Thebe, Egipte
| Thebe | ||
| ||
| Die Luxor-tempel. | ||
| Koördinate | 25°43′14″N 32°36′37″O / 25.72056°N 32.61028°O | |
| Plaaslike naam | Waset, Θῆβαι | |
| Land | Egipte (Luxor) | |
| Soort | Nedersetting | |
| Geskiedenis | ||
| Gestig | 3200 v.C. | |
| Unesco-wêrelderfenisgebied | ||
| Tipe | Kultureel | |
| Kriteria | i, iii, vi | |
| Verwysing | 87 | |
| Streek† | Arabiese State | |
| Beskrywing* | Ancient Thebes with its Necropolis | |
| † Streek soos deur Unesco geklassifiseer. * Naam soos op die Wêrelderfenislys | ||
Thebe (Grieks: Θῆβαι, Thēbai) is die Griekse naam van die stad in Antieke Egipte wat plaaslik bekend is as Waset. Dit is sowat 800 km suid van die Middellandse See, aan die oosoewer van die Nylrivier, geleë en val binne die grense van die moderne stad Luxor. Die Thebaanse Dodeakker lê daarnaby, aan die wesoewer van die Nyl.
Naam
[wysig | wysig bron]
| |||
| w3s.t in hiërogliewe |
|---|
Die Egiptiese naam van die stad was Waset (w3st), "Stad van die Septer". Die Egiptiese naam opet van die Karnak-tempelkompleks wat oorkant die Nyl geleë is (Klassieke Egiptiese: Ta-opet, Demoties: ta-pe) het in Grieks Thebai geword, nes dié van die stad Thebe, Griekeland. Vanweë sy verbintenis met die Egiptiese stad het die Griekse Thebe ook vanaf die 5de eeu v.C. ’n standbeeld en tempel van die god Amoen gehad.[1] Soos reeds in Homeros se Ilias gesien kan word, is tussen die twee stede onderskei met die name "Honderdpoortige Thebe" (Egipte) en "Sewepoortige Thebe" (Griekeland) (Ilias, IV.406).
As die setel van die Thebaanse Triade van Amoen, Moet en Chonsoe was Thebe van die einde van die Nuwe Ryk af in Egipties bekend as niwt-imn, "Die Stad van Amoen". Dit het in die Hebreeuse Bybel nōʼ ʼāmôn (נא אמון) geword – in die Afrikaanse Bybel No-Amon (Nahum 3:8). Dit is waarskynlik dieselfde stad wat in Esékiël 30:14–16 en Jeremia 46:25 No genoem word. In Grieks het dit Διόσπολις (Diospolis, die "Stad van Zeus") geword.
Die Grieke het μεγάλη (megale, "die Grote") agteraan die naam gelas om dit te onderskei van verskeie ander stede met dieselfde naam. Dit het in die Romeinse Ryk Diospolis Magna geword.
Geskiedenis
[wysig | wysig bron]
Thebe, of Waset, was sedert omstreeks 3200 v.C. bewoon.[2] Waset was tydens die 11de Dinastie en die grootste deel van die 18de Dinastie die hoofstad van Egipte. In laasgenoemde tydperk het farao Hatsjepsoet ’n Rooisee-vloot gebou om handel met ander stede te vergemaklik.
Volgens George Modelski het Thebe in 2000 v.C. sowat 40 000 inwoners gehad (in vergelyking met 60 000 in Memphis, in dié tyd die grootste stad ter wêreld). Teen 1800 v.C. het Memphis se inwoners tot omtrent 30 000 afgeneem en toe was Thebe die grootste stad in Egipte. Omstreeks die 14de eeu v.C. kon Thebe die grootste stad ter wêreld gewees het, met ’n inwonertal van sowat 80 000. Hy het dié posisie gehou tot omstreeks 1000 v.C., toe Memphis en ander stede dit weer verbygesteek het.[3]
Tydens die 19de Dinastie het die regeringsetel na die Nyldelta verskuif. In 664 v.C. het die Assiriese weermag Thebe verwoes tydens hul inval in Bo-Egipte.
Argeologie
[wysig | wysig bron]Die ruïnes van Thebe is in 1979 tot Unesco-wêrelderfenisgebied verklaar. Die twee groot tempels, by Luxor en Karnak, asook die Vallei van die Konings en Vallei van die Koninginne, is onder die grootste prestasies van Antieke Egipte.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Volgens Pausanias, Description of Greece ix.16 § 1.
- ↑ Karnak (Thebes), Egypt. Ancient-wisdom.co.uk. Besoek op 2013-07-29.
- ↑ George Modelski, "Cities of the Ancient World: An Inventory (−3500 to −1200) Geargiveer 19 Mei 2014 op Wayback Machine
Bronne
[wysig | wysig bron]- Gauthier, Henri. 1925–1931. Dictionnaire des noms géographiques contenus dans les textes hieroglyphiques. Vol. 3 of 7 vols. Cairo: Imprimerie de l’Institut français d’archéologie orientale du Caire. (Herdruk Osnabrück: Otto Zeller Verlag, 1975). 75, 76.
- Polz, Daniel C. 2001. "Thebes". In The Oxford Encyclopedia of ancient Egypt, edited by Donald Bruce Redford. Vol. 3 of 3 vols. Oxford, New York, and Cairo: Oxford University Press en die American University in Cairo Press. 384–388.
- Redford, Donald Bruce. 1992. "Thebes". In The Anchor Bible Dictionary, edited by David Noel Freedman. Vol. 6 of 6 vols. New York: Doubleday. 442–443. ISBN 0-385-42583-X (6 volumes)
- Strudwick, Nigel C., & Strudwick, Helen, Thebes in Egypt: A Guide to the Tombs and Temples of Ancient Luxor. Londen: British Museum Press, 1999, ISBN 0-8014-3693-1 (hardeband)/ISBN 0-8014-8616-5 (sagteband)
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Thebe.
- Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Thebaanse Dodeakker.
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
