Kavkaz (planina)

Kavkaz
Planina
Države	Armenija,  Azerbejdžan,  Gruzija,  Iran,  Rusija,  Turska
Nadmorska visina	5.642 m
Koordinate	43°21′18″N 42°26′31″E / 43.35500°N 42.44194°E / 43.35500; 42.44194

Kavkaz je planinski masiv koji se nalazi u Evroaziji, između Crnog mora i Kaspijskog jezera, u regiji Kavkaza. Ovaj masiv se obično smatra prirodnom jugoistočnom granicom Evrope. Sastoji se od dva odvojena planinska sistema, a to su Veliki Kavkaz i Mali Kavkaz.

Veliki Kavkaz se proteže od azerbejdžanskog glavnog grada Bakua, koji se nalazi na obalama Kaspijskog jezera, do kakavkaskog prirodnog rezervata, u blizini grada Sočija, na sjeveroistočnoj obali Crnog mora. Pravac pružanja ovog planinskog sistema se poklapa sa pravcem jugoistok - sjeverozapad.

Nasuprot njemu, Mali Kavkaz se prostire na otprilike 100 km udaljenosti, pravcem koji je skoro identičan pravcu pružanja Velikog Kavkaza.

Najviši vrh Kavkaskog masiva je planina Elbrus koja se nalazi na Velikom Kavkazu i uzdiže se 5.642 m iznad nivoa mora.

Na planinama u blizini Sočija održala su se pojedina takmičenja u sklopu XXII zimskih olimpijskih igara 2014. godine.

Geološki gledano, Kavkaz pripada sistemu koji se proteže od jugoistočne Evrope ka Aziji. Veliki Kavkaz se uglavnom sastoji od stijena iz perioda Krede i Jure kao i stijena iz Paleozoika i Prekambrija u višim predjelima. Pojedine vulkanske formacije se mogu naći u čitavom opsegu ovog sistema. S druge strane, Mali Kavkaz je formiran uglavnom od paleogena stijena s mnogo manjim udjelom stijena iz perioda jure i krede.

Kavkaz je formiran uglavnom kao rezultat aktivnosti tektonskih ploča i to Arabijske ploče koja se kretala prema sjeveru u odnosu na Euroazijsku ploču.

Cijeli region je redovno podvrgnut jakim zemljotresima.^[1]

Dok je Veliki Kavkaz uglavnom sastavljen od sedimentne strukture, Mali Kavkaz je uglavnom vulkanskog porijekla.^[2]

Najviši vrh Kavkaza je Elbrus sa 5.642 m nadmorske visine^[3] i za 832 m je viši od Mont Blanca, najvišeg vrha Alpa i evropskog kontinenta. Kako je Kavkaz prirodna granica između Evrope i Azije, postoje zagovornici toga da je Elbrus ipak najviši vrh Evrope.

Osim Elbrusa, postoji još 6 vrhova visine iznad 5.000 metara: Dykh-Tau (5.205 m), Shkhara (5.201m), Koshtan-Tau (5.152 m), Janga (Jangi-Tau) (5.059 m), Kazbek (5.047 m) i Pushkin (5.033 m) i svi se nalaze u Rusiji ili na granici Ruzije i Gruzije.

Klima na području Kavkaza varira i vertikalno (gledajući nadmorsku visinu) i horizontalno (u zavisnosti od lokacije i geografske širine). Prosječna godišnja temperatura u Sukhumi (Abhazija), koja se nalazi na nivou mora iznosi oko 15 °C, dok na obroncima Kazbeka, na nadmorskoj visini od 3.700 metara, prosječna godišnja temperatura iznosi -6,1 °C. Sjeverne padine Velikog Kavkaza su u prosjeku 3 °C hladnije u odnosu na južne padine.

Visoravni Malog Kavkaza, u Armeniji, Azerbejdžanu i Gruziji su obilježene izraženijim kontrastom ljetnih i zimskih temperatura uzrokovanih kontinentalnom klimom.

Kavkaz je poznat po velikoj količini snijega, iako postoji mnogo područja ovog planinskog masiva koja se ne mogu pohvaliti visokim sniježnim pokrivačem. Ovo se posebno odnosi na Mali Kavkaz koji je donekle izoliran od vlažnog utjecaja koji dolaze sa Crnog mora i stoga dobiva znatno manje količine padavina (u obliku snijega) od Velikog Kavkaza. Prosječna visina sniježnog pokrivača Malog Kavkaza iznosi od 10 do 30 cm. Veliki Kavkaz (posebno jugozapadne padine) obiluju velikim količinama snijega. Lavine se javljaju u periodu od novembra do aprila. Sniježni pokrivač u nekoliko regija (Svanetis i sjeverna Abhazija) može dostići i visinu od 5 metara. Regija planine Achishkho, koja slovi za najsnježniji dio Kavkaza, često bilježi visinu sniježnog pokrivača od 7 metara.

Zapadni Kavkaz

Svjetska baština
Rezervat biosfere
Lokacija	Rusija
Kriterij	ix, x
Referenca	900
Uvrštenje	1999 (23. sjednica)
Ugroženost	no

Zapadni Kavkaz je sovjetska vlada 1924. godine proglasila za zaštićeno područje - Kavkaski rezervat prirode (ruski: Kavkazskij gosudarstvennyj prirodnyj biosfernyj zapovednik)^[4], rezervat prirode (IUCN kategorija upravljanja Ia). Cilj zaštite bilo je očuvanje oko 85 m-visokih primjeraka Nordmanove jele (Abies nordmanniana), za koju se smatra da je najviše drveće u Evropi, i jedinstvenih šuma koju čine engleska tisa (Taxus baccata) i evropski širokolisni šišmir (Buxus sempervirens) u gradu Sočiju.

Krajnji zapadni dio planinskog masiva Kavkaz, udaljen 50 km sjeveroistočno od Crnog mora, površine preko 2.750 km2, nalazi se na spisku Svjetske baštine sa područja Ruske federacije.^[5]

To je jedno je rijetkih velikih planinskih područja u Evropi koje nije doživjelo značajan ljudski uticaj. Njegovi subalpski i alpski predjeli pripadali su samo divljim životinjama, a široki prostori netaknutih planinskih šuma, koji se protežu od nizina do subalpskog pojasa, jedinstveni su u Evropi. Lokalitet ima veliku raznolikost ekosistema, sa važnim endemskim biljkama i divljim životinjama, i mjesto je porijekla i ponovnog uvođenja planinske podvrste evropskog bizona.^[6]

Commons ima datoteke na temu: Kavkaz (planina)