Cordal de los Vosgos

Cordal de los Vosgos
sistema montañoso (es)
Situación
País	Francia
Organización territorial	Francia metropolitana
Rexón	Gran Este
Departamentu	Vosgos
Coordenaes	48°N 7°E / 48°N 7°E / 48; 7
Cordal de los Vosgos Cordal de los Vosgos (Francia)
Datos
Altitú	1424 m
Arquiteutura
Llargor	120,000 m.
Superficie	5500 km²

La cordal de los Vosgos o macizu de los Vosgos (francés: Massif des Vosges; alemán: Vogesen) ye un sistema montascosu nel nordeste de Francia, frontera natural ente les rexones d'Alsacia y de Lorena.

El so cumal ye'l monte del Gran Ballon o Ballon de Guebwiller, con 1424 m, asitiáu al sur del macizu. Escontra'l norte los altores son inferiores, alredor de los 400 msnm.

El so orixe atopar nun horst por cuenta de la dixebra en dos d'un sistema montascosu anterior, pola falla que forma la fuesa (graben) renana, pola qu'escurre'l Rin, dando orixe al oeste a los Vosgos y al este a la Selva Negra que ye'l horst paralelu.

Esti sistema montascosu inclúi dos parques naturales rexonales: al sur, el parque natural rexonal de los Ballons de los Vosgos, y al norte, el parque natural rexonal de los Vosgos del Norte. Esti postreru forma, xunto col parque natural del Monte del Palatináu n'Alemaña, la reserva de la biosfera de la Unesco Monte del Palatináu-Vosgos del Norte.^[1]

El macizu de los Vosgos tien un perfil bien asimétricu. El sur ta formáu por roques cristalines y el norte por roques arenisques, y les fasteres occidentales son de rimaes nidies ente que les fasteres orientales cayen de manera abrupta escontra la llanura d'Alsacia.

Los Vosgos cristalinos componer d'una cresta principal en forma de J invertida, a la que vienen xunise delles cadenes secundaries que dixebren los valles de los afluentes del Mosela na aguada lorena y del Ill na aguada alsaciana. Al norte del valle del Bruche, los Vosgos formen una serie de llombes arenisques que la so altitú diminuye dempués del puertu de Saverne. Ésti dixebra'l macizu meridional del macizu septentrional de los Vosgos del Norte que s'enllarguen más allá de la frontera francu-alemana nel Monte del Palatináu (Pfälzerwald).

Los 14 picos de más de 1300 m son:

Llista a la que s'añedir otros picos importantes:

(kopf significa cabeza n'alemán y en alsacianu).

La vexetación d'esti macizu ta apoderada polos pinos y abetos, bien abondosos por cuenta de una silvicultura llargamente desenvuelta a mediaos del sieglu XIX, siendo mmenos abondosos les hayas y los carbayos,

Los dos emblemes del macizu son el arándanu, comúnmente llamáu brimbelle , incluyíu nel famosu pastel que ta presente nel menú de los restoranes de la rexón, y el narcisu, festexáu cada primavera en Gérardmer.

L'agricultura tradicional produz alimentos: la pataca, el centenu, la güerta. Complementar cola cría d'oveyes y vaques nes camperes de monte (la vaca de los Vosgos), que la so lleche ye la base del munster .

El monte ye'l llar de grandes animales, venaos y corzos. El robecu y el llobu cerval boreal fueron reintroducíos, pero l'animal símbolu de los Vosgos ye'l urogallo, güei día en peligru d'estinción. Ente les demás aves, abonden les aves de presa como los ferres, curuxes, uxos ... y el cuervu, la papuda, el faisán, etc.

• René Bastien, Histoire de Lorraine, éditions Serpenoise, Metz, 1991, 224 pages. ISBN 2-87692-088-3
• Etienne Julliard, Atles et géographie de l'Alsace et de la Lorraine, Flammarion, 1977, 288 pages
• Robert Parisot, Histoire de Lorraine (Meurthe, Meuse, Moselle, Vosges), Tome 1 à 4 et index alphabétique général, Auguste Picard éditeur, Paris, 1924. Anastaltic impression in Belgium by the éditions Culture et Civilisation, Bruxelles, 1978.
• Yves Sell (dir.), L'Alsace et les Vosges, géologie, milieux naturels, flore et faune, La bibliothèque du naturaliste, Delachaux et Niestlé, Lausanne, 1998, 352 pages. ISBN 2-603-01100-6
• Jean-Paul von Eller, Guide géologique Vosges-Alsace, guide régionaux, collection dirigée par Charles Pomerol, 2° édition, Masson, Paris, 1984, 184 pages. ISBN 2-225-78496-5