste monarg van die Huis van Bernadotte.

Loopbaan en bewind

Bernadotte, wat in Pau in die suide van Frankryk gebore is, het in 1780 by die Franse weermag aangesluit. Ná die uitbreek van die Franse Rewolusie het hy groot militêre talent geopenbaar en vinnig deur die range gevorder. Teen 1794 was hy brigadier-generaal. Hy het uitgeblink tydens sy diens in Italië en Duitsland, en was vir 'n kort ruk minister van oorlog. Sy verhouding met Napoleon was stormagtig, en tog het Napoleon hom as ryksmaarskalk aangestel met die stigting van die Franse Ryk. Bernadotte het 'n groot rol gespeel in die Franse oorwinning in die Slag van Austerlitz en hy is as beloning as prins van Pontecorvo aangestel. Bernadotte was, deur sy huwelik met Désirée Clary, die swaer van Joseph Bonaparte, Napoleon se broer, en dus 'n lid van die uitgebreide Huis van Boneparte.

In 1810 is Bernadotte onverwags gekies as vermoedelike opvolger van die kinderlose koning Karl XIII van Swede.^[2] Hy het die naam Karl Johan aangeneem en is aangestel as regent. In 1813, ná die skielike Franse inval sonder aanleiding in Sweeds-Pommere, was kroonprins Karl Johan instrumenteel in die skepping van die Sesde Koalisie deur 'n bondgenootskap te sluit met tsaar Aleksander I. Hy het Sweedse diplomasie gebruik om die vegtende Engeland en Rusland byeen te bring in 'n bondgenootskap.^[3]^[4]

Ná die Sesde Koalisieoorlog, waarin die ander Europese magte Napoleon verslaan het, het Karl Johan koning Frederik VI van Denemarke gedwing om Noorweë aan Swede af te staan, en dit het gelei tot die Sweeds-Noorweegse Oorlog van 1814, waarin Noorweë verslaan is. Dit het Noorweë in 'n unie met Swede gedwing, wat amper 'n eeu lank geduur het totdat die unie in 1905 vreedsaam ontbind is.

Ná die dood van Karl XIII in 1818 het Karl Johan die troon bestyg. Hy het oor 'n tyd van vrede en vooruitgang geheers tot met sy dood in 1844. Hy is deur sy enigste seun, Oscar, opgevolg.

Verwysings

↑ Ulf Ivar Nilsson in Allt vi trodde vi visste men som faktiskt är FEL FEL FEL!, Bokförlaget Semic 2007 ISBN 978-91-552-3572-7 p. 40
↑ Cronholm 1902, pp. 249–71.
↑ Barton, Dunbar (1925). Bernadotte Prince and King 1810-1844. Pp. 53-57. John Murray, Londen.
↑ Scott, Franklin (1935). Bernadotte and the Fall of Napoleon. Pp. 19-20, 33-35.

Skakels

Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik uit die Engelse Wikipedia vertaal.

[1] Ulf Ivar Nilsson in Allt vi trodde vi visste men som faktiskt är FEL FEL FEL!, Bokförlaget Semic 2007 ISBN 978-91-552-3572-7 p. 40

[FOOTNOTECronholm1902249–71-2] Cronholm 1902, pp. 249–71.

[3] Barton, Dunbar (1925). Bernadotte Prince and King 1810-1844. Pp. 53-57. John Murray, Londen.

[4] Scott, Franklin (1935). Bernadotte and the Fall of Napoleon. Pp. 19-20, 33-35.

[1]