Hwfer

Hwfer

Math	offeryn ar gyfer y cartref, electromechanical device, cleaning tool, power tool
Dyddiad darganfod	1901
Ffeiliau perthnasol ar Gomin Wicimedia

Dyfais drydanol yw hwfer^[1] neu sugnwr llwch^[2] neu sugnydd llwch sydd wedi'i gynllunio i dynnu baw o arwyneb trwy ei hwfro. Er bod 'sugnydd llwch' yn enw fwy safonnol, anaml y caiff ei defnyddio.^[3]

Mae gan y hwfer gywasgydd sy'n tynnu aer a malurion i mewn. Cesglir y baw mewn papur neu fag brethyn, ei hidlo trwy hidlydd dŵr neu ei wahanu gan seiclon. Arferai seiclonau gael eu defnyddio mewn sugnwyr llwch diwydiannol yn unig, ond yn yr 1990au cyflwynodd y dylunydd Prydeinig, James Dyson, dechnoleg newydd o'r enw Cyclone separator i'r farchnad. Cyffyrddwyd â'r math hwn o sugnwr llwch fel defnydd rhatach oherwydd nid oes angen newid bagiau papur. Ymddangosodd sugnwr llwch Roomba o'r diwedd. Ar ôl ei raglennu, gall weithredu'n annibynnol.

Yn ôl yr hidlydd a ddefnyddir:

• hidlydd deunydd;
• ffabrig a hidlydd papur;
• hidlydd dŵr (cesglir llwch mewn dŵr);
• gwahanydd allgyrchol (Gwahanydd Seiclon);
• hidlydd HEPA neu ULPA.

Yn ôl symudedd:

• Cludadwy - mae ganddo linyn wedi'i gysylltu â'r prif gyflenwad, batri neu gronnwr, a ddefnyddir i lanhau ardaloedd bach, fel fflat, car, rhannau dodrefn.
• Llithro - digwyddiad prin, a ddefnyddir yn gyffredin yn yr Unol Daleithiau - mae'r sugnwr llwch yn fach, wedi'i adeiladu i mewn i ffon, ac mae'r bag llwch y tu ôl i'r injan.
• Llusgadw - y mwyaf poblogaidd: y sugnwr llwch ei hun ar olwynion, a'r llwch yn cael ei dynnu trwy diwb hyblyg. Mae'r pwmp mor ysgafn nes ei fod yn symud yn hawdd ar ôl y bibell.
• Stond - a ddefnyddiwyd yn flaenorol mewn gwestai, mawr iawn, mae ganddo bibell, gwrthlithro - dim ond y bibell ei hun sy'n cael ei chludo trwy'r adeilad.
• Cludo - pob math o droliau - sugnwyr llwch a ddefnyddir i lanhau neuaddau neu strydoedd.
• Canolog - uned bŵer mewn ystafell ategol, fel islawr, garej. Mae pibellau'n cael eu gosod ar y lloriau a'r waliau tuag at y socedi cysylltu pibell sugno fel y gellir defnyddio pibell gymharol fyr i gyrraedd gwahanol rannau o'r ystafell. Pwyntiau ychwanegol ar gyfer y categori LEED.

Yn ychwanegol at y sugnwr llwch a ddefnyddir mewn cartrefi cyfredol, mae gan y sugnwr llwch hefyd bladur, ffroenellau golchi neu fecanweithiau dirgrynu ar gyfer ysgwyd rhannau meddal y dodrefn i dynnu llwch oddi arnyn nhw. Mae sugnwyr llwch yn aml yn cael eu cynllunio fel bod modd cysylltu'r bibell â'r allfa aer, ac os felly nid yw'r pwmp yn tynnu aer i mewn. Ar y fferm, fe'i defnyddir nid yn unig i chwythu llwch neu ddail i ffwrdd, ond hefyd i gannu a phaentio'r waliau.

Mae gan sugnwyr llwch diwydiannol mawr, effeithlon iawn, hidlwyr arwynebedd mawr sydd wedi'u cynllunio i weithio mewn amodau arbennig o galed wrth hwfro llawer o lwch sy'n aml yn broblemus. Yn aml yn addas ar gyfer gweithredu 24 awr, mae modelau sy'n addas ar gyfer gwaith mewn atmosfferau a allai fod yn ffrwydrol, oherwydd eu nodweddion eithriadol maent yn hawdd eu symud, eu cludo, eu defnyddio i lanhau ardaloedd mawr iawn, megis adeiladau diwydiannol, canolfannau logisteg, coridorau neu neuaddau. .., gellir defnyddio sugnwyr llwch o'r fath hefyd i gasglu dŵr a chemegau .... ar gyfer hwfro llwch peryglus neu angheuol. Gall pympiau fod â hidlwyr HEPA ac ULPA cyn ac ar ôl y tyrbin. Gellir ei gysylltu â'r prif gyflenwad 220V, 400V, llinellau uwchben cywasgedig, neu â pheiriannau tanio mewnol.

Ymddangosodd sugnwyr llwch awtomatig ar y farchnad ychydig flynyddoedd yn ôl. Dyfais lanhau fach yw sugnwr llwch o'r fath, ar ôl ei raglennu gall droi ymlaen a gwagio'r ystafell benodol ar yr amser penodol, yn ogystal ag ailgyflenwi'r batri.

Yn 1992 cynigiodd cwmni Matsushita sugnwr llwch a weithredir gan gyfarwyddiadau ar lafar.

Dyfeisiwyd sugnydd llwch gweithlaw yn 1860 gan Daniel Hess o West Union, Iowa. Galwyd hi yn 'carpet sweeper'. Byddai'n casglu llwch drwy chwyldroi bresh ac roedd ganddi fegin ar gyfer creu sugnedd.^[4] Mae'n debyg y gellir ystyried y sugnwr llwch cyntaf ym 1865, y "Whirlwind" yn Chicago. Datblygwyd y math hwn o offer yn y 19g. Gellir ystyried Ives McGaffey (1869) yn ddyfeisiwr y sugnwr llwch. Model cynnar arall o 1869 oedd y "Whirlwind", a ddyfesiwyd yn Chicago yn 1868 gan Ives W. McGaffey. Gweithiodd y ddyfais swmpus gyda ffan wedi'i yrru â gwregys wedi'i glymu â llaw a'i gwnaeth yn lletchwith i weithredu, er iddi gael ei marchnata'n fasnachol gyda llwyddiant cymysg.^[5] Crewyd model tebyg gan Melville R. Bissell o Grand Rapids, Michigan yn 1876, a oedd hefyd yn cynhyrchu glanhawyr carpedi.^[6] Yn hwyrach ymlaen, ychwanegodd y cwmni sugwyr llwch symudol i'r amrywiaeth o offer glanhau.

Dyfeisiwyd y sugnwr llwch trydan cyntaf ym 1901 gan Hubert Booth. Penderfynwyd adeiladu dyfais a fyddai’n casglu’r llwch fel na allai setlo eto. Gwasgodd y dyfeisiwr ei hun yr aer i'r gadair freichiau ac, er ei fod bron â mygu, sylweddolodd fuddion pwmp o'r fath a'i patentio yn y Deyrnas Unedig. Adeiladodd Booth bympiau cludadwy a oedd yn cael eu rhentu gan gwsmeriaid. Peiriannau mawr oedd y rhain yn tynnu ceffyl ac yn sugno llwch trwy bibell hir. Nid oedd dyfeisiau o'r fath yn boblogaidd.

Yn fwy ffodus roedd dyfeisiwr arall, yr Americanwr James Murray Spangler. Wrth weithio fel glanhawr, ym 1906. dyluniodd y sugnwr llwch trydan cludadwy cyntaf gyda bag yn erbyn y gobennydd. Patentwyd y ddyfais well ym 1908. fel y sugnwr llwch trydan cludadwy cyntaf. Yn fuan iawn, prynwyd cwmni a breinlen Spangler gan ei gefnder, William Hoover, a oedd wedi cynhyrchu offer ceffylau o'r blaen ac a welodd ragolygon ar gyfer datblygu moduron, felly penderfynodd newid ei ystod cynnyrch yn sylfaenol tuag at gynnydd technegol. Parhaodd Hoover i ddatblygu’r sugnydd llwch, gan ymddiried y gwerthiant i hysbysebion a ddangosodd ddyfais o’r fath gartref ac a ddosbarthodd y ddyfais yn yr Unol Daleithiau.

Er mai 'sugnydd llwch' yw'r enw safonnol ar y peiriant, pur anaml y caiff hwnnw ei harddel, yn sicr ddim ar lafar. Efallai gan i ffatri fawr cynhyrchu sugyddion llwch ac offer trydanol eraill cwmni Hoover gael ei lleoli ym Merthyr Tudful yn 1948 ^[7] a bod yno am ddegawdau, cyplyswyd y ddyfais gydag un brand ym meddwl y Cymry. Bellach hwfer a hwfro yw'r geiriau am y teclyn a'r weithred yn y Gymraeg ar lafar. Er i'r ffatri ym Merthyr gau yn 2009 ^[8] mae'r enw yn dal i gael ei chysylltu gyda'r ddyfais fel gwelir yn y fideo cartref yma yn Gymraeg ar Youtube.^[9]

• How Stuff Works – Vacuum Cleaner
• HEPA & ULPA vacuum cleaners – what they can and can’t do for IAQ
• Invention of the vacuum cleaner, by H Cecil Booth (rhan) yn y Peiriant Wayback (archifwyd 20 Chwefror 2008)