Portal:Hemija

Hemija je prirodna nauka koja proučava sastav, strukturu, osobine i promjene supstance. Pretežno se bavi atomima i molekulama te njihovim interakcijama i pretvaranjima (naprimjer, osobinama hemijskih veza između atoma koje grade hemijske spojeve). Kao takva, hemija proučava interakcije elektrona i različitih oblika energije u fotohemijskim reakcijama, reakcijama oksidacije i redukcije, faznih tranzicija i odvajanja supstanci iz mješavina (smjesa). Dobijanje i osobine složenih supstanci, kao što su legure, polimeri, biomolekule i farmaceutska sredstva, smatraju se specijaliziranim granama hemije.

Hemija se ponekad naziva i centralnom naukom jer premoštava druge prirodne nauke, poput fizike, geologije i biologije. Hemija je grana fizičkih nauka, ali postoji određena razlika u odnosu na fiziku. Etimologija pojma hemija nije potpuno razjašnjena, pa je tema određenih neslaganja. Historija hemije može se pratiti i preko određenih faza u njenom razvoju, poput alhemije, koja se prakticirala hiljadama godina u mnogim dijelovima svijeta. (Više...)

Odabrani hemičar

Uredi

Lorenzo Romano Amedeo Carlo Avogadro di Quaregna e di Cerreto, kako mu je puno ime, bio je grof područja Quaregna i Cerreto, ali je mnogo poznatiji kao italijanski naučnik. Smatra se jednim od osnivača molekularne teorije, posebno zbog formuliranja Avogadrovog zakona. U njegovu čast broj osnovnih čestica plina (atoma, molekula, ioni ili ostalih čestica) koji sadrži 1 mol naziva se Avogadrov broj i iznosi 6,02214179 × 1023 čestica. (Više...)

Odabrani spoj

Uredi

Kalij-cijanid je spoj hemijske formule KCN, odnosno kalijeva so cijanovodične kiseline. To je bezbojna kristalna so, izgleda sličnog šećeru, relativno dobro rastvorljiva u vodi. Najvećim dijelom koristi se za preradu rude zlata, elektroplatiranje (galvanizaciju) i u organskim sintezama. Osim toga, u nešto manjem obimu koristi se u izradi nakita za hemijsko pozlaćivanje i poliranje. Izuzetno je otrovan. Vlažna supstanca KCN otpušta male količine cijanovodika (HCN) zbog hidrolize, a koji miriše poput gorkih badema. Međutim, svaki čovjek ne može osjetiti taj miris, a mogućnost osjećanja povezana je s genetičkim predispozicijama čovjeka. Okus kalij-cijanida opisan je kao oštar, kiseo, uz osjećaj peckanja i gorenja. (Više...)

Odabrana slika
Kristal bakar(II)-sulfata

Tehnecij je hemijski element sa simbolom Tc i atomskim brojem 43. Najlakši je element kod kojeg su svi izotopi radioaktivni; nema stabilnih izotopa. Jedini takav element, prometij, također prethodi (u periodnom sistemu) elementima sa stabilnim izotopima. Gotovo sav tehnecij dobija se sintetičkim putem, a vrlo mala količina može se pronaći u Zemljinoj kori. Prirodni tehnecij nastaje kao spontani fisijski proizvod u rudama uranija ili proizvod neutronskog zahvata u rudama molibdena. Hemijske osobine ovog srebrnasto-sivog, kristalnog prelaznog metala otprilike su između osobina renija i mangana.

Mnoge osobine tehnecija predvidio je Dmitrij Mendeljejev davno prije nego što je otkriven. Mendeljejev je zapazio značajnu prazninu u svom periodnom sistemu te je tada neotkrivenom elementu dao privremeno ime eka-mangan (Em). Godine 1937. tehnecij (tačnije, njegov izotop ⁹⁷Tc) postao je prvi potpuno vještački proizveden hemijski element, pa je tako i dobio ime (grčki: τεχνητός, što znači "vještački", plus sufiks -ij). (Više...)

Uredi

...da se IUPAC-ov naziv za protein titin sastoji od 189.819 slova i predstavlja najduže ime nekog hemijskog spoja? Njegova empirijska formula jest C₁₃₂₉₈₃H₂₁₁₈₆₁N₃₆₁₄₉O₄₀₈₈₃S₆₉₃.

...da feromon parenja slonova i feromon parenja noćnih leptira sadrže isti hemijski spoj – (Z)-7-dodecenil-acetat?

...da su poznata samo tri oksida elemenata s najvišim oksidacijskim brojem 8, a to su osmij-oksid, rutenij-oksid i ksenon-oksid?

...da na svakih 300 milijardi atoma vodika u svemiru dođe tek jedan atom zlata?

...da je neon drugi najlakši plemeniti plin i da ima 40 puta veću mogućnost zamrzavanja od tečnog helija i triput veću od tečnog vodika?

Uredi

Neorganska hemija:

Molekulska formula

Fizikalna hemija:

Boja supstanci – Kinetička teorija plinova – Koncentracija otopina – Ukapljivanje – Efekt zajedničkog iona – Nuklearna hemija

Analitička hemija:

Atomska apsorpcijska spektroskopija – Gravimetrija – Ultraljubičasta i vidljiva spektroskopija

Hemija okoline:

Historija hemije:

Flogistonska teorija – Otkriće hemijskih elemenata

Uredi