Edward Victor Appleton
Sir Edward Victor Appleton GBE KCB FRS (6. septembar 1892 - 21. april 1965) bio je engleski fizičar,[1][2] dobitnik Nobelove nagrade (1947) i pionir u radiofizici. Studirao je, a bio je i zaposlen kao laboratorijski tehničar, na Bradford Collegeu od 1909. do 1911. godine.
Dobitnik je Nobelove nagrade za fiziku 1947. godine za svoj temeljni rad koji dokazuje postojanje ionosfere tokom eksperimenata izvedenih 1924. godine.
Appleton je rođen u Bradfordu, West Riding of Yorkshire, sin Petera Appletona, skladištara i Mary Wilcock, a obrazovao se u Hanson gimnaziji.[3]
1911. godine, sa 18 godina, dobio je stipendiju za pohađanje koledža St John u Kembridžu, gdje je diplomirao prirodne nauke s fizikom prve klase 1913. Bio je i član Univerzitetske lože Isaac Newton.[4]
Tokom Prvog svjetskog rata pridružio se West Riding pukovniji, a kasnije je prešao u Kraljevske inženjere. Nakon što se vratio iz aktivne službe u Prvom svjetskom ratu, Appleton je postao pomoćni demonstrator eksperimentalne fizike u Cavendish Laboratoriji 1920. Godine 1922. iniciran je u masonstvo.[5] Bio je profesor fizike na Kraljevskom koledžu u Londonu (1924–36) i profesor prirodne filozofije na Univerzitetu u Kembridžu (1936–39). Od 1939. do 1949. bio je sekretar Odsjeka za naučna i industrijska istraživanja. Vitez 1941. godine, dobio je Nobelovu nagradu za fiziku 1947. godine za svoj doprinos poznavanju ionosfere što je dovelo do razvoja radara.
Od 1949. do svoje smrti 1965. Appleton je bio direktor i prorektor Univerziteta u Edinburghu.[6] 1956. BBC ga je pozvao da drži godišnja Reithova predavanja. U nizu od šest radio emisija, pod nazivom Science and the Nation, istraživao je mnoge aspekte naučne aktivnosti u tadašnjoj Britaniji.
Sir Edward je sahranjen na groblju Morningside [7] sa suprugom Helen Lennie (umrla 1983.). Grobnica se nalazi prema krajnjoj zapadnoj strani u blizini novog kućišta na sjeverozapadu.
Appleton je primijetio da je snaga radio signala odašiljača na frekvenciji kao što je pojas srednjih talasa i na putu od stotinjak kilometara konstantna tokom dana, ali da varira tokom noći. To ga je navelo na vjerovanje da su možda primljena dva radio signala. Jedan je putovao po tlu, a drugi se reflektirao na sloju u gornjoj atmosferi. Blijeđenje ili varijacija u jačini ukupnog primljenog radio signala rezultat je interferencijskog uzorka dva signala.
Postojanje reflektirajućeg atmosferskog sloja samo po sebi nije bila potpuno nova ideja. Balfour Stewart je krajem 19. vijeka predložio ideju da objasni ritmičke promjene u magnetskom polju zemlje. Ranije, 1902. godine, Oliver Heaviside i Arthur E. Kennelly su predložili da takav sloj koji reflektira elektromagnetne talase, koji se sada naziva sloj Kennelly-Heaviside, može objasniti uspjeh koji je Marconi imao u prenošenju svojih signala preko Atlantika. Proračuni su pokazali da prirodno savijanje radio talasa nije dovoljno da ih spriječi da jednostavno "otpucaju" u prazan prostor prije nego što stignu do prijemnika.
Appleton je smatrao da je najbolje mjesto za traženje dokaza o ionosferi u varijacijama za koje je vjerovao da su uzrokovane u vremenu oko zalaska sunca u prijemima radio signala. Bilo je razumno pretpostaviti da su ove varijacije posljedica interferencije dva vala, ali dodatni korak koji je pokazao da se drugi talas koji izaziva smetnje (prvi je prizemni talas) spušta iz ionosfere. Eksperiment koji je osmislio imao je dvije metode za prikaz ionosferskog utjecaja i obje su omogućile određivanje visine donje granice refleksije (dakle donje granice reflektirajućeg sloja). Prva metoda je nazvana frekvencijska modulacija, a druga je bila za izračunavanje ugla dolaska reflektiranog signala na prijemnu antenu.
Metoda frekvencijske modulacije iskorištava činjenicu da postoji razlika u putu između prizemnog i reflektiranog talasa, što znači da putuju različitim udaljenostima od pošiljaoca do prijemnika.
Appleton je dobio sljedeće nagrade:
- Član Kraljevskog društva (1927)
- Strani počasni član Američke akademije nauka i umjetnosti (1936) [8]
- Nobelova nagrada za fiziku (1947)
- Faradejeva medalja
- Hughesova medalja
- Kraljevska medalja
- Chree medalja
Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ "BBC - History - Sir Edward Appleton". www.bbc.co.uk.
- ^ "Sir Edward Appleton". Physics Today. 18 (9): 113. 1965. doi:10.1063/1.3047706.
- ^ "The Nobel Prize in Physics 1947". NobelPrize.org (jezik: engleski). Pristupljeno 17. 8. 2021.
- ^ "Famous Freemasons A-L".
- ^ "Archived copy" (PDF). Arhivirano s originala (PDF), 24. 12. 2018. Pristupljeno 2. 1. 2019.CS1 održavanje: arhivirana kopija u naslovu (link)
- ^ Lister, Derek A J (2004). Bradford's Own. Sutton. ISBN 0-7509-3826-9.
- ^ "50th anniversary tributes paid in memory of pioneering scientist". School of Physics and Astronomy.
- ^ "Book of Members, 1780–2010: Chapter A" (PDF). American Academy of Arts and Sciences. Pristupljeno 19. 4. 2011.