Tierres Altes d'Escocia

Esti artículu o seición necesita referencies qu'apaezan nuna publicación acreitada, como revistes especializaes, monografíes, prensa diaria o páxines d'Internet fiables. Pues añadiles tu mesmu o avisar al autor principal del artículu na so páxina d'alderique pegando: {{subst:Avisu referencies|Tierres Altes d'Escocia}} ~~~~

Tierres Altes d'Escocia
Situación
País	Reinu Xuníu
Nación constitutiva	Escocia
Tipu	rexón histórica
Coordenaes	57°07′N 4°43′W / 57.12°N 4.71°O / 57.12; -4.71
Tierres Altes d'Escocia Tierres Altes d'Escocia (Reinu Xuníu)
Datos
Altitú media	1344 m
Puntu más altu	Ben Nevis (es)

Les Tierres Altes (Gaélicu escocés: A' Ghàidhealtachd, "la tierra de los gaélicos"; escocés: the Hielands) ye una rexón histórica d'Escocia. La rexón diferencióse culturalmente de les Tierres Baxes nel periodu de transición de la Edá Media a la Edá Moderna, cuando l'escocés xermánicu entamó a ser preponderante frente al escocés gaélicu a lo llargo de les Tierres Baxes d'Escocia. El términu ye tamién usáu pa nomar l'área norte ya oeste de la Falla de les Highlands, anque les falles nun son claramente definitores pa separtar tierres, particularmente nel este. El Gran Glen separta les Montañes Grampian del suroeste de les Tierres Altes del Noroeste. En gaélicu escocés el nome de les tierres ye A' Gháidhealtachd, que lliteralmente significa "la tierra de los gaélicos", y tradicionalmente, dende un puntu de vista del falante de gaélicu, inclúi les Islles del Oeste y les Tierres Altes.

La rexón ta mui poco poblada, con dalgunes cadenes montañes, incluindo la montaña más alta de les Islles Britániques, Ben Nevis. Enantes del sieglu XIX les Tierres Altes taben densamente poblaes, pero trés factores combinaos arrasaron cola prosperidá de les Highlands: el fin del estilu de vida tradicional de les Tierres Altes (Sistema de clanes) depués de la derrota nel Alzamientu Xacobita de 1745 escontra'l rei neerlandés y protestante William III d'Inglaterra, el desplazamientu forzáu de población de les Highlands nel sieglu XVII (procesu llamáu n'inglés Highland Clearance), y la emigración masiva a les ciudaes durante la Revolución Industrial. Güei, les Tierres Altes ye una de les rexones menos poblaes d'Europa, con una densidá poblacional de 9,1 habitantes per km², comparable cola densidá de Bolivia, Tsad o Rusia.

El Conceyu de les Highlands ye la entidá alministrativa principal, cola capital n'Inverness. Ensin embargu, les Highlands tamién incluin fasteres de los conceyos de Aberdeenshire, Angus, Argull y Bute, Moray, Perth y Kinross, y Stirling. Anque la Islla de Arran alministrativamente pertenece a North Ayrshire, la fastera norte ye xeneralmente incluida nes Highlands.

Les Tierres Altes escoceses ye una única rexón en Reinu Xuníu que tien taiga, ya que cuenta con una gran concentración del pinu escocés.

Ente los siglos XV y XX, la rexón se separta culturalmente de les Lowlands en términos llingüísticos. N'escocés gaélicu, la rexón ye nomada A' Gàidhealtachd, porque ye una rexón escocesa onde se fala tradicionalmente ésta llingua, anque la llingua solo se fala xeneralmente pola población a día de güei nes Islles Hébrides Esteriores. Los términos Highlands y A' Gáidhealtachd normalmente son usados indistintamente, pero tienen diferentes significaos nes respeutives llingues. L'inglés ye güei la llingua más falada na rexón nun dialeutu mui influenciáu pol gaélicu.

Como consecuencia del Alzamientu Xacobita, el gobiernu británicu aprobó una serie de lleis pa destruyir el sistema de clanes escocés, incluindo la prohibición de portar armes y de llevar tartán, y llimites nes actividaes de la Iglesia Episcopal escocesa. La mayoría d'esta llexislación foi derogada a finales del sieglu XVIII, cuando l'amenaza xacobita ya nun yera real, llevando a un rexurdimientu de la cultura de les Tierres Altes. El tartán foi adoptáu polos reximentos de les Highlands nel Exércitu Británicu, nel que los habitantes de les Tierres Altes s'alistaben en gran númberu pola pobreza de la so tierra na era de les guerres napoleóniques (1790-1815). Nel casu de la xente común foi abandonáu dafechu, anque na década de 1820 progresivamente foi siendo adoptáu pola élite social escocesa como símbolu d'identidá, incluso se punxo de moda na élite de toda Europa, como elementu de idealización romántica de les Highlands, impulsáu pola mitoloxía del Ciclu ossiánicu y les famoses obres de Walter Scott. El puntu álxidu ascocedió cola visita del Rei George IX d'Escocia en 1822 portando el tartán, provocando ente la población una demanda masiva d'estes prendes, que entá nun yeren conocides nin producides pola industria de llana escocesa. Los diseños de los tartanes de ca clán foron fixaos n'esti periodu, tornando nel símbolu más reconocible de la identidá escocesa. A lo llargo del sieglu XIX la identificación de la cultura de les Highlands con Escocia foi reforzada pola Reina Victoria, quien se retiró al Castiellu de Balmoral y taba muy interesada na cultura de los tartanes escoceses.

Les Tierres Altes enantes del sieglu XIX yeren mui probes y tradicionales, y nun fueron especialmente afeutaes pola Ilustración Escocesa nin pola Revolución industrial, que sí influyeron considerablemente a les Tierres Baxes. El periodu de les Guerres Napoleóniques brindaron a les Tierres Altes prosperidá, optimismu y espoxigue económicu. La economía espoxigó gracies a los salarios pagaos n'industries químiques, pesqueres, telares, y grandes infraestructures como'l proyeutu de la Canal de Caledonia, un importante canal que xune güei la costa oriental n'Inverness, cola costa occidental en Corpach. Na costa oriental, les granxes ameyoraron, y los altos precios na venta del ganáu dieron abondo dineru a los propietarios. El serviciu na Armada Británica yera mui amañosu pa los homes mozos de les Tierres Altes, onde unviaben perres a les sos families y llueu podíen retirase con una bona pensión. Esta prosperidá finó alredor de 1815, y dellos factores negativos a llargo plazo entamaron a minar la posición económica de la clase de agricultores qu'arrendaban unos pocos acres de tierra, y que yeren conocíos como crofters. Los propietarios de tierres foron enfocando les sos posesiones hacia'l mercáu dende 1750, y esti fechu pasu ente pasu foi disolviendo la estructura socioeconómica tradicional del les Tierres Altes del Noroeste y de les Islles Hébrides, causando finalmente una enorme crisis económica y social a los crofters. El treslláu forzosu y reasitiamientu poblacional del sieglu XVIII (Highland Clearences) y el fin del sistema de municipios provocaron cambeos na propiedá de la tierra y na ganadería de la oveya. La Gran Fame Irlandesa de la década de 1840 foi causada por una enfermedá llegada de les Tierres Altes en 1846, que desendolcó nuna escomanada catástrofe humanitaria, ya un plan d'emigración en cadena de les poblaciones de les Tierres Altes. Nesti plan los líderes de los clanes nomaben los homes mozos que migraríen primero, el llugar onde teníen que dir, y l'orde. Llueu de la so llegada, teníen que dir preparando'l camín pa los sos parientes, y asina nun sistema de cadena.

El desigual repartu de la propiedá de la tierra foi un tema de gran importancia emocional y discutiniu na sociedá y economía de les Tierres Altes, y finalmente se tresformó en piedra angular del lliberalismu radical. Los crofters foron políticamente desposeídos de poder, y munchos d'ellos tornaron a la relixón, convirtiéndose al fervor relixosu del evanxelismu presbiterianu renacíu a lo llargo del sieglu XIX. Dellos se xuneron a la cismática Free Church dempués de 1843. Esti movimientu evanxélicu foi lideráu predicadores llaicos, quienes a la so vez veníen tamién de los estamentos sociales baxos, ya'l so predicamentu yera implícitamente críticu col orde establecíu. El cambéu relixosu espoxigó a los crofters y los separtó de los terratenientes. Tou esto permitió l'esitu del llevantamientu escontra los terratenientes de la década de 1880, al traviés de la Highland Land League. La violencia estalló na Islla de Skyne, onde los terratenientes espulsaron el ganáu d'oveyes y cabres de les sos tierres, anque tornó a la calma cola aprobación de la Crofters' Holdings (Scotland) Act (Llei de Propiedá de los Arrendatarios) de 1886, qu'amenorgó les rentes, garantizó la inamovilidá, y rompió los llatifundios de terratenientes pa repartilos ente persones ensin casa nin tierres. La solución de les Tierres Altes contrastó cola guerra escontra los terratenientes n'Irlanda ente 1878 y 1909, onde los irlandeses desposeídos foron mui politizaos al traviés de fuelgues nel nacionalismu irlandés, mentantu la dimensión política quedaba separtada. En 1885 tres candidatos independientes crofters foron elixíos pal Parllamentu Británicu, onde les sos reclamaciones foron atendidas. Como resultáu de la actividá parllamentaria, s'aumentó la seguridá de los pequeños propietarios escoceses, la herencia del derechu al arrendamientu, y la creación de la Comisión d'Arrendamientos (Crofting Comission). Los crofters como movimientu políticu desapaeció en 1892, cola so incorporación al Partíu Lliberal (Reinu Xuníu).

La Reforma Escocesa algamó un ésitu parcial nes Tierres Altes. El Catolicismu caltuvo fuercia n'algunes fasteres, pola alloñanza d'estes llocalizaciones ya'l trabayu de los misioneros franciscanos procedentes d'Irlanda. Anque la presencia del catolicismu foi en desterciu, caltuvo fuercia en distritos como Moidart y Morar en tierra firme, o South Uist y Barra nes islles. La alloñanza de la rexón y la falta d'un cleru falante de gaélicu, llingua índa falada pola totalidá de los habitantes nesos años, minó l'esfuerciu misioneros p'asentar a la Ilesia. Depués del sieglu XVIII entamaron los grandes avances, polos esfuercios de la Society in Scotland for the Propagation of Christian Knowledge (Sociedá n'Escocia pola Propagación del Conocimientu Cristianu) y la rotura de la sociedá tradicional depués de la catástrofe de la Batalla de Culloden en 1746. Nel sieglu XIX, la presbiteriana Ilesia Llibre d'Escocia, qu'aceptó el gaélicu como llingua ritual ya incorporó la cultura escocesa, espoxigó rápidamente y se fizo más fuerte que cualesquier ilesia enantes. Ensin embargu, la mayor parte d'Escocia siguía siendo lleal a la Ilesia d'Escocia. En contraste coles islles sureñes de les Hebrides Esteriores, que son mayoritariamente católiques, les islles nortices (Lewis, Harris y North Uist) tienen una alta proporción de seguidores de la Ilesia Llibre d'Escocia y de la Ilesia Llibre Presbiteriana d'Escocia. De fechu, por esto, les Islles Hébrides Esteriores son descrites como un 'bastión del calvinismu' nes Islles Britániques. Inverness y la so zona ye tamién de mayoría protestante, con fasteres lleales a la Ilesia d'Escocia y a la Ilesa Llibre d'Escocia. La relixón nes Tierres Altes entá sigue calteniendo una notable presencia y desempeñando un papel importante na so cultura y asistencia a les ilesies muncho mayor que n'otres zones d'Escocia.

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Tierres Altes d'Escocia.