Dux (rimska vojska)

Dux, značenje na latinskom jeziku: vođa. U vrijeme drevnog Rima dux je imao komandu nad dvije ili više legija koje su se nalazile u određenoj oblasti.

Prvenstveno dux je izraz za privremenu komandu nad jednom ili više oblasnih jedinica, dok su bile u prolazu. Ovisno o tome u kojoj oblasti su se nalazili, duxovi dobijali su odgovarajući naziv. Primjera radi dux Britanniarum komandovao legije u Britaniji koje su čuvale Hadrijanov zid. Isto tako u Egiptu je postojao dux Aegypti. Od 300 p.n.e. dux je postao zvanični čin. Direktno su podređeni magistru militumu. Plaća koju su primali iznosila je 1582 nomizmata. ^[1]

Titula dux mogla se odnositi i na konzula ili imperatora, no obično se odnosila na komandanta rimske vojske, odnosno guvernera rimske provincije koji je u određenom periodu historije Rima istovremeno bio i dux, vojni komandant. Guverner provincije je dakle bio najviši civilni službenik u provinciji a kao dux i vrhovni vojni zapovjednik legija raspoređenih u njegovoj provinciji.

Tokom različitih državnih i vojnih reformi civilne i vojne funkcije su razdvojene.

• "Arminius" Kleiner Auszug aus der Dissertation „Der Römisch-Germanische Krieg 9-16 n. Chr.“ von Ralf G. Jahn, Bonn 2001, S. 78-104. (de)