Brenhinoedd yr Almaen
Dyma restr Brenhinoedd yr Almaen.
Brenhinoedd
[golygu | golygu cod]Rhestrir ymerawdwyr mewn llythrennau bras. Mae brenhinoedd cydymgeisiol, gwrth-frenhinoedd, a chyd-deyrnoedd iau mewn italics.
| Enw | Tŷ | Brenin | Ymerawdwr | Diwedd teyrnasiad | Nodiadau |
|---|---|---|---|---|---|
| Louis yr Almaenwr (Ludwig II der Deutsche) |
Carolingiaid | 11 Awst 843 | — | 23 Awst 876 | Mab yr Ymerawdwr Louis Dduwiol a ŵyr Siarlymaen |
| Louis y Ieuaf (Ludwig III der Jüngere) |
Carolingiaid | 28 Awst 876 | — | 20 Ionawr 882 | Mab Louis yr Almaenwr; teyrnasodd yn Nwyrain Francia, Sacsoni, a Bafaria hefyd o 880 |
| Carloman (Karlmann) |
Carolingiaid | 28 Awst 876 | — | 22 Mawrth 880 | Mab Louis yr Almaenwr; teyrnasodd yn Bafaria; hefyd Brenin yr Eidal o 877 |
| Siarl Dew (Karl III. der Dicke) |
Carolingiaid | 28 Awst 876 | 12 Chwefror 881 | 11 Tachwedd 887 | Mab Louis yr Almaenwr; teyrnasodd yn Alemannia, Raetia, ac o 882 y Deyrnas Ddwyreiniol gyfan |
| Arnulf o Garinthia (Arnulf von Kärnten) |
Carolingiaid | 30 Tachwedd 887 | 25 Ebrill 896 | 8 Rhagfyr 899 | Mab Carloman |
| Louis y Plentyn (Ludwig IV das Kind) |
Carolingiaid | 21 Ionawr 900 | — | 20 Awst 911 | Mab Arnulf o Garinthia |
| Conrad I (Konrad I) |
Conradiniaid (Franconiaidd) | 10 Tachwedd 911 | — | 23 Rhagfyr 918 | |
| Harri I yr Adarwr (Heinrich I der Vogler) |
Liudolfing (Sacson) | 23 Ebrill 919 | — | 2 Gorffennaf 936 | |
| Arnulf Ddrwg (Arnulf der Böse, Herzog von Bayern) |
Luitpolding (Bafarian) | 919 | — | 921 | Cydymgeisydd i'r brenin Harri I |
| Otto I Fawr (Otto I der Große) |
Liudolfing | 7 Awst 936 | 2 Chwefror 962 | 7 Mai 973 | Mab Harri I; y brenin cyntaf i gael ei goroni yn Eglwys Aachen ers Lothair I; coronwyd yn Ymerawdwr Glân Rhufeinig yn 961. |
| Otto II Goch (Otto II) |
Liudolfing | 26 Mai 961 | 25 Rhagfyr 967 | 7 Rhagfyr 983 | Mab Otto I; Brenin yr Almaen o dan ei dad 961–973; coronwyd hefyd yn Ymerawdwr yn ystod bywoliaeth ei dad |
| Otto III (Otto III) |
Liudolfing | 25 Rhagfyr 983 | 21 Mai 996 | 21 Ionawr 1002 | Mab Otto II |
| Harri II (Heinrich II der Heilige) |
Liudolfing | 7 Mehefin 1002 | 26 Ebrill 1014 | 13 Gorffennaf 1024 | Gor-wyr Harri I |
| Conrad II (Konrad II) |
Salian (Frankish) | 8 Medi 1024 | 26 Mawrth 1027 | 4 Mehefin 1039 | Great-gor-wyr Otto I |
| Harri III (Heinrich III) |
Salian | 14 Ebrill 1028 | 25 Rhagfyr 1046 | 5 Hydref 1056 | Mab Conrad II; Brenin yr Almaen o dan ei dad 1028–1039 |
| Harri IV (Heinrich IV) |
Salian | 17 Gorffennaf 1054 | 21 Mawrth 1084 | 31 Rhagfyr 1105 | Mab Harri III; Brenin yr Almaen o dan ei dad 1054–1056 |
| Rudolf von Rheinfeld (Rudolf von Rheinfelden) |
Rheinfeld | 15 Mawrth 1077 | — | 15 Hydref 1080 | Cydymgeisydd i'r brenin Harri IV |
| Hermann von Salm (Hermann von Luxemburg, Graf von Salm) |
Salm | 6 Awst 1081 | — | 28 Medi 1088 | Cydymgeisydd i'r brenin Harri IV |
| Conrad (Konrad) |
Salian | 30 Mai 1087 | — | 27 Gorffennaf 1101 | Mab Harri IV; Brenin yr Almaen o dan ei dad 1087–1098, Brenin yr Eidal 1093–1098, 1095–1101 in rebellion. |
| Harri V (Heinrich V) |
Salian | 6 Ionawr 1099 | 13 Ebrill 1111 | 23 Mai 1125 | Mab Harri IV; Brenin yr Almaen o dan ei dad 1099–1105, gorfodd iw dad ildio'r goron |
| Lothair III (Lothar III) |
Supplinburger | 30 Awst 1125 | 4 Mehefin 1133 | 4 Rhagfyr 1137 | |
| Conrad III (Conrad III) |
Hohenstaufen | 7 Mawrth 1138 | — | 15 Chwefror 1152 | Wyr Harri IV (trwy ei fam); Cydymgeisydd i'r brenin Lothair III 1127–1135 gynt |
| Harri Berengar (Heinrich (VI)) |
Hohenstaufen | 30 Mawrth 1147 | — | Awst? 1150 | Mab Conrad III; Brenin yr Almaen o dan ei dad 1147–1150 |
| Ffrederic I Barbarossa (Friedrich I Barbarossa) |
Hohenstaufen | 4 Mawrth 1152 | 18 Mehefin 1155 | 10 Mehefin 1190 | Nai Conrad III |
| Harri VI (Heinrich VI) |
Hohenstaufen | 15 Awst 1169 | 14 Ebrill 1191 | 28 Medi 1197 | Mab Ffrederic I; Brenin yr Almaen o dan ei dad 1169–1190 |
| Ffrederic II (Friedrich II) |
Hohenstaufen | 1197 | — | 1197 | Mab Harri VI; Brenin yr Almaen o dan ei dad 1196 |
| Philip o Swabia (Philipp von Schwaben) |
Hohenstaufen | 6 Mawrth 1198 | — | 21 Awst 1208 | Mab Ffrederic I; cydymgeisydd i'r brenin Otto IV |
| Otto IV (Otto IV von Braunschweig) |
Welf | 29 Mawrth 1198 | 4 Hydref 1209 | 5 Gorffennaf 1215 | cydymgeisydd i'r brenin Philip o Swabia; gwrthwynebwyd yn ddiweddarach gan Ffrederic II; diorseddwyd 1215; bu farw 19 Mai 1218 |
| Ffrederic II (Friedrich II) |
Hohenstaufen | 5 Rhagfyr 1212 | 22 Tachwedd 1220 | 26 Rhagfyr 1250 | Mab Harri VI; cydymgeisydd i'r brenin Otto IV hyd 5 Gorffennaf 1215 |
| Harri (Heinrich (VII.)) |
Hohenstaufen | 23 Ebrill 1220 | — | 15 Awst 1235 | Mab Ffrederic II; Brenin yr Almaen o dan ei dad 1220–1235 |
| Conrad IV (Konrad IV) |
Hohenstaufen | Mai 1237 | — | 1 Mai 1254 | Mab Ffrederic II; Brenin yr Almaen o dan ei dad 1237–1250 |
| Harri Raspe (Heinrich Raspe) |
Thuringia | 22 Mai 1246 | — | 16 Chwefror 1247 | Cydymgeisydd i'r brenin Ffrederic II |
| William o Holla (Wilhelm von Holla) |
Holla | 3 Hydref 1247 | — | 28 Ionawr 1256 | Cydymgeisydd i'r brenin Ffrederic II a Conrad IV, 1247–1254 |
| Richard o Gernyw (Richard von Cornwall) |
Plantagenet | 13 Ionawr 1257 | — | 2 Ebrill 1272 | Cydymgeisydd i'r brenin Alfonso o Castile; dim awdurod mewn gwirionedd. |
| Alfonso o Castile (Alfons von Kastilien) |
Tŷ Burgundy | 1 Ebrill 1257 | — | 1275 | Wyr Philip; Cydymgeisydd i'r brenin Richard o Gernyw; dim awdurdod mewn gwirionedd; gwrthwynebwyd yn ddiweddarach gan Rudolf I; gollyngodd ei hawliadau ym 1275, bu farw 1284 |
| Rudolf I (Rudolf I von Habsburg) |
Habsburg | 29 Medi 1273 | — | 15 Gorffennaf 1291 | |
| Adolf o Nassau (Adolf von Nassau) |
Nassau | 5 Mai 1292 | — | 23 Mehefin 1298 | Yn ôl rhai hanesyddion, teyrnodd Conrad, Dug Teck am gyfnod byr cyn etholiad Adolf. |
| Albert I (Albrecht I von Habsburg) |
Habsburg | 24 Mehefin 1298 | — | 1 Mai 1308 | Mab Rudolf I; Cydymgeisydd i'r brenin Adolf o Nassau, 1298 |
| Harri VII (Heinrich VII, Luxemburger) |
Lwcsembwrg | 27 Tachwedd 1308 | 13 Mehefin 1311 | 24 Awst 1313 | |
| Louis IV (Ludwig IV., der Bayer, Wittelsbacher) |
Wittelsbach | 20 Hydref 1314 | 17 Ionawr 1328 | 11 Hydref 1347 | Wyr Rudolf I; Cydymgeisydd i'r brenin Ffrederic y Ffair 1314–1322 |
| Ffrederic y Ffair (Friedrich der Schöne, Habsburger) |
Habsburg | 19 Hydref 1314/ 5 Medi 1325 |
— | 28 Medi 1322/ 13 Ionawr 1330 |
Mab Albert I; Cydymgeisydd i'r brenin Louis IV 1314–1322; associate king with Louis IV 1325–1330 |
| Siarl IV (Karl IV. von Luxemburg) |
Lwcsembwrg | 11 Gorffennaf 1346 | 5 Ebrill 1355 | 29 Tachwedd 1378 | Wyr Harri VII; Cydymgeisydd i'r brenin Louis IV, 1346–1347 |
| Günther von Schwarzburg (Günther von Schwarzburg) |
Schwarzburg | 30 Ionawr 1349 | — | 24 Mai 1349 | Cydymgeisydd i'r brenin Siarl IV |
| Wenceslaus (Wenzel von Luxemburg) |
Lwcsembwrg | 10 Mehefin 1376 | — | 20 Awst 1400 | Mab Siarl IV; Brenin yr Almaen o dan ei dad 1376–1378; diorseddwyd 1400; bu farw 1419 |
| Rupert o Palatinate (Ruprecht von der Pfalz, Wittelsbacher) |
Wittelsbach | 21 Awst 1400 | — | 18 Mai 1410 | gor-gor-nai i Louis IV |
| Sigismund (Sigismund von Luxemburg) |
Lwcsembwrg | 20 Medi 1410/ 21 Gorffennaf 1411 |
3 Mai 1433 | 9 Rhagfyr 1437 | Mab Siarl IV |
| Jobst o Moravia (Jobst von Mähren, Luxemburger) |
Lwcsembwrg | 1 Hydref 1410 | — | 8 Ionawr 1411 | Nai Siarl IV; Cydymgeisydd i'r brenin Sigismund |
| Albert II (Albrecht II) |
Habsburg | 18 Mawrth 1438 | — | 27 Hydref 1439 | 4ydd mewn disgyniad o Albert I; mab yng nghyfraith i Sigismund |
| Ffrederic III (Friedrich III) |
Habsburg | 2 Chwefror 1440 | 16 Mawrth 1452 | 19 Awst 1493 | 4ydd mewn disgyniad o Albert I; cyferder Albert II |
| Maximilian I (Maximilian I) |
Habsburg | 16 Chwefror 1486 | 4 Chwefror 1508 Ymerawdwr-etholedig |
12 Ionawr 1519 | Mab Ffrederic III; Brenin yr Almaen o dan ei dad 1486–1493; mabwysiadodd y teitl Ymerawdwr-etholedig ym 1508 gyda cymeradwyaeth y Pab |
| Siarl V (Karl V) |
Habsburg | 28 Mehefin 1519 | 24 Chwefror 1530 | 3 Awst 1556 | Wyr Maximilian I; bu farw 21 Medi 1558 |
| Ferdina I (Ferdina I) |
Habsburg | 5 Ionawr 1531 | 14 Mawrth 1558 Ymerawdwr-etholedig |
25 Gorffennaf 1564 | Wyr Maximilian I; brawd Siarl V; Brenin yr Almaen o dan ei frawd Siarl V 1531–1556; y brenin olaf i gael ei goroni yn Eglwys Aachen. |
| Maximilian II (Maximilian II) |
Habsburg | 22 Tachwedd 1562 | 25 Gorffennaf 1564 Ymerawdwr-etholedig |
12 Hydref 1576 | Mab Ferdina I; Brenin yr Almaen o dan ei dad 1562–1564 |
| Rudolf II (Rudolf II) |
Habsburg | 27 Hydref 1575 | 2 Tachwedd 1576 Ymerawdwr-etholedig |
20 Ionawr 1612 | Mab Maximilian II; Brenin yr Almaen o dan ei dad, 1575–1576 |
| Matthias (Matthias) |
Habsburg | 13 Mehefin 1612 | 13 Mehefin 1612 Ymerawdwr-etholedig |
20 Mawrth 1619 | Mab Maximilian II |
| Ferdina II (Ferdina II) |
Habsburg | 28 Awst 1619 | 28 Awst 1619 Ymerawdwr-etholedig |
15 Chwefror 1637 | Wyr Ferdina I; |
| Ferdina III (Ferdina III) |
Habsburg | 22 Rhagfyr 1636 | 15 Chwefror 1637 Ymerawdwr-etholedig |
2 Ebrill 1657 | Mab Ferdina II; Brenin yr Almaen o dan ei dad 1636–1637 |
| Ferdina IV (Ferdina IV) |
Habsburg | 31 Mai 1653 | — | 9 Gorffennaf 1654 | Mab Ferdina III; Brenin yr Almaen o dan ei dad |
| Leopold I (Leopold I) |
Habsburg | 18 Gorffennaf 1658 | 18 Gorffennaf 1658 Ymerawdwr-etholedig |
5 Mai 1705 | Mab Ferdina III |
| Joseph I (Joseph I) |
Habsburg | 23 Ionawr 1690 | 5 Mai 1705 Ymerawdwr-etholedig |
17 Ebrill 1711 | Mab Leopold I; Brenin yr Almaen o dan ei dad 1690–1705 |
| Siarl VI (Karl VI) |
Habsburg | 27 Hydref 1711 | 27 Hydref 1711 Ymerawdwr-etholedig |
20 Hydref 1740 | Mab Leopold I |
| Siarl VII (Karl VII) |
Wittelsbach | 14 Ionawr 1742 | 14 Ionawr 1742 Ymerawdwr-etholedig |
20 Ionawr 1745 | Gŵr Maria Amalia, merch Joseph I |
| Francis I Stephan (Franz I) |
Lorraine | 13 Medi 1745 | 13 Medi 1745 Ymerawdwr-etholedig |
18 Awst 1765 | Gŵr Maria Theresa, merch Siarl VI |
| Joseph II (Joseph II) |
Habsburg-Lorraine | 27 Mawrth 1764 | 18 Awst 1765 Ymerawdwr-etholedig |
20 Chwefror 1790 | Mab Francis I a Maria Theresa; Brenin yr Almaen o dan ei dad 1764–1765 |
| Leopold II (Leopold II) |
Habsburg-Lorraine | 30 Medi 1790 | 30 Medi 1790 Ymerawdwr-etholedig |
1 Mawrth 1792 | Mab Francis I a Maria Theresa |
| Francis II (Franz II) |
Habsburg-Lorraine | 7 Gorffennaf 1792 | 7 Gorffennaf 1792 Ymerawdwr-etholedig |
6 Awst 1806 | Mab Leopold II; diddymodd yr Ymerodraeth Lân Rufeinig; hefyd Ymerawdwr Awstria 1804–1835; bu farw 1835 |