Mikrobiyolohiya
An mikrobiyolohiya (Ingles: microbiology, gikan sa Griyegong μῑκρος, mīkros, "sadit"; βίος, bios, "buhay"; asin -λογία, -logia) iyo an pag-aadal nin mga mikroorganismo, itong mga uniselular (sarong selula), multiselular (kolonya nin selula), o aselular (mayo nin selula).[1][2] An mikrobiyolohiya iyo minasakop sa nagkapirang mga sub-disiplina kabali an birolohiya, bakteryolohiya, prostitolohiya, mikolohiya, immunolohiya, asin parasitolohiya.
An mga eukaryotikong mikroorganismo iyo igwa nin hasta-membranong mga organelo asin kabali digdi an mga fungi asin protista, kun sain an mga prokaryotikong organismo—gabos iyo mga mikroorganismo—kumbensyunal na pigkaklasipika na mayo nin hasta-membranong mga organelo kun sain kabali an bakterya asin arkeya.[3][4] An mga mikrobiyolohista iyo tradisyunal na nakadepende sa kultura, pag-ati, asin mikroskopya. Alagad, mas hababa sa 1% kan mikroorganismo na yaon sa ordinaryong kapalibotan an pwedeng makultura sa isolasyon gamit an presenteng paagi.[5] An mga mikrobiyolohista iyo harus nakadepende sa molekular na biyolohiyang kagamitan arug kan sekwensyang DNA base sa identipikasyon, halimbawa an sekwensyang 16S rRNA na ginagamit sa pag-identipika nin mga bakterya.
An mga birus iyo dae sa gabos na oras pigkaklasipika bilang organismo,[6] huli ta sinda iyo pigkokonsidera na masyadong simpleng mikroorganismo o masyadong komplikadong molekula. An mga prion, iyo dae pigkonsidera bilang mikroorganismo, asin iyo pig-imbestigahan kan mga birolohiko, alagad, habang an klinikal na epekto na gikan sainda iyo orihinal na pigtubudang huli sa kronikong impeksyon nin birus, nadiskobre an nakakaimpeksyong protina.
An pagkabuhay nin mga mikroorganismo iyo nahulaan pirang siglo na bago sinda enot na naobserbahan, halimbawa an mga Haino sa Indya asin ni Marcus Terentius Varro kan suanoy na Roma. An pinakaenot na nairekord na obserbasyong mikroskopo iyo an nagpuprutas na lawas nin mga amag ni Robert Hooke kan 1666, pero an Heswitang padi na si Athanasius Kircher siguro an pinakaenot na nakahiling sa mga mikrobyo na saiyang nasambit sa pag-obserba nin gasta asin metryal na putrid kan 1658. Si Antonie van Leeuwenhoek an pigkokonsidera na ama kan mikrobiyolohiya huli ta siya nag-obserbar asin nag-eksperimento sa mga mikroorganismo kan dekada 1670s, gamit an mga simpleng mikroskopo na saiyang sadiring disenyo. An siyentipikong mikrobiyolohiya iyo nahaman kan ika-19 na siglo sa paagi kan gibo ni Louis Pasteur sagkod sa medikal na mikrobiyolohiya ni Robert Koch.
Panluwas na takod
[baguhon | baguhon an source]
Igwang relatibong medya para sa Microbiology duman sa Wikimedia Commons- nature.com Latest Research, reviews and news on microbiology
- Microbes.info
- Microbiology sa In Our Time kan BBC
- Immunology, Bacteriology, Virology, Parasitology, Mycology and Infectious Disease
- Annual Review of Microbiology
Toltolan
[baguhon | baguhon an source]- ↑ "Microbiology - Latest research and news | Nature". www.nature.com. Retrieved 2020-02-01.
- ↑ Madigan M, Martinko J (editors) (2006). Brock Biology of Microorganisms (13th ed.). Pearson Education. p. 1096. ISBN 978-0-321-73551-5.
- ↑ Whitman, Whilliam B (2015). Whitman, William B; Rainey, Fred; Kämpfer, Peter; Trujillo, Martha; Chun, Jonsik; Devos, Paul; Hedlund, Brian; Dedysh, Svetlana, eds. Bergey's Manual of Systematics of Archaea and Bacteria. John Wiley and Sons. CiteSeerX 10.1.1.737.4970
. doi:10.1002/9781118960608. ISBN 9781118960608.
- ↑ Pace, Norman R. (2006). "Time for a change" (in En). Nature 441 (7091): 289. doi:. ISSN 0028-0836. PMID 16710401. Bibcode: 2006Natur.441..289P. https://www.semanticscholar.org/paper/30c5b2714342903cfb94016c8b1db08ad219a81f.
- ↑ "Phylogenetic identification and in situ detection of individual microbial cells without cultivation". Microbiological Reviews 59 (1): 143–169. 2011. PMID 7535888.
- ↑ Rice G (2007-03-27). "Are Viruses Alive?". Retrieved 2007-07-23.
Pinopoonan an artikulong ini sa Siyensya. Makakatabang ka sa Bikol Wikipedia sa pagparambong kaining pahina.