Volkssturm

Η Volkssturm (σε ελεύθερη απόδοση «λαϊκή θύελλα», ουσιαστικά "Εθνοφυλακή") ήταν ειδικό σώμα ενόπλων πολιτών (militia), το οποίο συγκροτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 1944 με ειδική διαταγή του Αδόλφου Χίτλερ. Σύμφωνα με αυτήν, όλοι οι πολίτες ηλικίας μεταξύ 16 και 60 ετών και ικανοί να φέρουν όπλο^[1] όφειλαν να κινητοποιηθούν για την υπεράσπιση του «πατρώου εδάφους» και την «εξασφάλιση της τελικής νίκης για τη Γερμανία». Κατά τους μήνες που ακολούθησαν, η Νεολαία Χίτλερ και οι γηραιότεροι άνδρες, άσχημα εξοπλισμένοι και ακόμα χειρότερα εκπαιδευμένοι, ενεπλάκησαν σε μάταιο αγώνα εναντίον ενός κατά πολύ υπέρτερου αντιπάλου.^[2]

Το 1944 η Ναζιστική Γερμανία, ύστερα από την απόβαση της Νορμανδίας έχει βρεθεί να μάχεται σε δύο μέτωπα. Η απώλεια της 6ης Στρατιάς στο Στάλινγκραντ αλλά και οι συνακόλουθες μάχες αποδυνάμωσαν σημαντικά τη Βέρμαχτ από πλευράς έμψυχου υλικού. Ο Κόκκινος Στρατός, αριθμητικά κατά πολύ υπέρτερος, απωθεί τα γερμανικά στρατεύματα προς ανατολάς και ήδη βρίσκεται προ των πυλών της Γερμανίας. Μπροστά σε αυτή την κατάσταση, η ηγεσία της OKW (Oberkommando des Wehrmacht, Ανώτατη Διοίκηση Ενόπλων Δυνάμεων) και ο Γκαουλάιτερ Καρλ Κοχ προτείνει να μιμηθεί η Γερμανία την τότε Πρωσσία: Εκεί, κατά το χρονικό διάστημα 1813 - 1815 είχε δημιουργηθεί η Landsturm, μια συγκροτημένη δύναμη από ένοπλους πολίτες, για να αντιμετωπίσει τις δυνάμεις του Ναπολέοντα, δρώντας κυρίως με ενέργειες ανταρτοπολέμου. Η ιδέα υιοθετήθηκε τόσο από τον Βίλχελμ Κάιτελ όσο και από τον τότε επικεφαλής της OKW Χάιντς Γκουντέριαν και ήταν δελεαστική για τον Χίτλερ, ο οποίος διέταξε τον Μάρτιν Μπόρμαν να ενεργοποιήσει την από το 1925 δημιουργημένη μόνο "στα χαρτιά" Volkssturm και να την επανδρώσει με έξι εκατομμύρια μαχητές.^[3] Για το σκοπό αυτό έπρεπε να στρατολογήσει άνδρες που ασκούσαν εργασίες που δεν κρίνονταν πλέον απαραίτητες, νέους αλλά και συνταξιούχους, βετεράνους του Α' Παγκοσμίου Πολέμου, ικανούς να φέρουν ακόμη όπλο. Ο στόχος των έξι εκατομμυρίων ανδρών δεν επιτεύχθηκε ποτέ. Σύμφωνα με την αναφορά του Intelligence bulletin ο στόχος δεν ήταν μόνο να αυξηθεί ο αριθμός των διαθέσιμων μαχητών, αλλά και η διατήρηση του πληθυσμού υπό στρατιωτικό έλεγχο, ώστε να αποφευχθούν τυχόν εξεγέρσεις κατά του καθεστώτος^[4]

Ο Μπόρμαν χρησιμοποίησε τη Νεολαία Χίτλερ και πολλούς βετεράνους για να επανδρώσει την Εθνοφυλακή. Βοηθήθηκε σημαντικά από τον Γιόζεφ Γκέμπελς, ο οποίος διακήρυξε ότι "η Εθνοφυλακή είναι ένα αυθόρμητα συγκροτούμενο σώμα, που στοχεύει στην άμυνα του πατρίου εδάφους". Αν και οι προσπάθειές του είχαν ένα κάποιο αποτέλεσμα, από το σώμα αυτό έλειπε ο επαρκής εξοπλισμός: Δεν υπήρχαν καν στολές και αποφασίστηκε οι συμμετέχοντες να φορούν απλά ένα περιβραχιόνιο με την ένδειξη Volkssturm και την κανονική πολιτική περιβολή τους. Αυτό, ωστόσο, δημιούργησε εξ αρχής πρόβλημα, καθώς υπήρχε ο φόβος να εκτελούνται αδιακρίτως από τους Σοβιετικούς πολίτες και εθνοφύλακες, καθώς οι εθνοφύλακες δεν διέθεταν στολή, όπως όριζε για τους στρατιωτικούς η Συνθήκη της Γενεύης.

Ο εξοπλισμός περιοριζόταν σε απλά τυφέκια (κυρίως το πεπαλαιωμένο Karabiner 98k αλλά και πολλά τυφέκια που είχαν λαφυραγωγηθεί από το γαλλικό, το βελγικό και το σοβιετικό στρατό) και αντιαρματικές γροθιές (panzerfaust). Αργότερα χρησιμοποιήθηκε και το υποπολυβόλο "Volksmaschinengewehr VMG-27". Δεν υπήρχαν ούτε πολυβόλα ούτε κανόνια. Αν και η οργάνωση ακολουθούσε αυτή των στρατιωτικών μονάδων, η εκπαίδευση ήταν ελλειπέστατη^[5], καθώς δεν υπήρχαν επαρκή μέσα, άνδρες και, κυρίως, χρόνος. Οι βαθμοί που χρησιμοποιήθηκαν στην Volkssturm ήσαν οι εξής:

Για την στρατολόγηση, οργάνωση και βασική εκπαίδευση της Volkssturm σε τοπικό επίπεδο, υπεύθυνος οριζόταν ο εκάστοτε Γκαουλάιτερ σε συνεργασία με τους Κράισλάιτερ (επικεφαλής του Κράις (Kreis), το επόμενο - μικρότερο - τοπικό επίπεδο διοίκησης από το γκάου (Gau)).^[4]

Όταν οι άνδρες συμπλήρωναν τη βασική τους εκπαίδευση, έδιναν ένα καθιερωμένο όρκο προς το πρόσωπο του Φύρερ και αποστέλλονταν σε επιχειρήσεις. Μολονότι η Volkssturm προοριζόταν για την επιτόπια άμυνα, πολλοί άνδρες και ανήλικοι στάλθηκαν για να επανδρώσουν κανονικές στρατιωτικές μονάδες, ιδιαίτερα όταν αυτές αποδεκατίζονταν στο πεδίο της μάχης. Αυτή η πρακτική εξηγεί τον μεγάλο αριθμό ανήλικων και υπερήλικων αιχμαλώτων που συνέλαβαν οι Σύμμαχοι κατά τις τελευταίες ημέρες του Πολέμου.^[5] Τα μέλη της Volkssturm είχαν σημαντική συμβολή στη μάχη του Βερολίνου.

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα    Volkssturm

• Der Volkssturm - eine Übersicht από τον ιστοχώρο Lexicon der Wehrmacht (Γερμανικά)